Ciąża pozamaciczna - nie ma szans na powodzenie, a może zagrażać życiu

W przebiegu prawidłowej ciąży zapłodniona komórka jajowa rozpoczyna swoją wędrówkę przez jajowody do macicy, gdzie zagnieżdża się w jej błonie śluzowej. Czasami jednak pod wpływem różnych czynników zapłodnione jajo zagnieżdża się w innym miejscu, np. w jajowodzie, jajniku, otrzewnej czy w obrębie szyjki macicy. Dochodzi wtedy do rozwoju ciąży pozamacicznej, zwanej także ciążą ektopową.

Ze względu na to, że zarodek, który uległ implantacji poza błoną śluzową macicy nie ma możliwości dalszego rozwoju, ciąże ektopowe często ulegają samoistnemu poronieniu. Czasami jednak powiększające się jajo ciążowe może wywoływać bóle i krwawienia z dróg rodnych, a także - gdy jest zlokalizowane w jajowodzie - doprowadzić do jego pęknięcia i być przyczyną zagrażającego życiu krwotoku. Z tego powodu objawów ciąży pozamacicznej nigdy nie należy ignorować i zawsze trzeba szukać profesjonalnej pomocy.

Najczęstszą, bo wykrywaną aż w 90-97 proc. lokalizacją ciąży pozamacicznej są jajowody, a w szczególności bańka, czyli końcowy jego odcinek. Rzadziej może się lokalizować także na jajniku, w okolicy otrzewnej, szyjki macicy a nawet w bliźnie po cięciu cesarskim.

Na ciążę ektopową najbardziej narażone są kobiety, które przebyły w przeszłości stany zapalne w obrębie miednicy. Sprzyjają one powstawaniu zrostów w obrębie jajowodów i innych struktur narządów rodnych, które mogą zaburzać swobodne przedostawanie się zapłodnionej komórki jajowej do macicy. Ryzyko ciąży pozamacicznej zwiększają również palenie papierosów, wcześniejsze zabiegi w obrębie jajowodów (np. laparoskopie diagnostyczne), niepłodność bądź też jej leczenie z wykorzystaniem technologii wspomagających zapłodnienie, np. in-vitro.

Czytaj także: Wszystko o metodzie in-vitro. Kto może się jej poddać i ile to kosztuje?

Ciąża pozamaciczna bardzo często daje mało specyficzne objawy, a u niemal 1 na 10 kobiet może przebiegać zupełnie bezobjawowo, szczególnie na wczesnych jej etapach. Sprawia to, że jej rozpoznanie może sprawiać trudności.

Często pierwszą rzeczą, którą zauważają kobiety z ciążą pozamaciczną, jest brak miesiączki w oczekiwanym terminie. Następnie, zwykle po około 7 tygodniach może dojść do pojawienia się krwawień o różnym nasileniu bądź też nagłego bólu w dole brzucha. Pacjentki opisują go często jako silny, tępy lub kurczowy, przypominający ból w przebiegu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego. Niekiedy pojawiają się także nudności, wymioty i biegunka.

Przy wystąpieniu jakichkolwiek objawów ciąży ektopowej, nie zwlekaj - jak najszybciej poproś o profesjonalną pomoc. Nieleczona ciąża pozamaciczna może bowiem doprowadzić m.in. do pęknięcia jajowodów i wywołać zagrażający życiu krwotok wewnętrzny.

Przy podejrzeniu ciąży pozamacicznej trzeba wykonać szereg badań, które nie tylko pozwolą ją wykryć, ale także określić jej zaawansowanie i ocenić możliwości leczenia. Podstawowym, zawsze wykonywanym badaniem jest USG dopochwowe. Pozwala ono uwidocznić zapłodniony pęcherzyk ciążowy, a także ocenić jego wielkość i lokalizację. Nie zawsze jednak można je wyraźnie uwidocznić - w takiej sytuacji warto powtórzyć badanie po 2-7 dniach, gdy pęcherzyk zwiększy swoje rozmiary.

Pomocne mogą okazać się także wielokrotne oznaczenia poziomu beta-HCG. Jest to białko, którego poziom w prawidłowo przebiegającej ciąży podwaja się średnio co dwa dni. Natomiast w przebiegu ciąży pozamacicznej wzrost ten jest zwykle wolniejszy, a u około połowy kobiet spada. W diagnostyce oznacza się także poziom progesteronu we krwi.

Ciążę pozamaciczną można leczyć przy pomocy trzech strategii. Na wczesnych etapach ciąża ektopowa często ulega wchłonięciu bądź też samoistnemu poronieniu, dlatego w takiej sytuacji nie stosuje się początkowo żadnego leczenia. Jest to tak zwana strategia wyczekująca, podczas której regularnie bada się poziom beta-hCG. 

W bardziej zaawansowanej ciąży ektopowej, gdy jednak jeszcze nie doszło do pojawienia się objawów, pacjentkom podaje się domięśniowo metotreksat, który hamuje rozwój zarodka i może skutecznie uchronić przed operacją.

Gdy jednak ciąża pozamaciczna jest zaawansowana i doszło do pojawienia się krwawienia, najczęściej trzeba ją usunąć, zwykle laparoskopowo. Im później ciąża ektopowa zostanie wykryta, tym trzeba działać szybciej, aby nie dopuścić do pęknięcia jajowodu i np. rozwoju krwotoku wewnętrznego. W trakcie zabiegu może być konieczne usunięcie nie tylko samego pęcherzyka ciążowego, ale także całego jajowodu.

Obecnie dzięki usprawnieniu diagnostyki, większość, bo aż 80 proc. ciąż pozamacicznych jest rozpoznawana już na wczesnych etapach leczenia. Dzięki temu w ciągu ostatnich 30 lat znacznie spadła śmiertelność kobiet z jej powodu. Większość ma także szansę na zajście w prawidłową ciążę, nawet jeśli w trakcie laparoskopii został usunięty jeden z jajowodów.

CZYTAJ TAKŻE: 

Spirala wewnątrzmaciczna. Antykoncepcja nie tylko dla matek 

Fakty i mity o cesarskim cięciu

Badania prenatalne. Pomogą wykryć chorobę dziecka jeszcze przed narodzinami