Do tego może prowadzić ukruszony lub złamany ząb. Nie chodzi tylko o wygląd

W 2022 roku kierujący hulajnogami elektrycznymi spowodowali 272 wypadki drogowe - wynika z raportu sporządzonego przez Komendę Główną Policji, a nie uwzględnia on przecież tych lekkich urazów, tylko zdarzenia, w których ktoś został ranny, lub kiedy wyleczenie urazów trwało ponad 7 dni. Ukruszone albo wyłamane zęby z pewnością znajdą się zarówno w policyjnych statystykach, jak i w nieodnotowanych zdarzeniach, ponieważ nie należą one do rzadkości w przypadku urazów w obrębie twarzoczaszki. Co więcej, mogą wydarzyć się także w trakcie dowolnej aktywności fizycznej. Łyżwy, poranny jogging czy jazda na rowerze to tylko jedne z przykładów. Również pozornie niewinna zabawa na placu zabaw i nauka chodzenia nie stanowią tutaj żadnego wyjątku. 

Możliwe, że ząb nie zostanie całkowicie wyłamany z korzeniem, a jedynie ukruszony lub złamany. To sytuacja nienajgorsza - w przypadku zęba zdrowego. Zdarza się bowiem, że dojdzie do złamania zęba obarczonego próchnicą do takiego stopnia, że konieczne jest leczenie kanałowe. O ukruszenie czy złamanie zęba nie jest trudno - może się to przytrafić nawet w trakcie spożywania posiłku.

- W przypadku, gdy ząb złamał się na lub poniżej linii dziąsła, zwykle niezbędne jest jego usunięcie, gdyż opracowanie dobrze osadzonej licówki lub korony będzie trudne lub nawet niemożliwe. Natomiast jeśli uszkodzenie nie jest duże, z powodzeniem można obudować koronę różnego rodzaju kompozytami. Jednakże nie można z tym zwlekać, ponieważ złamany ząb wpływa nie tylko na nasz wygląd. Złamany czy ukruszony ząb staje się słabszy i podatniejszy na dalsze uszkodzenia, a także rozwój próchnicy, co utrudnia proces przeżuwania pokarmu - tłumaczy dr n. med. Agnieszka Laskus, specjalista periodontologii i stomatologii ogólnej oraz współzałożycielka Fundacji Dr Laskus, zajmującej się propagowaniem prozdrowotnych zachowań i edukacji w zakresie higieny jamy ustnej.

Wybicie zęba podczas urazu niestety najczęściej dotyczy uzębienia najbardziej "wystawionego" - czyli zębów przednich. Wpływa to nie tylko na efekt wizualny, ale również na komfort psychiczny poszkodowanego. Czy w takim przypadku faktycznie jedyne, co nam zostało, to luka w uzębieniu lub kosztowny implant?

Kiedy ząb stały ulegnie całkowitemu zwichnięciu, bardzo istotne jest, aby np. rodzic bądź opiekun jak najszybciej umieścił wybity ząb w zębodole. Przed tym najlepiej byłoby zanurzyć go w specjalnym roztworze ratunkowym, ale jeśli go nie mamy, możemy zanurzyć go również w mleku. Następnie dopiero umieszczamy ząb w zębodole, starając się nie dotykać do korzenia zęba, ponieważ mogłoby to naruszyć delikatne tkanki.  

- Istnieje bardzo duża szansa, że działając w ten sposób, uratujemy ząb. Naturalnie nie obejdzie się bez jak najszybszej wizyty u lekarza dentysty, który zweryfikuje ustawienie zęba, ewentualnie odpowiednio go przemieści. Lekarz wykona badanie radiologiczne wykluczające złamanie wyrostka zębodołowego (kości) i unieruchomi ząb, zaopatrzy tkanki miękkie - mówi dr Laskus.

Bardzo ważny jest czas pierwszej reakcji - im szybciej trafimy do lekarza dentysty, tym większą szansę mamy na wyleczenie zęba. Sam proces gojenia i zrastania zajmuje ok. 3 lub 4 tygodnie, w których należy przestrzegać szczegółowych wytycznych - unikanie przeżuwania po stronie urazu, dokładna higieny jamy ustnej czy spożywanie miękkich produktów. Jednak nie zawsze to wystarcza - w niektórych sytuacjach wymagana jest też antybiotykoterapia.

Pamiętajmy, że wypadanie poszczególnych zębów mlecznych oraz wyrzynanie się w ich miejsce zębów stałych to procesy fizjologiczne, które nie powinny być jakkolwiek zaburzane. Stały ząb, owszem, pojawi się (jeśli nie został przy okazji uszkodzony jego zawiązek), ale musimy zadać sobie pytanie - czy na pewno w tym miejscu, w którym powinien? 

"Nie, jeśli nie będzie dla niego miejsca" - odpowiada dr Laskus. 

Zbyt szybkie usunięcie zęba mlecznego może nawet być przyczyną zaburzeń mowy, problemów z żuciem oraz wpływać na późniejsze przesunięcia zębów stałych w łuku zębowym.

- Zęba mlecznego nie wprowadzamy na jego miejsce, nie replantujemy go. Bezpośrednio po urazie konieczna jest wizyta u lekarza dentysty. W trakcie takiej wizyty lekarz zbada dziecko, stwierdzi, czy ząb naprawdę uległ całkowitemu zwichnięciu, czy np. wbiciu i jego korona jest niewidoczna w jamie ustnej. Lekarz wykluczy przemieszczenie zęba do tkanek miękkich. Ważne jest wykonanie badania radiologicznego i ocena, czy w wyniku urazu nie doszło do złamania wyrostka zębodołowego szczęki i odpowiednie zabezpieczenie rany. W zależności od wieku dziecka lekarz zaleci leczenie ortodontyczne. Ważne są kontrole stomatologiczne i dalsza obserwacja wpływu urazu na dalszy rozwój zawiązka zęba stałego - wyjaśnia dr Laskus.

Wypadków, w wyniku których dojdzie do obrażeń głowy, twarzy czy samej jamy ustnej nie można generalizować - każdy z nich wymaga indywidualnej oceny. Okolice te są dobrze ukrwione i unerwione - stąd znany nam ból i obfite krwawienie. Priorytetem są zatem oględziny oraz ocena obrażeń - na ile są one poważne i czy wymagają natychmiastowej pomocy medyków (karetka, Szpitalny Oddział Ratunkowy). Jeśli przy wybiciu zęba nie doszło dodatkowo do uszkodzeń twarzoczaszki, kluczowe jest zatamowanie krwawienia, zabezpieczenie wybitego zęba oraz natychmiastowa wizyta w gabinecie dentystycznym.

- Zbagatelizowanie takiego wypadku nigdy nie kończy się dobrze, nawet w przypadku zębów mlecznych. Choć na ich miejsce wyrastają zęby stałe, to sam uraz czy przedwczesne usunięcie mogą spowodować szereg późniejszych komplikacji - przestrzega dr Laskus.

CZYTAJ TAKŻE: 

Próchnica zagraża nie tylko zębom. Oto do czego prowadzi

Choroby, które dentysta może wyczytać z jamy ustnej

Dentysta złapał się za głowę. Miliony osób popełniają ten błąd w trakcie mycia zębów