Z tymi chorobami możesz zapomnieć o prawie jazdy. Przepisy mówią jasno

Badanie do prawa jazdy przeprowadza lekarz orzecznik posiadający specjalne uprawnienia. Procedura nie trwa zwykle dłużej niż 15-20 minut. Podczas wizyty lekarz ocenia zdolność kandydata do prowadzenia pojazdów na podstawie:

• badania wzroku,
• badania słuchu,
• testu równowagi,
• sprawności motorycznej,
• wywiadu chorobowego,
• oceny stanu psychicznego.

Tak przynajmniej powinna wyglądać wizyta u lekarza orzecznika w teorii. W praktyce badanie często trwa zaledwie kilka minut, a wśród kandydatów panuje powszechne przekonanie, że to tylko formalność. Wizyta jest płatna, a jej koszt to na ten moment 200 zł.

Negatywna ocena, która uniemożliwia zdobycie prawa jazdy, należy do rzadkości. Większość przyszłych kierowców dostanie wymagane zaświadczenie już podczas pierwszej wizyty, jednak w przypadku poważnych zaburzeń i chorób przewlekłych lekarz orzecznik może skierować nas na dodatkowe badanie. Konkretne testy wykonuje wtedy lekarz specjalista, który wydaje dodatkowy dokument potwierdzający (lub nie) zdolność kandydata do prowadzenia pojazdów mimo problemów ze zdrowiem.

Zaświadczenie poświadczające zdolność do prowadzenia pojazdów trzeba uzyskać jeszcze przed rozpoczęciem kursu. W przypadku odnawiania uprawnień dobrze jest zapisać się na badanie kilka tygodni przed upływem ważności prawa jazdy, aby uniknąć spóźnienia i utraty uprawnień nawet na kilka dni. Minimalny mandat za prowadzenie pojazdu bez uprawnień to według aktualnego taryfikatora 1500 zł.

Lista chorób, które utrudniają zdobycie prawa jazdy, jest długa. Dobra wiadomość jest taka, że większość nawet poważnych schorzeń nie wyklucza możliwości uzyskania uprawnień - wymagane będą częstsze badania i dodatkowe zaświadczenia. Przypadki, w których lekarz orzecznik "z automatu" musi wydać negatywną decyzję, można policzyć na palcach jednej ręki.

Wady wzroku

Z oczywistych powodów najczęstszą przeszkodą na drodze do uzyskania prawa jazdy są wady wzroku. Według wyników "Wielkiego Badania Wzroku" przeprowadzonego w 2022 roku przez Vision Express stwierdzone problemy ze wzrokiem lub chorobę oczu ma 54 proc. Polaków. 

Badanie wzroku przeprowadza się na tablicach Snellena (rzędy coraz mniejszych znaków, które należy odczytywać). Zgodnie z przepisami, aby uzyskać prawo jazdy kat. B, badany powinien być w stanie odczytać piąty rząd od góry po ewentualnej korekcji - z wykorzystaniem okularów lub soczewek. Jeżeli kandydat do wymaganej ostrości widzenia potrzebuje dodatkowych narzędzi, na jego prawie jazdy znajdzie się odpowiedni kod, np.:

• 01.01 - wymagane okulary,
• 01.02 - wymagane soczewki kontaktowe,
• 01.03 - szkła ochronne,
• 01.04 - szkła matowe,
• 01.05 - przepaska na oko,
• 01.06 - okulary lub soczewki.

Trzeba pamiętać, że w razie kontroli drogowej policjant ma możliwość sprawdzenia kodów przypisanych do kierowcy. Brak okularów w sytuacji, kiedy w dokumentach mamy wpisany kod 01.01, jest równoznaczny z prowadzeniem pojazdu bez wymaganych uprawnień, czyli wspomnianym wcześniej mandatem - minimum 1500 zł. 

