Alzheimera na początku można pomylić z depresją. Kto jest szczególnie narażony?
Wszystkie choroby napawają strachem, jednak jedna z nich przeraża niektórych wyjątkowo. Alzheimer, zwany także "chorobą utraconych wspomnień", odbiera pamięć i zmienia zachowanie, sprawiając, że człowiek przestaje być sobą. Nie sposób wyobrazić sobie, jak dotkliwe dla rodziny musi być, gdy tata lub mama, którzy jeszcze parę lat wcześniej witali swoje dzieci z serdecznością i wzruszeniem, nagle mówią "Nie znam cię, wyjdź z mojego domu". Ta okropna przypadłość może zacząć się niewinnie - od zapominania imion, zdezorientowania co do miejsca i czasu lub braku umiejętności posługiwania się niektórymi przedmiotami, doprowadzając do kompletnego uniemożliwienia funkcjonowania pacjenta, który zaczyna wymagać całodobowej opieki. W związku z tym, że 21 września przypada Światowy Dzień Choroby Alzheimera, odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące choroby.
Choroba Alzheimera (z ang. AD - Alzheimer's Disease) jest najczęstszym typem otępienia. Charakteryzuje się postępującymi zaburzeniami pamięci i zachowania spowodowanymi odkładaniem się w mózgu białek o nieprawidłowej strukturze (beta-amyloidu i białka tau). Ich obecność prowadzi do śmierci neuronów, a w konsekwencji do utraty funkcji poznawczych.
Na chorobę Alzheimera zapadają głównie ludzie po 65. roku życia (częściej kobiety), u których stanowi ona główną przyczynę otępienia. Szacuje się, że w grupie osób powyżej 80. roku życia zachoruje co czwarty senior. Wśród czynników ryzyka wystąpienia schorzenia wyróżnia się: cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, małą aktywność fizyczną, nieutrzymywanie kontaktów społecznych, a także zespół Downa oraz depresję.
W przypadku, gdy w rodzinie występował jakikolwiek zespół otępienny, to ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera jest zwiększone około dwukrotnie. Do tej pory odnaleziono liczne mutacje w obrębie trzech genów, które odpowiadają za rozwój choroby.
Nieprawdą jest, że alzheimer stwierdzany jest wyłącznie u osób starszych - chorują też ludzie młodzi.
Pierwsze objawy choroby mogą być mało specyficzne, przez co bywa ona często mylona z depresją. Później pojawiają się problemy z pamięcią: dana osoba powtarza wielokrotnie pytania, zapomina imion, nie wie, jaki jest dzień tygodnia, myli kolegów z przeszłości lub nie ma pojęcia, do czego służą przedmioty codziennego użytku. Do tego dochodzą kłopoty z koncentracją, brak umiejętności rozpoznawania (np. liczb lub ludzi), omamy, zaburzenia snu i odhamowanie, zarówno w zachowaniu, jak i w sferze seksualnej. Pacjenci z zaawansowanym alzheimerem potrafią używać niecenzuralnych słów, wybiegać na ulicę w samej bieliźnie, chować lekarstwa i obrażać swoich najbliższych.
Niestety, obecnie nie ma leczenia przyczynowego choroby Alzheimera. Dostępne są jedynie preparaty o działaniu łagodzącym objawy. Ponadto stosuje się środki pomagające zwalczyć zaburzenia snu i nastroju oraz niwelujące zagrożenie naczyniowe. Ogromną rolę odgrywa opieka nad chorym i oddziaływanie psychologiczne, np. wyświetlanie filmów, pokazywanie pamiątek i fotografii, treningi pamięci i podtrzymywanie jeszcze nieutraconych umiejętności.
Długość trwania poszczególnych etapów choroby Alzheimera zależy od wielu czynników. Sama choroba rozwija się powoli i, choć ma charakter postępujący, może trwać od czterech do 20 lat lub nawet dłużej od momentu diagnozy. Chorzy żyją średnio 8-14 lat od pojawienia się początkowych objawów.
Mimo że chorobie Alzheimera nie można zapobiegać, mamy wpływ na czynniki ryzyka zachorowania związane ze stylem życia. Warto zrezygnować z alkoholu i palenia papierosów, zwiększyć aktywność fizyczną i zadbać o prawidłową dietę. Należy zadbać także o podtrzymywanie więzi społecznych, tj. częste rozmowy i spotykanie się z innymi ludźmi.
Alzheimer dotyka również najbliższych, nie tylko samego pacjenta. Opiekunowie muszą wykazać się niewyobrażalną cierpliwością i zrozumieniem względem tego, że ich ukochany krewny z kogoś, kogo znali całe życie (jako np. spokojnego i kulturalnego), stał się nierozpoznającym ich człowiekiem, zaniedbującym higienę, używającym przekleństw i wyzwisk, rozbierającym się w miejscach publicznych lub wszczynającym awantury.
Pacjenci z chorobą Alzheimera często cofają się wspomnieniami do czasów dzieciństwa, dlatego na niewiele zda się uświadamianie im rzeczywistości. Kojące i stabilne środowisko domowe, dbanie o zdrową dietę, zaangażowanie w aktywności społeczne oraz ćwiczenia fizyczne są znacznym wsparciem dla chorego, który pod żadnym pozorem nie powinien być pozostawiony sam sobie.
Jeśli twój bliski cierpi na tę przypadłość i troska o niego bywa momentami dla ciebie trudna, nie bój się o tym mówić i konsultować ze specjalistą. Ciągłe poświęcenie i podporządkowanie życia pod chorobę może być obciążające, dlatego poproś o pomoc psychologa, który nie oceni cię, a wręcz przeciwnie - pomoże ci poradzić sobie psychicznie z zaistniałą sytuacją.
CZYTAJ TAKŻE:
Test rysowania zegara. Za jego pomocą można wykryć chorobę Alzheimera
Sześć minut dziennie wystarczy, by zmniejszyć ryzyko choroby Alzheimera
Nie tylko choroba Alzheimera. Jakie choroby mogą dawać problemy z pamięcią?
