Dwunastnica. Jaką spełnia rolę i co o niej wiemy?
Organizm człowieka to skomplikowana maszyna, w której poszczególne trybiki muszą ze sobą współpracować, żeby możliwe było podtrzymanie funkcji życiowych. Jednym z elementów tej konstrukcji jest dwunastnica, stanowiąca integralną część układu pokarmowego. Chcesz dowiedzieć się, jak zbudowana jest twoja dwunastnica, jakie pełni funkcje i jakie są jej najczęstsze choroby? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym tekście.
Dwunastnica to narząd układu pokarmowego, o długości około 25 cm, kształtem przypominający podkowę. Zlokalizowana jest za żołądkiem i uznaje się ją za początkowy odcinek jelita cienkiego. Dwunastnicę zwykle dzieli się na cztery części, zaczynając od żołądka, są to: część górna, zstępująca, pozioma i wstępująca. Pod mikroskopem z łatwością dostrzeże się, że ściana dwunastnicy składa się z 3 warstw: błony śluzowej, podśluzowej oraz mięśniowej.
Funkcja dwunastnicy jest ściśle związana z jej anatomią- do dwunastnicy uchodzą przewody: żółciowy i trzustkowy, które łączą się w tzw. brodawkę Vatera. Dwunastnica odpowiada za trawienie i wchłanianie składników pokarmowych z pożywienia. Dlatego bliskie sąsiedztwo z trzustką i wątrobą, oraz istnienie przewodów łączących te narządy z dwunastnicą umożliwia transport enzymów trawiennych, a co za tym idzie efektywne trawienie.
Kolejnym przystosowaniem dwunastnicy do pełnionej przez nią funkcji jest występowanie w jej pobliżu wielu naczyń krwionośnych, które umożliwiają sprawne wchłanianie substancji odżywczych. W końcowym odcinku dwunastnica przyczepia się do jamy brzusznej przez strukturę zwaną więzadłem Treitza. Dlaczego to takie ważne? Więzadło Treitza jest uznawane za granicę pomiędzy górną i dolną częścią układu pokarmowego, ponadto jest punktem orientacyjnym dla chirurgów przeprowadzających operacje w tamtym obszarze.
Jak już zostało wspomniane, rola dwunastnicy polega przede wszystkim na trawieniu i wchłanianiu składników pokarmowych. Trawienie jest konieczne, by uzyskać ze spożywanego pokarmu niezbędne składniki odżywcze, które pełnią w organizmie rolę budulcową oraz są źródłem energii potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania. Trawienie nie byłoby możliwe, gdyby nie obecność w świetle dwunastnicy amylazy i lipazy, czyli enzymów trzustkowych trawiących odpowiednio: węglowodany i tłuszcze. Z kolei powstająca w wątrobie żółć jest magazynowana w pęcherzyku żółciowym, z którego transportowana jest do dwunastnicy, gdzie rozbija tłuszcze na mniejsze cząsteczki, co ułatwia ich trawienie.
Dwunastnica wytwarza hormony: sekretynę i cholecystokininę. Sekretyna pobudza wydzielanie soku trzustkowego i żółci, hamując jednocześnie opróżnianie żołądka. Natomiast cholecystokinina poprzez wywoływanie skurczu pęcherzyka żółciowego stymuluje wytwarzania żółci.
Choroby dwunastnicy są stosunkowo często rozpoznawane przez gastrologów. Najczęstszym schorzeniem dwunastnicy jest wrzód trawienny, który pojawia się w przebiegu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Nie można ignorować występowania wrzodów dwunastnicy, ponieważ mogą doprowadzić do perforacji jelita, a w efekcie do zapalenia otrzewnej, oraz krwawień z przewodu pokarmowego.
Uważa się, że w powstawaniu wrzodów dwunastnicy dużą rolę odgrywa zakażenie bakterią Helicobacter pylori, palenie papierosów, a także zażywanie tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Ze względu na to, że dwunastnica jest zlokalizowana w pobliżu pęcherzyka żółciowego u niektórych, dochodzi do przemieszczenia się kamieni żółciowych z pęcherzyka do dwunastnicy.
Do innych chorób dwunastnicy należą: zapalenie dwunastnicy, uchyłki dwunastnicy, refluks dwunastniczo-żołądkowy i nowotwór dwunastnicy, którego rokowania zależą od stadium, w którym choroba zostanie wykryta, niestety ze względu na brak typowych objawów, diagnozy stawiane są zwykle na późnym etapie choroby. Warto zaznaczyć, że nowotwory dwunastnicy mają zwykle charakter złośliwy, guzy łagodne są rzadkością, a jeżeli już występują, to przybierają postać polipów.
CZYTAJ TAKŻE:
Najczęstsze choroby układu pokarmowego