Wada wzroku jest najczęstszym powodem skrócenia maksymalnego terminu przyznania dokumentu (15 lat), zwykle będzie to pięć lub 10 lat. W szczególnych przypadkach termin może być jeszcze krótszy - nawet rok, jednak są to sporadyczne przypadki. W praktyce nawet brak jednego oka nie uniemożliwia zdobycia prawa jazdy.

Wada słuchu

Niedosłuch, a nawet całkowity brak słuchu nie są przeszkodą, która uniemożliwia zdobycie prawa jazdy. Wyjątkiem jest kategoria D (autobusy) - kierowca nie miałby bowiem możliwości swobodnej komunikacji z pasażerami. Podczas egzaminu ośrodek WORD może zapewnić tłumacza języka migowego. W wielu miastach lokalne oddziały Polskiego Związku Głuchych i inne powiązane organizacje współorganizują kursy na prawo jazdy dostosowane do osób z wadami słuchu.

Aparaty słuchowe, podobnie jak soczewki i okulary, także mają swoje kody z grupy 02. - wymagana korekta słuchu lub wspomaganie komunikacji.

Cukrzyca

Problemy związane z poziomem cukru także nie wykluczają możliwości uzyskania prawa jazdy. Najważniejsze ograniczenie związane ze stwierdzoną cukrzycą to konieczność odbywania ponownych badań przynajmniej raz na pięć lat - narzuca je europejska dyrektywa 2009/113/UE. Przepisy rozróżniają dwie grupy chorych - w cięższych postaciach badania trzeba powtarzać co trzy lata, a w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie mogła wystąpić ciężka hipoglikemia.

Przepisy wykluczają wydawanie prawa jazdy osobom o obniżonej świadomości ryzyka hipoglikemii, które nie przykładają wagi do odpowiedniej kontroli swojej choroby. Czynnikiem dyskwalifikującym są też nawracające spadki poziomu cukru, które prowadzą do utraty przytomności, czyli ciężka postać hipoglikemii. 

Padaczka

Według wspomnianej dyrektywy unijnej "napady padaczkowe lub inne nagłe zaburzenia stanu świadomości u osoby kierującej pojazdem o napędzie silnikowym stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego". Padaczkę definiuje z kolei jako dwa ataki w ciągu pięciu lat, które były spowodowane rozpoznawalnym czynnikiem. U osób z padaczką do uzyskania prawa jazdy konieczna jest opinia lekarza specjalisty w dziedzinie neurologii.

W przypadku osoby ubiegającej się o prawo jazdy lub takiej, która jest już kierowcą, a rozpoznano u niej padaczkę i przyjmuje leki przeciwpadaczkowe, można orzec brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, jeżeli przedstawi ona opinię lekarza specjalisty potwierdzającą brak napadów padaczkowych w okresie ostatniego roku leczenia oraz będzie się poddawała późniejszym badaniom kontrolnym co pół roku przez okres dwóch kolejnych lat, następnie co rok przez kolejne trzy lata, a następnie w zależności od wskazań lekarza.

Co się zaś tyczy osoby, u której wystąpił pierwszy lub pojedynczy nieprowokowany napad o symptomatologii padaczkowej, orzeka się brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, w sytuacji, gdy przedstawi opinię lekarza specjalisty, w którym znajdzie się potwierdzenie, że przez sześć miesięcy nie wystąpił napad padaczkowy.

Choroba 

Czynnikiem, który wyklucza uzyskanie prawa jazdy, jest stwierdzona choroba alkoholowa. O uprawnienia można się starać dopiero po roku udokumentowanej abstynencji. W tym okresie trzeb pozostawać pod stałą opieką terapeuty. Obok alkoholizmu identycznymi obostrzeniami są objęte także uzależnienia od innych substancji psychoaktywnych.

