Groźny stan zapalny prowadzi do sepsy. Bóle pleców i brzucha są nietypowe

O wodonerczu mówimy, gdy w nerce dochodzi do zastoju moczu na skutek niemożności lub utrudnień jego wyprowadzania. Konsekwencją takiego stanu jest rozdęcie miedniczki nerkowej, a często również kielichów nerkowych stanowiących jeden z początkowych odcinków dróg moczowych. Zalegający mocz powiększa wymienione elementy narządu, prowadząc do zaniku miąższu nerki, a to przekłada się na spadek ilości nefronów. 

Czym są nefrony? To podstawowe jednostki funkcjonalno-strukturalne nerki odpowiedzialne za filtrowanie krwi ze szkodliwych produktów przemiany materii i produkcję moczu. Jak łatwo się domyślić, ich postępująca destrukcja może doprowadzić do niewydolności nerek, dlatego wodonercza nie należy bagatelizować.

Do najczęstszych przyczyn odpowiadających za wystąpienie wodonercza u osób dorosłych zalicza się:

• kamienie nerkowe - lokalizujące się w moczowodzie lub miedniczce nerkowej. Są wynikiem kamicy nerkowej;
• nowotwory narządu rodnego naciekające układ moczowy;
• nowotwory wywodzące się z nabłonka dróg moczowych;
• rozrost gruczołu krokowego u mężczyzn;
• tętniak aorty brzusznej lub tętnic biodrowych;
• zapalenia cewki moczowej, pęcherza moczowego bądź gruczołu krokowego;
• znacznego stopnia obniżenie narządu rodnego u kobiet;
• zaburzenia czynnościowe (neurogenne) dróg moczowych w postaci zatrzymania moczu bądź niepełnego opróżniania pęcherza moczowego.

Wodonercze występuje czasem także u przyszłych mam, zwłaszcza będących w III trymestrze lub w ciąży mnogiej. Wówczas rozwijający się płód może uciskać na moczowody, co utrudnia prawidłowy wypływ moczu. Taki stan zwykle nie wymaga specjalistycznej interwencji, a dolegliwości ustępują na krótko po porodzie.

Zastój moczu w nerce może również wynikać z przyczyn wrodzonych, do których należą:

• zwężenie moczowodu w dowolnym odcinku;
• zwężenia w złączu miedniczkowo-moczowodowym;
• zwężenie szyi pęcherza moczowego.

Nerki są narządem parzystym, co ma ogromne znaczenie w przypadku wodonercza. Problem prowadzi zwykle do wyłączenia tylko jednej z nich, zatem druga może przejąć jej funkcję - mocz jest zwrotnie wchłaniany przez cewki oraz tkankę śródmiąższową uszkodzonej nerki, a następnie siecią naczyń żylnych oraz chłonnych jest przekazywany do drugiej. Taki mechanizm działa przez pewien czas, ale nie jest rozwiązaniem na stałe. Druga nerka musi wykonywać znacznie więcej pracy, dochodzi w niej do wzrostu ciśnienia, co przekłada się na poszerzenie miedniczki i kielichów nerkowych. 

W początkowym etapie następuje też przerost błony mięśniowej miedniczki, potem jednak mięśniówka ulega stopniowej destrukcji. Po pewnym czasie zanika miąższ nerki, pojawia się też ucisk na naczynia znajdujące się w jej rdzeniu. Nieprawidłowości w zagęszczaniu moczu uruchamiają mechanizmy zapalne, a te prowadzą do nieodwracalnego włóknienia nerki.

Objawy, których doświadcza pacjent z wodonerczem, zależą od umiejscowienia przeszkody na drodze wyprowadzania moczu. Dodatkowo dolegliwości mogą mieć charakter ostry, jeśli wystąpiły nagle, lub przewlekły, jeśli niedrożność utrzymuje się przez jakiś czas. 

Ostra niedrożność dróg wyprowadzających mocz cechuje się bólem w okolicy lędźwiowej mogącym przyjąć postać kolki nerkowej (jeśli przyczyną niedrożności są kamienie w moczowodzie), której, poza silnym bólem lędźwi, towarzyszą bóle i wzdęcia brzucha oraz mdłości. 

Ze względu na to, że funkcje patologicznie zmienionej nerki może przejąć ta druga, zdrowa, wodonercze często pozostaje niezauważone przez dłuższy czas. Jeśli wodonercze jest obustronne, chorzy skarżą się na częste oddawanie moczu (poliuria) i oddawanie moczu w nocy (nokturia). Całkowita blokada odpływu moczu z obu nerek prowadzi do bezmoczu. Do innych symptomów wodonercza należą: nadciśnienie, utrata apetytu i nieregularne oddawanie moczu. 

Przyczyna wodonercza powinna zostać jak najszybciej określona i wyeliminowana. Podstawowym badaniem jest USG nerek i całego układu moczowego. Dodatkowo wykonuje się badania krwi i badanie moczu oraz renoscyntygrafię, czyli badanie izotopowe określające funkcjonowanie nerek.

Stany zapalne wymagają zwykle antybiotykoterapii, a kamica nerkowa kruszenia kamieni (litotrypsja). Osoba, u której wykryto nowotwór w układzie moczowym, zostaje objęta opieką onkologa, który dobiera najlepsze leczenie. Ciężarne z wodonerczem kierowane są do fizjoterapeuty, który przeprowadza ćwiczenia relaksacyjne redukujące napięcie, co pozwala zmienić ułożenie płodu i zmniejszyć ucisk na nerkę.

Niepodjęcie leczenia wodonercza prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych wynikających z nieodpowiedniej pracy nerek. Wśród nich wymienia się: zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, odmiedniczkowe zapalenie nerek, infekcje dróg moczowych, urosepsę i niewydolność nerek.

CZYTAJ TAKŻE:

Nefrolog radzi: Co robić, gdy pęcherz choruje?

Przez sześć lat żył z penisem na przedramieniu. Doprowadziła do tego sepsa

Domowe sposoby na kamicę nerkową. Pomocne zioła i zmiana diety