Wytężasz wzrok, mrużysz i pocierasz oczy? Zrób test, a poznasz przyczynę
W zdrowym oku promień światła wpuszczany jest do oka przez źrenicę, którą można porównać do przesłony w aparacie fotograficznym. Następnie przechodzi przez rogówkę i pada na soczewkę, która potrafi dostosować się w taki sposób, by widzieć dobrze obiekty ułożone w różnej odległości. Niestety, gdy rogówka lub soczewka mają nieprawidłowy kształt, otoczenie staje się rozmazane, linie proste odbierane są jako krzywe, a pacjenci doświadczają trudności w czytaniu. Taką wadę wzroku nazywamy astygmatyzmem. Co warto wiedzieć o astygmatyzmie? Odpowiadamy.
Astygmatyzm, znany również jako niezborność, to powszechna przypadłość występująca u pacjentów w różnym wieku. Osoby nim dotknięte mają problem z wyraźnym widzeniem obiektów zarówno z bliska, jak i z daleka, co spowodowane jest zaburzeniami refrakcji, czyli załamywania światła przez niektóre ze struktur układu optycznego oka.
Zaawansowanie astygmatyzmu określa się w dioptriach (D), czyli jednostce będącej miarą zdolności skupiającej soczewki oka. Wymiarem dioptrii jest odwrotność metra. Jeżeli wada nie przekracza 1D, klasyfikowana jest jako łagodna, natomiast astygmatyzm powyżej 3D traktowany jest jako wysoki.
Astygmatyzm dzieli się na wrodzony i nabyty, w zależności od tego, czy wada została niejako zapisana w genach, czy jest związana z nieprawidłowościami anatomicznymi, uszkodzeniami bądź zwyrodnieniami, których "dorobiliśmy się" w ciągu życia. Wszystkie te czynniki prowadzą do odkształcenia rogówki, w wyniku czego przybiera ona lekko owalny kształt, a światło wpadające do oka zaczyna być ogniskowane w różnych punktach (w zdrowym oku obraz ogniskowany jest w jednym punkcie). Jeśli pacjent cierpi dodatkowo na krótkowzroczność, te punkty znajdują się przed siatkówką, zaś w przypadku dalekowzroczności - za siatkówką. Przez zniekształcenie rogówki lub soczewki promienie świetlne wpadające do oka rozpraszają się w nieprawidłowy sposób, powodując, że widziany obraz jest niewyraźny i nieostry.
Astygmatyzm można podzielić także na ten spowodowany nieosiowym ustawieniem soczewki oka oraz na niezborność:
- prostą - występuje wtedy, gdy załamywanie światła w płaszczyźnie pionowej jest silniejsze niż w płaszczyźnie poziomej;
- odwrotną - dochodzi do niej wtedy, gdy światło jest załamywane silniej w płaszczyźnie poziomej;
- niereguralną - w której załamywanie światła jest różne w różnych miejscach jednej płaszczyzny.
To, jak widzi osoba z astygmatyzmem, zależy od stopnia jego zaawansowania. Generalnie wada sprawia, że kontury widziane są jako nieostre, a linie proste jako krzywe. Pacjenci mają problem z oceną odległości i orientacją przestrzenną. Wielu z nich myli litery w wyniku trudności z czytaniem, co odbija się negatywnie na nauce i pracy.
Nie powinno się rozpoznawać wady wzroku bez wizyty u okulisty lub wykwalifikowanego optometrysty, dlatego warto wiedzieć, jakie objawy są charakterystyczne dla astygmatyzmu. Do pierwszych symptomów, które mogą nasuwać podejrzenie tego typu zaburzeń widzenia, należą: zwiększona męczliwość oczu, konieczność wytężania wzroku, odruchowe tarcie i mrużenie oczu oraz ból głowy. Niezborność manifestuje się także: pogorszeniem rozumienia czytanego tekstu, widzeniem linii prostych jako krzywe, problemami w ocenie odległości i powtarzającym się bólem oczu. Wymienione dolegliwości mogą wskazywać również na niektóre schorzenia neurologiczne, dlatego wymagają pilnej konsultacji z lekarzem.
Badanie na astygmatyzm wykonywane jest w gabinecie okulistycznym przy użyciu specjalnych przyrządów i nie wiąże się z żadnym bólem. Co ciekawe, test na astygmatyzm można przeprowadzić również samodzielnie w warunkach domowych, przy czym jego wyniki powinny zostać omówione z lekarzem. Według jednego ze sposobów wystarczy usiąść w odległości ok. 40 cm przed monitorem i zasłonić jedno oko, a następnie obserwować, czy linie pozostają proste. Podobnie należy postąpić z drugim okiem. Jeśli linie wydają się poruszać, są niewyraźne albo stają się ciemniejsze lub jaśniejsze od pozostałych, warto umówić wizytę u specjalisty. Jeśli na co dzień nosisz okulary lub soczewki, nie zdejmuj ich w czasie testu.
Jeżeli lekarz rozpozna u pacjenta astygmatyzm, prawdopodobnie w czasie tej samej wizyty dobierze mu specjalne szkła korekcyjne. Przy niskim astygmatyzmie (do 1D) okulary przeważnie nosi się tylko w czasie pracy, podczas nauki i w trakcie prowadzenia samochodu. Przy większej wadzie konieczne może okazać się noszenie okularów na stałe, co jest dosyć uciążliwe, dlatego wielu pacjentów zastanawia się nad alternatywnymi metodami korekcji tej wady.
Czy astygmatyzm może się cofnąć? Chociaż astygmatyzmu trudno pozbyć się całkowicie, można go znacznie zmniejszyć przez laserową korekcję wzroku.
CZYTAJ TAKŻE:
Produkty zbawienne dla oczu. Co jeść, by mieć dobry wzrok?