Choroby serca i nerek

Istnieje wiele chorób, których objawy mogą nieść za sobą ryzyko utraty zdolności do prowadzenia samochodu. Najbardziej niebezpieczne są te, które atakują nagle, bez wcześniejszego ostrzeżenia. Lekarz orzecznik może wymagać dodatkowych zaświadczeń w przypadku chorób układu krążenia (arytmii, wysokiego ciśnienia), które zwiększają ryzyko udaru lub zawału. Przez sześć miesięcy od zabiegu auta nie powinny prowadzić osoby po wszczepieniu rozrusznika serca. 

Co do zasady, prawa jazdy nie wydaje się pacjentom z ostrą niewydolnością nerek. W schorzeniach przewlekłych konieczne są częstsze badania kontrolne i udokumentowane leczenie.

Choroby i zaburzenia psychiczne

Uzyskanie prawa jazdy wykluczają zaburzenia osobowości i niepełnosprawność intelektualna. W przypadku pozostałych chorób i zaburzeń konieczne będzie uzyskanie i przedstawienie zaświadczenia od lekarza-specjalisty, które potwierdzi zdolność do prowadzenia pojazdów.

Depresja nie jest chorobą, która uniemożliwia zdobycie prawa jazdy. Jeżeli jest zdiagnozowana, a pacjent przyjmuje leki, powinien uzyskać oświadczenie od prowadzącego lekarza psychiatry. W zależności od przebiegu choroby, jej postaci i efektów terapii orzecznik może wydać pozwolenie na krótszy okres, po którym konieczne będą powtórne testy i nowe orzeczenie dotyczące stanu zdrowia psychicznego.

W tym miejscu trzeba też dodać, że przeciwwskazaniem do wydania pozytywnej opinii może być informacja o przyjmowaniu na stałe leków, które uniemożliwiają prowadzenie samochodu. Są to przede wszystkim leki psychotropowe wpływające na postrzeganie rzeczywistości i percepcję, a także środki, których zażywanie grozi nagłą utratą przytomności czy jakimś rodzajem ataku, który spowoduje utratę zdolności do kierowania samochodem. 

Zgodnie z nowymi przepisami, które weszły w życie w 2019 roku, lekarze nie mają już obowiązku informowania organu wydającego prawo jazdy o zdiagnozowaniu choroby, która uniemożliwia prowadzenie pojazdów. 

Brak obowiązku nie oznacza jednak, że nie mają do tego prawa. Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty mówi bowiem, że lekarz może powiadomić o takiej sytuacji właściwy urząd, a tajemnica lekarska nie ma zastosowania w sytuacji, gdy zachowanie pacjenta może stanowić niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia bądź życia lub zdrowia innych osób.

Najczęściej jednak zły stan zdrowia będzie skutkował odebraniem prawa jazdy lub koniecznością uzyskania dodatkowych zaświadczeń podczas kolejnej planowej wizyty u lekarza orzecznika wynikającej z upłynięcia terminu ważności poprzednich badań.

Częstym kłopotem w przypadku starszych kierowców jest ich przekonanie o zdolności do prowadzenia samochodów, mimo zauważalnego pogorszenia stanu zdrowia. Zmartwieni bliscy mogą nie być w stanie przekonać rodziców i dziadków, że nie powinni już siadać za kierownicą. 

W takiej sytuacji przykrą, ale dopuszczalną możliwością jest samodzielne zawiadomienie organu, który wydał dokument o swoich podejrzeniach. Urząd może wtedy wezwać kierowcę na przedterminowe badania kontrolne. Lekarz orzecznik stwierdzi wtedy, czy obawy są słuszne i czy starsza osoba nie powinna już wyjeżdżać na drogi.

Źródła: 

www.eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32009L0113; 

www.isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970280152; 

www.mk-radca.pl/aktualnosci/obowiazek-lekarski-powiadamiania-organu-wydajacego-prawo-jazdy-o-zdiag/.

CZYTAJ TAKŻE: 

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Dostaniesz z tymi chorobami [LISTA]

Tak Polacy oszukują na L4. Lekarka wyjawia, co słyszy od pacjentów

Kody na zwolnieniu lekarskim. Każdy pracownik powinien wiedzieć, co oznaczają