Ból żołądka, zgaga i wzdęcia to nie zawsze nadkwasota. Nietypowy objaw chorej tarczycy
Objawy ze strony układu pokarmowego z towarzyszącą zgagą zazwyczaj przypisujemy refluksowi lub po prostu nadkwasocie żołądka. Ból żołądka i wzdęcia mogą być jednak objawami całkiem odmiennego stanu, a mianowicie niedokwasoty. Co ważne - zbyt małe wydzielanie kwasu żołądkowego może być spowodowane chorobą całkiem innego narządu. Czym objawia się niedokwasota i co ma wspólnego z chorobą tarczycy? Odpowiadamy.
O niedokwaszonym żołądku (hipochlorhydria) mówimy wtedy, gdy ilość wydzielanego przez niego kwasu solnego jest zbyt mała. Prowadzi to do licznych objawów, ponieważ kwas ten odpowiedzialny jest za prawidłowe trawienie białek, chroni żołądek przed drobnoustrojami ale także odgrywa istotną rolę w procesie wchłaniania ważnych składników odżywczych. Dzięki kwasowi solnemu dochodzi do wchłaniania żelaza, wapnia, magnezu a także witaminy B12.
Oznacza to, że nie tylko zbyt dużo kwasu solnego, ale także zbyt mało może mieć negatywny wpływ na pracę układu pokarmowego.
Przyczyn niskiej produkcji kwasu solnego jest kilka. Wśród nich wyróżnia się wiek - produkcja kwasu zmniejsza się z wiekiem. Winna może być także nieprawidłowa dieta, uboga w białka i cenne pierwiastki oraz nadużywanie alkoholu i cukrów.
Długotrwałe stosowanie niektórych leków, np. inhibitorów pompy protonowej, również może prowadzić do zmniejszonego wydzielania kwasu solnego.
Za główny czynnik niedokwaszonego żołądka wskazuje się jednak zakażenie bakterią Helicobacter pylori, która uszkadza błonę śluzową i hamuje wydzielanie enzymów trawiennych.
O szkodliwym wpływie zakażenia bakterią Helicobacter pylori przeczytasz tutaj.
Coraz częstszą przyczyną niedokwasoty stają się także choroby autoimmunologiczne - w tym choroba tarczycy Hashimoto. Co ma wspólnego żołądek z tym niewielkim narządem, zlokalizowanym w dolnej części szyi?
Żołądkowe objawy mogą pojawiać się na skutek zaburzenia pracy tarczycy, a dokładniej jej niedoczynności. Dochodzi wówczas do zmniejszenia produkcji hormonów T3 oraz T4, które mają wpływ na funkcjonowanie całego organizmu.
Na skutek niedoczynności dochodzi do zmniejszenia motoryki przewodu pokarmowego, a tym samym do spadku ilości produkowanego kwasu solnego. Wpływ ma na to również dłuższe zaleganie pokarmu w żołądku (spowolnienie procesów trawiennych).
Hormon T3 wpływa z kolei na komórki okładzinowe, znajdujące się w żołądku. To właśnie one są odpowiedzialne za produkcję kwasu solnego. Jeśli tarczyca nie produkuje odpowiedniej ilości hormonów, obserwuje się zmniejszoną aktywność komórek okładzinowych, a co za tym idzie - dochodzi do niedokwasoty żołądkowej.
Mniejsze ilości kwasu solnego mają także wpływ na niedobory w organizmie. Słabsze wchłanianie witaminy B12, cynku, żelaza i gorsze trawienie białek powoduje "niedokarmienie" organizmu w te cenne substancje. Ich niedobór może z kolei wywoływać objawy ze strony układu pokarmowego, co prowadzi do dużych problemów z ustabilizowaniem pracy całego organizmu.
U pacjentów, u których potwierdzono chorobę Hashimoto, równie często stwierdza się zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka - kolejną, autoimmunologiczną chorobę.
Polega ona na ścieńczeniu śluzówki żołądka i jej uszkodzeniu, a tym samym prowadzi to do degradacji komórek okładzinowych. Konsekwencją tego jest - znów - zbyt niska produkcja kwasu solnego w żołądku.
Objawy niedokwaszonego żołądka bardzo łatwo pomylić z nadkwasotą, dlatego aby postawić prawidłową diagnozę - konieczne jest przeprowadzenie badań. Na podstawie niektórych objawów można jednak przypuszczać, że mamy do czynienia z niedokwasotą.
Najczęstsze objawy to:
- wzdęcia i uczucie pełności po jedzeniu,
- odbijanie i nieprzyjemny zapach z ust,
- niestrawność, zaleganie pokarmu w żołądku,
- niedobory składników odżywczych (np. witaminy B12, żelaza),
- problemy skórne, wypadanie włosów i łamliwość paznokci,
- zwiększona podatność na infekcje żołądkowo-jelitowe.
Aby postawić diagnozę, konieczne są badania wykluczające lub potwierdzające niedobory (żelazo, ferrytyna, poziom witaminy B12), ale także badanie określające poziom pH w żołądku (test Heidelberga) oraz wykonanie badania endoskopowego - gastroskopia z pobraniem wycinka śluzówki żołądka do badań histopatologicznych.
Niedokwaszony żołądek wymaga odpowiedniego planu leczenia. Przede wszystkim należy zająć się przyczyną tego stanu. W przypadku tarczycy będzie to wyrównanie poziomu hormonów tarczycowych oraz zredukowanie stresu, który ma duży wpływ na pracę tego gruczołu.
Lekarz może także zalecić suplementację enzymów trawiennych oraz witaminy B12 (najlepiej w formie iniekcji). Kluczowa będzie także zmiana nawyków żywieniowych oraz diety ogółem. Warto do diety włączyć produkty wspomagające trawienie:
- ocet jabłkowy - ma działanie zakwaszające i może być stosowany jako naturalny wspomagacz trawienia,
- fermentowane produkty - kiszonki, kefir, jogurt naturalny,
- imbir - może pobudzać wydzielanie kwasu żołądkowego i poprawiać trawienie.
Źródła:
- Dąbrowski A.: Bezpieczeństwo stosowania inhibitorów pompy protonowej. Med. Prakt., 2019; 7-8: 128-130;
- Vavallo M, Cingolani S, Cozza G, Schiavone FP, Dottori L, Palumbo C, Lahner E. Autoimmune Gastritis and Hypochlorhydria: Known Concepts from a New Perspective. Int J Mol Sci. 2024 Jun 21;25(13):6818. doi: 10.3390/ijms25136818. PMID: 38999928; PMCID: PMC11241626,
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23392-hypochlorhydria
CZYTAJ TAKŻE:
Czym się różni choroba Hashimoto od niedoczynności tarczycy? Nie każdy to wie
To nie zawsze "zwykła" zgaga. Przyczyną może być cukrzyca, a nawet rak
Po tym poznasz wrzodziejący żołądek lub dwunastnicę. Objawy zawsze po jedzeniu
