Chora trzustka może boleć. Objawy czuć w plecach i widać na brzuchu

Obecnie znanych jest bardzo wiele różnych przyczyn rozwoju ostrego zapalenia trzustki. Jednak do najczęstszych, odpowiedzialnych łącznie za ok. 80 proc. wszystkich przypadków, zalicza się choroby pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych (np. kamica żółciowa) oraz nadużywanie alkoholu. Inne, rzadziej występujące przyczyny to m.in.:

• wzrost poziomu trójglicerydów we krwi powyżej 1000 mg/dl;
• nadczynność przytarczyc;
• stosowanie niektórych leków (m.in. glikokortykosteroidów);
• jatrogenne, np. jako powikłanie pozabiegowe i pooperacyjne;
• zakażenia wirusowe i pasożytnicze;
• niektóre choroby autoimmunologiczne, m.in. toczeń rumieniowaty układowy, zespół Sjogrena.
  

Jak już wcześniej wspomniano, jednym z czynników ryzyka rozwoju ostrego zapalenia trzustki jest przewlekłe nadużywanie alkoholu. Dodatkowo do ciężkiego jego przebiegu predysponują m.in. wiek powyżej 55 lat, otyłość i obecność chorób współistniejących.

Ostre zapalenie trzustki najczęściej rozpoczyna się nagle bardzo silnym bólem w lewym górnym kwadrancie brzucha, który może promieniować do kręgosłupa. Bólowi często towarzyszą nudności, wymioty, przyspieszenie bicia serca, osłabienie apetytu i gorączka z dreszczami. Brzuch jest napięty, bolesny przy próbie badania lekarskiego. Na brzuchu mogą pojawić się również charakterystyczne zasinienia w okolicy pępka (tzw. objaw Cullena) i na lewym boku (tzw. objaw Grey-Turnera). Czasem pacjenci są zdezorientowani i wykazują zaburzenia świadomości.

Ostre zapalenie trzustki może przebiegać z objawami niewydolności wielonarządowej, w tym nerek, serca czy układu oddechowego. Mogą pojawić się wtedy obrzęki, przyspieszenie oddechu czy też spadek tętna. Najczęściej jednak ma ono przebieg łagodny, bez dodatkowych powikłań.

Ze względu na nagły początek objawów i zazwyczaj duże nasilenie dolegliwości, diagnostyka ostrego zapalenia trzustki najczęściej odbywa się w szpitalu. Największe znaczenie ma oznaczenie poziomu enzymów trzustkowych - amylazy i lipazy (w OZT jest on co najmniej 3-krotnie podwyższony powyżej normy) oraz badania obrazowe, z czego w pierwszej kolejności wykonuje się USG jamy brzusznej. Jest to szybkie badanie, umożliwiające uwidocznienie typowych dla OZT zmian, czyli m.in. powiększenia trzustki czy zmienionej jej echogeniczności. Tomografię komputerową wykonuje się, gdy mimo wdrożenia odpowiedniego leczenia po 2-3 dniach stan chorego się nie poprawia. Z kolei badanie rezonansu magnetycznego jamy brzusznej wykonuje się rzadziej, zazwyczaj w celu uwidocznienia powikłań, nie wcześniej niż po 4 tygodniach choroby.

Ponadto w trakcie diagnostyki OZT ocenia się również funkcjonowanie innych ważnych dla życia narządów. Bada się morfologię krwi, mocz, OB, CRP, parametry funkcji wątroby, nerek, a także poziom prokalcytoniny i mocznika. Dwa ostatnie parametry pomagają określić ryzyko sepsy i wstrząsu septycznego.

W leczeniu ostrego zapalenia trzustki największe znaczenie ma dożylne nawadnianie chorego i łagodzenie bólu. Ważne jest także wyrównanie ewentualnych zaburzeń elektrolitowych, niedokrwistości i podwyższonego poziomu glukozy we krwi. Co ważne, rutynowo nie stosuje się antybiotyków - podaje się je dopiero wtedy, gdy dojdzie do martwicy trzustki i jej wtórnego zakażenia.

W niektórych przypadkach możliwe jest również leczenie chirurgiczne ostrego zapalenia trzustki, którego przyczyną jest kamica dróg żółciowych. Wykonuje się wtedy ECPW, czyli endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną. Jest to zabieg, który pozwala w mało inwazyjny sposób udrożnić drogi żółciowe ze złogów.

U ok. 40-60 proc. chorych OZT przebiega bez rozwoju powikłań, a pacjent może zostać wypisany do domu nawet po kilku dniach. Jednak w pozostałych przypadkach przebieg ostrego zapalenia trzustki może być powikłany m.in.:

• ostrym okołotrzustkowym zbiornikiem płynu, który zazwyczaj w ciągu 4 tygodni ulega resorpcji;
• torbielą rzekomą, czyli ostrym zbiornikiem płynu, który nie uległ resorpcji w ciągu 4 tygodni od powstania;
• ostrym zbiornikiem martwiczym;
• otorbioną martwicą;
• zakażeniem martwicy tkanek trzustki i otaczających trzustkę;
• przetokami przewodu trzustkowego;
• zaburzeniami naczyniowymi (m.in. nadciśnieniem wrotnym, krwawieniem, zakrzepicą żyły lub tętnicy śledzionowej);
• zaburzeniami narządowymi (m.in. wstrząsem, uszkodzeniem wątroby, nerek czy sepsą).

CZYTAJ TAKŻE: 

Zgłosił się do lekarza z objawem na skórze. Okazało się, że to rak trzustki

21-latka spała po 14 godzin dziennie. Lekarze nie rozpoznali, że to rak

Czy można żyć bez trzustki? Zagrażają jej m.in.: rak, zapalenie i ostra cukrzyca