Zatrucie czadem - przyczyny, objawy, pierwsza pomoc, leczenie

Tlenek węgla (II), to związek chemiczny z grupy tlenków węgla, który występuje w drugim stopniu utlenienia. Czad jest gazem bezwonnym, nieco gęstszym od powietrza. W środowisku naturalnym powstaje na skutek erupcji wulkanów oraz pożarów. Tlenek węgla wydziela się również na skutek działalności człowieka, a mianowicie jest efektem spalania węgla, ropy naftowej, drewna, powstaje w procesach technologicznych z użyciem wysokich temperatur.  Czad jest gazem silnie toksycznym, śmiertelnym dla człowieka.

Najczęstszą przyczyną zatrucia tlenkiem węgla są nieszczelne instalacje grzewcze w domach. W procesie spalania dochodzi do wydzielania się czadu. Z wadliwej instalacji uwalnia się on do pomieszczania, powodując stopniowe zatrucie mieszkańców.

Tlenek węgla, dostając się do krwioobiegu, wiąże się z hemoglobiną 250 razy szybciej niż tlen, zmieniając ją w karboksyhemoglobinę (HbCO), niezdolną do przenoszenia tlenu. Na skutek tego dochodzi do niedotlenienia wszystkich komórek w organizmie człowieka. Tlenek węgla wchłania się i jest wydalany przez układ oddechowy. Dawka toksyczna nie jest znana. Zagrożenie dla życia stanowi stężenie 1000 ppm (0,1%), a stężenie 1500 ppm (0,15%)  powoduje szybki zgon.

Tlenek węgla jest gazem niewidocznym dla oka ludzkiego i nie posiadającym żadnego zapachu, dlatego nazywany jest "cichym zabójcą". Objawy zatrucia pojawiają się w kilkanaście minut od ekspozycji na gaz. Jako pierwsze pojawiają się bóle i zawroty głowy. Przy wyższym stężeniu dochodzi do wymiotów, zaburzenia równowagi i orientacji, osłabienia i przyspieszenia akcji serca. Skóra robi się sinoblada, spada ciśnienie tętnicze krwi, a u osób cierpiących na chorobę wieńcową, może dojść do zawału mięśnia sercowego. Objawy pojawiają się w bardzo szybkim tempie, a w zależności od stężenia czadu, do śmierci dochodzi w ciągu od kilku do kilkunastu minut.

Stężenie czadu w powietrzu nie zawsze musi być zagrażające życiu. Jeśli uwalniany jest powoli, dochodzi do systematycznego wietrzenia pomieszczeń, mogą pojawić się objawy świadczące o przewlekłym zatruciu czadem, nie prowadzącym do śmierci. Do charakterystycznych objawów przewlekłego zatrucia zalicza się:

• osłabienie pamięci,
• utrata łaknienia,
• senność w dzień i bezsenność w nocy,
• drżenia mięśni,
• utrata czucia w palcach.

Pierwszym działaniem, jakiego zawsze należy się podjąć w podejrzeniu zatrucia czadem, jest przewietrzenie całego pomieszczenia. Należy otworzyć wszystkie okna, by zmniejszyć stężenie gazu w powietrzu i uniknąć większej ilości osób poszkodowanych. Dopiero wówczas można udzielić pomocy osobie, u której występują objawy zatrucia. W trybie natychmiastowym należy wezwać zespół ratownictwa medycznego i wynieść, jeśli istnieje taka możliwość, osobę zatrutą z pomieszczenia.

Przerwanie kontaktu z gazem toksycznym ma tutaj kluczowe znaczenie. Jeżeli osoba jest nieprzytomna, ale oddycha, należy w miejscu bezpiecznym ułożyć ją w pozycję boczną i oczekiwać na przyjazd karetki pogotowia. Jeśli ekspozycja na czad była długa, a osoba nie oddycha, należy przystąpić do wykonania resuscytacji krążeniowo-oddechowej z uwzględnieniem oddechów ratunkowych, jeżeli jest taka możliwość.

Osoba,  u której doszło do zatrucia czadem, zawsze powinna być hospitalizowana. U takich pacjentów stosuje się tlenoterapię standardową jak i leczenie w komorze hiperbarycznej. Jeśli stężenie karboksyhemoglobiny jest wysokie, wykonuje się transfuzję krwi oraz wprowadza się leczenie, które ma zapobiec obrzękowi mózgu. Na skutek zatrucia mogą pojawić się powikłania ze strony układu nerwowego, pojawiają się zaburzenia pamięci, uszkodzenia wzroku oraz węchu. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Co mogą oznaczać przewlekłe bóle głowy? 

Częste omdlenia to objaw wielu chorób. Sprawdź, czym mogą być spowodowane