Ból po lewej, prawej stronie brzucha czy przy pępku? Z takimi objawami nie zwlekaj
Medyczne stany nagłe są wyjątkowo niebezpieczne, ponieważ jak sama nazwa wskazuje, wymagają niemal natychmiastowej interwencji. Brak odpowiedniego zaopatrzenia pacjenta może zagrażać jego życiu, dlatego tak istotne jest, by nie przegapić niepokojących objawów. Ostry brzuch to problem, z którym w codziennej praktyce mierzą się chirurdzy, który może mieć wiele przyczyn i różnych manifestacji. Jakie są przyczyny ostrego brzucha? Jak rozpoznać ostry brzuch? Jak przebiega leczenie?
Ostry brzuch to zespół gwałtownie nasilających się objawów, na które składają się: ból brzucha, zatrzymanie gazów i stolca oraz nudności i wymioty. Cechą charakterystyczną chorób składających się na opisywany stan jest ich gwałtowna dynamika i konieczność szybkiej diagnostyki i intensywnego leczenia (bardzo często również operacyjnego).
Ostry brzuch demonstruje się przede wszystkim silnym bólem, w zależności od jego umiejscowienia można podejrzewać różne schorzenia. Jeśli ból dotyczy:
- prawego nadbrzusza: choroby pęcherzyka żółciowego;
- środkowego nadbrzusza: pęknięcie wrzodu trawiennego, zapalenie trzustki;
- lewego nadbrzusza: pęknięcie śledziony;
- okolicy pępka: niedrożność jelita cienkiego, tętniaka aorty brzusznej;
- prawego lub lewego boku: odmiedniczkowe zapalenie nerek, kolkę nerkową;
- prawego podbrzusza: zapalenie wyrostka robaczkowego, ciążę pozamaciczną, nieswoiste choroby zapalne jelit, torbiel jajnika, zapalenie przydatków;
- lewego podbrzusza: zapalenie uchyłków, raka esicy, ciążę pozamaciczną, zapalenie przydatków;
- okolicy nadłonowej: zatrzymanie moczu, zapalenie pęcherza moczowego.
Kolejnymi symptomami świadczącymi o tym, że w jamie brzusznej może rozwijać się problem, wymagający pilnej interwencji są wspomniane wyżej: nudności, wymioty, zatrzymanie gazów i stolca oraz wzdęcie brzucha. Niejednokrotnie towarzyszą im także: gorączka, biegunka, kłopoty z oddawaniem moczu i dreszcze. Niektórzy lekarze za ostry brzuch uważają także krwawienia do przewodu pokarmowego, które dają o sobie znać w postaci: wymiotów treścią podobną do fusów po kawie, oddawania stolców o kolorze smoły lub stolców z dużą ilością krwi.
Przytoczone objawy mogą wydawać się dość niespecyficzne, ponieważ bywają przejawem wielu chorób, dlatego istotne jest zwrócenie uwagi na to, czy stan pacjenta gwałtownie się pogarsza. Jeśli tak się dzieje, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Specjalista zapyta o to, jak zaczęły się dolegliwości, gdzie się umiejscawiają i czy coś je wzmaga lub łagodzi. Ponadto przeprowadzi badanie fizykalne. Jeśli podczas dotykania pacjenta, stwierdzi: wzmożoną obronę mięśniową i napięcie, oraz nasilenie bólu przy ucisku należy pogłębić diagnostykę o badanie per rectum, a u kobiet również o badanie ginekologiczne. Znaczenie w rozpoznaniu mają także badania obrazowe:
- RTG służy zwykle do wykrycia obecności gazów i płynu w jelitach i jamie otrzewnej, lub złogów w drogach moczowych, lub żółciowych. Dzięki niemu diagnozuje się przedziurawienia przewodu pokarmowego lub niedrożność jelit;
- USG uwidacznia m.in.: wolny płyn w jamie otrzewnej, potencjalne patologie w narządach miąższowych, zbiorniki płynu. Metoda jest szeroko dostępna, dlatego służy zarówno do potwierdzenia rozpoznania jednostek chorobowych, jak również monitorowania przebiegu choroby i jej leczenia;
- TK pozwala na obrazowanie całej jamy brzusznej;
- endoskopia umożliwia ocenę światła przewodu pokarmowego, błony śluzowej oraz pobranie materiału do badań, pozwala także wykonanie zabiegów małoinwazyjnych. Endoskopia jest metodą wybieraną przy podejrzeniu krwawienia z układu pokarmowego;
- laparoskopia - jest wykonywana, gdy wykluczona zostanie zarówno perforacja jak i niedrożność, a przyczyna ostrego brzucha wciąż jest nieznana.
Co prawda w większości przypadków ostry brzuch wymaga operacji, ale nie jest to reguła. Ostatnio liczba zabiegów spada, wszystko przez podniesienie jakości leczenia zachowawczego i wykorzystanie zaawansowanych metod diagnostycznych. Rozwój technik endoskopowych sprawił, że pacjenci uzyskują pomoc bez naruszania powłok skóry. Co ciekawe, leczenie zachowawcze może być zastosowane u części chorych z: zapaleniem pęcherzyka żółciowego, zapaleniem uchyłków, niedrożnością jelit. Poprawę stanu ogólnego uzyskuje się m.in. przez: podanie płynów, zastosowanie antybiotyków, założenie sądy żołądkowej.
Źródła:
A. Urbanik i in., Diagnostyka obrazowa u chorych z ostrymi chorobami jamy brzusznej, w: Ostry brzuch, red. J. Kulig, W. Nowak, Warszawa 2007.
W. Nowak, Cz. Osuch, A.M. Szczepanik, Zespoły objawów w diagnostyce ostrego brzucha, w: Ostry brzuch, red. J. Kulig, W. Nowak, Warszawa 2007.
W. Nowak, T. Kruszyna, A.M. Szczepanik, Ogólne zasady postępowania z chorymi z objawami ostrego brzucha, w: Ostry brzuch, red. J. Kulig, W. Nowak, Warszawa 2007.
CZYTAJ TAKŻE:
Bóle brzucha i stresowe wizyty w toalecie? To może być IBS
Rozwija się niepostrzeżenie. Jak objawia się przewlekłe zapalenie trzustki?
Tym zaszkodzisz wątrobie bardziej, niż myślisz. Skutki będą opłakane
