Najgorsze, co możesz zafundować trzustce. Zmień, a w końcu odżyje
Znajdująca się w górnej części jamy brzusznej trzustka, choć jest niewielkim narządem, pełni bardzo ważne funkcje. Odpowiada m.in. za produkcję i wydzielanie enzymów, które biorą udział w trawieniu tłuszczów, białek i cukrów złożonych, a także wydzielanie do krwi hormonów odpowiedzialnych głównie za regulację poziomu glukozy w organizmie. Co jej szkodzi? Jakie nawyki zwiększają ryzyko rozwoju ostrego zapalenia trzustki lub raka? Sprawdź, co dobrego możesz robić dla trzustki.
Destrukcyjny wpływ na trzustkę ma alkohol. Nadużywanie alkoholu, obok kamicy żółciowej, jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia ostrego zapalenia trzustki.
"Ryzyko rozwoju zapalenia trzustki w przebiegu nadużywania alkoholu zwiększa się wraz ze wzrostem średniej ilości dziennego spożycia alkoholu i czasu jego nadużywania. Prawdopodobieństwo wystąpienia zmian zapalnych wzrasta wraz z logarytmem dawki dobowej spożytego alkoholu, licząc już od dawki 20 g czystego alkoholu na dobę. Taka ilość czystego alkoholu znajduje się w 0,5 litra piwa, około 250 ml wina i 50 g wódki. Przy spożywaniu 100-150 g czystego alkoholu na dobę kliniczne objawy przewlekłego zapalenia trzustki występują po około 15 latach u mężczyzn i po 10 latach u kobiet" - czytamy w pracy "Wpływ alkoholu na wybrane schorzenia przewodu pokarmowego".
Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki jest ściśle związane z rakiem tego narządu. Nadużywanie alkoholu, któremu towarzyszy palenie papierosów, przyspiesza niszczenie miąższu trzustki i przekłada się na jeszcze większe ryzyko choroby nowotworowej.
Skoro o papierosach mowa - palenie tytoniu też nie jest obojętne dla trzustki. Wiąże się ze zwiększonym ryzykiem ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki, przyspiesza postęp choroby i zwiększa ryzyko raka trzustki. Osoby palące są co najmniej dwukrotnie bardziej narażone na rozwój raka trzustki niż osoby, które nigdy nie paliły. Ryzyko wzrasta zarówno wraz z liczbą wypalanych papierosów, jak i okresem palenia. Pacjentom cierpiącym na ostre i przewlekłe zapalenie trzustki zaleca się zaprzestanie palenia tytoniu, co prowadzi do spowolnienia rozwoju choroby, zapobiega występowaniu dolegliwości bólowych, a także zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju powikłań.
Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju chorób trzustki należy dieta bogatotłuszczowa. Jeśli w diecie znajduje się zbyt wiele produktów obfitych w tłuszcze, trzustka nie nadąża z ich trawieniem, co prowadzi do licznych komplikacji. Trzustka odwdzięczy się lepszą pracą, jeśli zrezygnujesz m.in. z fast foodów, ograniczysz spożywanie tłustego mięsa, szczególnie czerwonego, a także przetworzonych produktów mięsnych (np. parówek), podrobów i dań smażonych. Jeśli codziennie jesz mięso, a w dodatku w dużych ilościach, wiedz, że odczuwa to nie tylko trzustka. Do wysokotłuszczowych produktów, których należy unikać, aby utrzymać trzustkę w zdrowiu, należą też tłuste produkty mleczne, takie jak śmietana, pełnotłuste mleko i sery, masło czy majonez.
Dla dobra trzustki należy unikać również węglowodanów rafinowanych. Produkty takie jak np. białe pieczywo, słodycze oraz napoje słodzone bogate są w cukry proste i prowadzą do gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi. Trzustka musi produkować więcej insuliny, a to wiąże się z jej nadmiernym obciążeniem i może być przyczyną jej uszkodzenia. Rafinowane węglowodany zwiększają również poziom trójglicerydów we krwi, a wysokie ich stężenie jest ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju ostrego zapalenia trzustki.
Jeśli chodzi o trzustkę, American Cancer Society zaleca przestrzeganie zdrowego wzorca żywieniowego, który obejmuje spożywanie dużej ilości owoców, warzyw i produktów pełnoziarnistych, a ograniczenie/unikanie czerwonego i przetworzonego mięsa, słodkich napojów i wysoko przetworzonej żywności.
Czynnikiem ryzyka chorób trzustki, w tym zapalenia trzustki i raka trzustki, jest otyłość, zwłaszcza związana z nadmiernym odkładaniem się tkanki tłuszczowej na brzuchu. Ciężka postać ostrego zapalenia trzustki występuje znacznie częściej u pacjentów otyłych. Ponadto u osób otyłych częściej występują ogólnoustrojowe i miejscowe powikłania ostrego zapalenia trzustki. Otyłość jest też niekorzystnym czynnikiem prognostycznym w ostrym zapaleniu trzustki, a nadwaga przed wystąpieniem choroby wydaje się być czynnikiem ryzyka przewlekłego zapalenia trzustki - zauważają badacze. Co więcej, nadwaga i/lub otyłość wiążą się z większym ryzykiem raka trzustki i młodszym wiekiem zachorowania. W związku z tym niezwykle istotne jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
Aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko chorób, w tym chorób trzustki, np. raka tego narządu. Może mu zapobiegać m.in. poprzez regulację masy ciała, zmniejszenie insulinooporności oraz zwalczanie stanu zapalnego. Dorośli mający od 18 do 64 lat powinni wykonywać aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności przez 150-300 minut tygodniowo lub 75-150 minut o dużej intensywności. Jak wykazały badania, kobiety i mężczyźni, którzy spacerowali lub praktykowali piesze wędrówki przez cztery bądź więcej godzin tygodniowo, mieli o ponad 50 proc. niższe ryzyko zachorowania na raka trzustki w porównaniu z osobami, których aktywność trwała mniej niż 20 minut tygodniowo.
Źródła:
Wpływ alkoholu na wybrane schorzenia przewodu pokarmowego, Aleksandra Szymczak, Izabela Niśkiewicz, Iwona Krela-Kaźmierczak, Krzysztof Linke, Nowiny Lekarskie 2009, 78, 3-4, 222-227.
Obesity and pancreatic diseases, Ho Gak Kim, Jimin Han, The Korean Journal of Gastroenterology, 2012.
https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-trzustki-czynniki-ryzyka.
CZYTAJ TAKŻE:
Choroba, którą wyciszysz dietą. Co jeść w zespole jelita drażliwego?
Ból po lewej, prawej stronie brzucha czy przy pępku? Z takimi objawami nie zwlekaj
Tym zaszkodzisz wątrobie bardziej, niż myślisz. Skutki będą opłakane
