To dlatego wynik pomiaru cukru może być zakłamany. Najczęściej winne są te czynniki
Zdawałoby się, że badanie glukometrem jest niezwykle proste - przecież codziennie dzięki niemu wykonuje się ponad 44 miliony oznaczeń na świecie. A jednak także i przy tej czynności zdarzają się błędy. Jest to o tyle niebezpieczne, że zakłamany wynik opóźnia podjęcie właściwej interwencji, co potencjalnie może poważnie zagrażać zdrowiu. Dlatego, jeśli jesteś cukrzykiem lub znasz kogoś dotkniętego tą chorobą, przeczytaj poniższy tekst i dowiedz się, jak prawidłowo posługiwać się glukometrem. O zasadach używania glukometru przypominamy w Światowy Dzień Cukrzycy.
Od wynalezienia pierwszego glukometru (Dextrostix, w 1963 roku) urządzenia służące do kontroli glikemii podlegały nieustannym udoskonaleniom. Dziś są podstawowym elementem opieki w cukrzycy. Najnowsze modele są w stanie określić poziom glukozy już w próbce 0,3 mikrolitrów krwi z dużą dokładnością, i to w kilka sekund. Na rynku dostępne są także glukometry wyposażone w nowoczesne skanery optyczne i spektrofotometryczne, co pozwala odczytać poziom cukru bez konieczności nakłuwania palca.
Regularne pomiary są podstawą w ocenie skuteczności leczenia, a jednorazowe niepokojące wyniki sygnalizują, że trzeba podjąć określone działanie (np. zażyć insulinę lub w przypadku hipoglikemii dostarczyć organizmowi węglowodany). Zarówno za wysoki, jak i za niski poziom glukozy we krwi stanowi zagrożenie dla życia, dlatego tak istotne jest, by badanie było jak najbliższe prawdy.
Przed pomiarem należy umyć ręce ciepłą wodą z mydłem i osuszyć je czystym ręcznikiem. Palec można pomasować, żeby zwiększyć ukrwienie. Następnie trzeba zdjąć nakładkę z elementu nakłuwającego i umieścić igłę. Po założeniu nasadki przekręca się główkę nakłuwacza, aby ustawić głębokość, na jaką igła ma wbić się w opuszek palca. Igłę umieszcza się przeważnie z góry lub lekko z boku - wtedy jest to mniej bolesne. Krew powinna swobodnie skapnąć na przygotowany wcześniej pasek. Warto również zwrócić uwagę na sposób nanoszenia kropli: w niektórych glukometrach powinna znajdować się na górnej części paska, a w innych modelach należy przyłożyć ją z boku testu paskowego, dopóki nie zostanie zassana sama. Po wykonaniu badania należy wyjąć pasek testowy i wyrzucić go.
Błędy w czasie badania glukometrem mogą leżeć zarówno po stronie użytkownika, jak i samego urządzenia. Pierwsze z nich obejmują najczęściej:
- zaniedbania higieniczne (nakłucie brudnych palców);
- odkażanie skóry przed pobraniem przy użyciu spirytusu salicylowego, wody utlenionej bądź jakiegokolwiek innego preparatu;
- narażenie pasków na wilgoć i kurz;
- stosowanie przeterminowanych pasków;
- używanie pasków niekompatybilnych z danym glukometrem;
- wyciskanie próbki krwi z palca;
- przechowywanie glukometru w niewłaściwych warunkach.
Niestety instytucje regulacyjne dopuszczają, by produkowane glukometry wskazywały wartości szacowane do 5 proc. rzeczywistej wartości stężenia glukozy. Standard kliniczny International Organization for Standardization (ISO) mówi, że ≥95 proc. wartości otrzymanych za pomocą urządzenia pomiarowego powinno znajdować się w zakresie ±20 proc. standardu referencyjnego dla stężenia glukozy we krwi, jeśli wynosi ono ≥75 mg/dl, oraz ±15 proc. standardu referencyjnego przy stężeniu <75 mg/dl. Generalnie oznacza to, że dozwolony margines błędu jest całkiem spory, a co za tym idzie - wyniki mogą być mało precyzyjne. Z tego względu warto wybrać jak najlepszy sprzęt.
Przede wszystkim warto zwrócić uwagę, czy glukometr posiada certyfikat jakości CE IVD, co jest potwierdzane przez zamieszczenie stosownego znaczka na opakowaniu. Jeśli tak, oznacza to, że spełnia określone przepisami wymagania. Jeśli nie jesteś pewien, jakie urządzenie wybrać, zapytaj o to lekarza. Pamiętaj, żeby podczas stosowania postępować zgodnie z zaleceniami zamieszczonymi w ulotce dołączonej do produktu.
Na pomiar glukometryczny mogą wpływać także czynniki związane bezpośrednio ze stanem organizmu, np. pH i pO2 badanej krwi, oraz obecne w niej w zwiększonym stężeniu substancje, m.in. bilirubina, mocznik i kwas moczowy. Nie bez znaczenia dla wyniku pozostaje także przyjmowanie niektórych grup leków (np. kwas acetylosalicylowy, paracetamol czy tetracykliny).
Źródła:
B. Solnica Czynniki zakłócające oznaczenia przy użyciu glukometrów: błąd glukometru, Diabetologia Praktyczna, 2010.
https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/view/8383/7144.
R. Hellman, Niedokładności w pomiarach stężenia glukozy za pomocą glukometrów, Diabetologia po dyplomie, 2012.
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/319/original/40-45.pdf?1473944748.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę. Diabetologia Praktyczna 2010; 10 (supl. A).
CZYTAJ TAKŻE:
U Toma Hanksa lata temu zdiagnozowano cukrzycę. Tak ujawnia się choroba
Zasady diety cukrzycowej. Co jeść a czego unikać, by obniżyć poziom cukru we krwi?
Produkty, które obniżają poziom cukru. Dodaj do herbaty lub zaparz
