Zawał nerki zagraża życiu. Mechanizm podobny jak w przypadku serca

Zawał nerki to rzadki stan, w którym dochodzi do martwicy części narządu na skutek ostrego lub przewlekłego niedokrwienia miąższu nerki. Proces martwiczy jest nieodwracalny, co w konsekwencji może być poważnym zagrożeniem zdrowia i życia. Zawał nerki łatwo można przeoczyć i często późno się go diagnozuje ze względu na podobieństwo objawów do bardziej powszechnych schorzeń, takich jak kamica nerkowa czy odmiedniczkowe zapalenie nerek. W zależności od stopnia nasilenia może skutkować nadciśnieniem naczyniowonerkowym, przewlekłą chorobą nerek oraz schyłkową niewydolnością nerek.

Zawał nerki jest bezpośrednio spowodowany mechanicznym zablokowaniem przepływu krwi przez nerkowe naczynia krwionośne, co powoduje, że krew bogata w tlen nie może być transportowana do narządu, czego następstwem jest miejscowa martwica. Główną przyczyną tego problemu zdrowotnego są towarzyszące chorobom serca skrzepliny, które powstają w przedsionkach i komorach. Krążą one w naczyniach i w rezultacie prowadzą do rozwoju zakrzepicy tętnic nerkowych, przez co przepływ krwi jest utrudniony lub całkowicie zablokowany. Do schorzeń, które zwiększają ryzyko powstawania skrzeplin, zalicza się przede wszystkim:

• migotanie przedsionków - jest największym czynnikiem ryzyka zawału nerki;
• wady zastawkowe, a w szczególności stenoza mitralna;
• świeże blizny pozawałowe;
• zapalenie wsierdzia.

Do zakrzepicy tętnicy nerkowej (której konsekwencją bywa zawał nerki), może dojść również w sytuacji uszkodzenia naczyń nerkowych po zabiegach wewnątrznaczyniowych, w wyniku zaburzeń krzepnięcia krwi, a także w przebiegu chorób, takich jak np. zespół antyfosfolipidowy.

W niektórych przypadkach zawał nerki może przebiegać, nie dając żadnych objawów, co przyczynia się do trudności w rozpoznaniu choroby. Natomiast pojawiające się symptomy są bardzo niespecyficzne i często przypominają inne jednostki chorobowe, np. kamicę nerkową. Oznaki mogące wskazywać na zawał nerki to m.in.:

• dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowej;
• silny ból w boku, ból brzucha;
• skąpomocz, czyli zmniejszona ilość oddawanego moczu;
• nudności i wymioty;
• gorączka;
• podwyższone ciśnienie tętnicze krwi;
• niekiedy krwiomocz i białkomocz.

Diagnoza zawału nerki opiera się na występowaniu objawów, wynikach badań laboratoryjnych oraz badaniach obrazowych, z czego najważniejsze są te ostatnie. U pacjentów z podejrzeniem tego schorzenia wykonuje się badania krwi pod kątem ilości leukocytów (białych krwinek) oraz stężenia kreatyniny we krwi. Oba te parametry są podwyższone w przebiegu zawału nerki, jednak nie są specyficzne tylko dla tej patologii. Z tego powodu konieczne jest wykonanie badań obrazowych, które umożliwią ukazanie wszelkich nieprawidłowości. Wykorzystuje się w tym celu:

• USG Doppler - z pomocą tej metody mierzy się przepływy krwi w naczyniach krwionośnych nerek, pozwalając na wstępne rozpoznanie ewentualnych zakłóceń;
• angiografię - jest to metoda, umożliwiająca obrazowanie naczyń krwionośnych po podaniu środka kontrastowego przy użyciu promieniowania rentgenowskiego;
• tomografia komputerowa;
• rezonans magnetyczny.

Leczenie zawału nerki jest złożonym procesem, który wymaga dostosowania do zakresu zmian patologicznych oraz klinicznego przebiegu choroby. W przypadku szybkiego pogorszenia się stanu zdrowia pacjenta lub pojawienia się objawów, wskazujących na rozwijającą się niewydolność nerek, konieczne jest podjęcie interwencji terapeutycznej, mającej na celu usunięcie bezpośredniej przyczyny zablokowania przepływu krwi oraz ograniczenie obszaru martwicy. Główną metodą chirurgiczną, która jest stosowana w leczeniu zawału nerki jest trombektomia. Zabieg ten wymaga otwarcia jamy brzusznej i mechanicznego usunięcia zatoru z tętnicy. Procedura ta jest niezbędna do przywrócenia prawidłowego przepływu krwi w naczyniu i zminimalizowania uszkodzenia nerki.

Innym z wykorzystywanych sposobów jest angioplastyka, polegająca na poszerzeniu zwężonego lub zamkniętego światła tętnicy.

W sytuacjach, gdy leczenie operacyjne jest przeciwwskazane lub nie ma za nim bezpośrednich przesłanek, w procesie terapeutycznym zawału nerki stosuje się leki o działaniu trombolitycznym, które wykazują zdolność do rozpuszczania zakrzepów lub leki zmniejszające krzepliwość krwi. Ponadto stosuje się leczenie, mające na celu kontrolowanie objawów związanych z niedokrwieniem nerek, takich jak nadciśnienie tętnicze. W przypadku rozległych uszkodzeń niezbędna może być dializa.

Źródła:

Khawer S., Renal infarction, International journal of nephrology and renovascular disease, 2012; 5: 119-23.

Hazanov N., Somin M., Attali M., et al. Acute renal embolism. Forty-four cases of renal infarction in patients with atrial fibrillation. Medicine (Baltimore)., 2004; 83: 292-9.

CZYTAJ TAKŻE: 

Obowiązkowy czas, by zrobić badania z listy. Nie każdy lekarz o tym powie

Ważny wskaźnik w morfologii. Taki wynik może świadczyć o anemii lub białaczce