Spis treści:
- Rauwolfia wężowa - co to za roślina?
- Rauwolfia wężowa - surowiec zielarski
- Rauwolfia wężowa - substancje czynne
- Rauwolfia wężowa - działanie i zastosowanie
- Rauwolfia wężowa - działania niepożądane
Rauwolfia wężowa - co to za roślina?
Rauwolfia wężowa (rauwolfia serpentina) od wieków jest znana dzięki swoim właściwości leczniczym. Roślina ta jest źródłem wielu alkaloidów indolowych, takich jak rezerpina, ajmalina i amalicyna, które mają duże znaczenie farmakologiczne i biomedyczne. Niestety, ze względu na słabą żywotność nasion, niską szybkość kiełkowania i nadmierną eksploatację, roślina ta jest zagrożona w swoim naturalnym środowisku.
Rauwolfia serpentina dorasta do 1 metra wysokości. Wytwarza pionowe kłącza z licznymi korzeniami. Łodygi są słabo rozgałęzione i pokryte jasną korą z widocznymi przetchlinkami. Liście mają podłużny eliptyczny kształt, najczęściej lancetowaty, są cienkie, nagie i błyszczące, a ich długość waha się od 7 do 18 cm. Kwiaty, białe lub różowe, tworzą baldachowate kwiatostany. Owoc to zrośnięty z dwóch pestkowców. Rauwolfia rośnie w wilgotnych tropikalnych lasach Indonezji, Indii, Tajlandii, Malezji i Cejlonu.
Rauwolfia zawdzięcza swoją nazwę XVI-wiecznemu niemieckiemu lekarzowi i botanikowi, doktorowi Leonhardowi Rauwolfowi. Podróżował on po Indiach, gdzie badał różne rośliny, w tym właśnie rauwolfię serpentinę. Roślina ta została wybrana do badań ze względu na swoje długie, zwężające się korzenie, które przypominają węże.
Ciekawostką jest fakt, że indyjski przywódca polityczny, Mahatma Gandhi, był znany z korzystania z rauwolfii. Według doniesień, przygotowywał z niej herbatę, którą pił wieczorem, aby się zrelaksować po ciężkim i pełnym wrażeń dniu.
Rauwolfia wężowa - surowiec zielarski
Surowcem zielarskim jest korzeń rauwolfii (Rauwolfiae radix), otrzymywany z 3-4-letnich roślin, pozyskiwany z zasobów naturalnych oraz ze specjalnie prowadzonych upraw. Wydobyte korzenie o średnicy ok. 2 cm tnie się na krótkie 10 cm kawałki i suszy w warunkach naturalnych.
Korzenie rauwolfii są surowcem do otrzymywania alkaloidów, m.in. rezerpiny, ajmalicyny, ajmaliny.
Rauwolfia wężowa - substancje czynne
Korzeń rauwolfii wężowej zawiera ponad 20 alkaloidów indolowych różnych typów (1-2%).
Z punktu widzenia leczniczego najważniejsze to:
- rezerpina,
- rescymamina,
- deserpidyna,
- ajmalina.
Ponadto w korzeniu znajdują się fitosterole, kwasy tłuszczowe, sole wapnia i magnezu.
Zobacz również:
Rauwolfia wężowa - działanie i zastosowanie
W Indiach rauwolfia jest znana i stosowana od tysięcy lat. Tradycyjnie wykorzystuje się ją jako środek uspokajający, a także w leczeniu nadciśnienia, gorączki i biegunki. Roślina ta jest również ceniona za swoje właściwości w przypadku ukąszeń przez węże i owady. Wykazano także jej potencjalne zastosowanie w leczeniu bezsenność i problemów ze snem.
W jednym z badań, rauwolfia okazała się skuteczna w łagodzeniu migrenowych bólów głowy. Pacjenci, którzy ją stosowali, odnotowali znaczną poprawę jakości życia oraz zmniejszenie odczuwanego bólu. W innym badaniu, rauwolfia była stosowana w leczeniu dławicy piersiowej u pacjentów z chorobą wieńcową. Wyniki wykazały, że zmniejsza ona objawy dławicy piersiowej i przedłuża efekt terapeutyczny. Co ciekawe, u połowy pacjentów biorących udział w tym badaniu, wyniki elektrokardiogramu (EKG) były prawidłowe, co sugeruje pozytywny wpływ rauwolfii na pracę serca.
Zarówno sproszkowany surowiec, jak i wyciągi z rauwolfii, które zawierają mieszaninę alkaloidów, mają silny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Działają one poprzez stopniowe obniżanie ciśnienia tętniczego krwi, rozszerzanie naczyń krwionośnych, zmniejszanie napięcia jelit i mają wpływ na ogólne uspokojenie organizmu.
Sproszkowany korzeń rauwolfii, wyciągi z surowca oraz wybrane alkaloidy stosuje się w łagodnych postaciach nadciśnienia tętniczego różnego pochodzenia.
Rauwolfia wężowa - działania niepożądane
Większe dawki u osób wrażliwych mogą powodować objawy niepożądane, jak nadmierne wydzielanie śliny i soku żołądkowego, nudności, biegunkę.
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość: osoby uczulone na rauwolfię lub jej składniki (np. rezerpinę) nie powinny jej stosować.
Depresja: rauwolfia może nasilać objawy depresji, dlatego osoby z tym schorzeniem powinny unikać jej stosowania.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: rauwolfia może zwiększać wydzielanie kwasu żołądkowego, co może pogorszyć stan osób z wrzodami.
Bradykardia (wolna akcja serca): rauwolfia może dodatkowo spowalniać pracę serca, co jest niewskazane przy bradykardii.
Niskie ciśnienie krwi: osoby z niskim ciśnieniem krwi powinny unikać rauwolfii, ponieważ może ona obniżyć je jeszcze bardziej.
Ciąża i karmienie piersią.
Pamiętaj:
Przed zastosowaniem rauwolfii zawsze skonsultuj się z lekarzem.
Źródło:Douglas Lobay: Rauwolfia in the Treatment of Hypertension, 2015. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4566472/Mateusz Emanuel Sanderski: Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie
CZYTAJ TAKŻE:
Wspiera pracę wątroby i dróg żółciowych, reguluje przemianę materii. Pij przed jedzeniem
Idź do lasu po zdrowie. Pomoże na skutki stresu, ureguluje ciśnienie, wzmocni odporność
To dlatego najwięcej tłuszczu pojawia się na brzuchu. Tak zgubisz oponkę
