Test rysowania zegara. Za jego pomocą można wykryć chorobę Alzheimera
Istnieje prosty i szybki sposób na wykrycie znaków ostrzegawczych choroby Alzheimera i innych chorób demencyjnych. Jest nim test rysowania zegara. Pod tą nazwą nie kryje się nic innego, jak obrazowanie tarczy zegara wraz z konkretną godziną. Test rysowania zegara jest poparty naukowo, przyczynił się do wielu wcześniejszych diagnoz oraz poprawy jakości życia osób z demencją. Oczywiście, na podstawie samego testu nie można powiedzieć, że dana osoba ma alzheimera. Jeśli zegar został narysowany nieprawidłowo, należy skonsultować się ze specjalistą.
Test rysowania zegara jest prostym narzędziem wykorzystywanym do diagnozowania oznak demencji, w tym choroby Alzheimera. Jest często stosowany w połączeniu z innymi testami przesiewowymi, ale, jak podkreślają specjaliści, w tym Stowarzyszenie Alzheimera (Alzheimer’s Association), sam w sobie również może dostarczyć cennych wskazówek na temat stanu pacjenta. Celem testu jest sprawdzenie, czy u danej osoby nastąpiła utrata zdolności poznawczych.
Dlaczego właśnie zegar? Osoby z demencją często mają problemy z odczytywaniem godziny na tradycyjnych zegarach. Wymaga to interpretacji położenia wskazówek, a także czasu, jaki one reprezentują. Osoby z wczesną demencją te zdolności często tracą. W teście sprawdzane są: rozumienie werbalne, wiedza przestrzenna, pamięć wzrokowa i myślenie abstrakcyjne.
Test rysowania zegara może być przeprowadzany w domu, ale jest to metoda wykorzystywana również przez lekarzy i innych specjalistów.
Potrzebna jest kartka i ołówek, najlepiej z gumką. Czasem na kartce narysowany jest już okrąg imitujący tarczę zegara, ale nie jest to regułą - równie dobrze kartka może być pusta.
Osoba, która może cierpieć na demencję, proszona jest o narysowanie tarczy zegara (w przypadku, kiedy nie otrzyma kartki z narysowanym już okręgiem) i zaznaczenie konkretnej godziny. Najczęściej prosi się o wskazanie godz. 11.10. Niekiedy osoba przeprowadzająca test nie używa słów "liczba" oraz "wskazówki zegara", aby uniknąć udzielania podpowiedzi. Sugeruje się, aby ustawić się poza zasięgiem wzroku osoby badanej, aby zniechęcić ją do zadawania pytań.
Jeśli otrzymany rysunek nie zgadza się z tym, o co proszono, np. jeśli cyfry znajdują się w niewłaściwych miejscach, wskazuje to na możliwość demencji i potrzebę dalszej oceny przez wykwalifikowanego lekarza. Należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, neurologa lub geriatry.
Jeśli badany jest rozproszony lub odmawia narysowania zegara po wyrażeniu na to zgody, także warto zwrócić się do specjalisty z prośbą o dalszą ocenę.
Przyczyną błędów w teście rysowania zegara mogą być np. również powikłania po powszechnych infekcjach czy przyjmowane leki.
Istnieje wiele różnych sposobów oceny wyników testu rysowania zegara. Niektóre metody są złożone i przyznają 10, 15 lub 20 punktów w zależności od tego, czy sekwencja liczb, ich rozmieszczenie, a także rozmieszczenie wskazówek są prawidłowe. Ale najprostsza metoda, popierana przez Stowarzyszenie Alzheimera, przyznaje jeden punkt, jeśli rysunek jest poprawny, i zero punktów, jeśli jest nieprawidłowy.
Dementia Care Central wskazuje, że różne demencje wpływają na różne części mózgu. I zwraca uwagę na kilka aspektów rysunku.
"Pacjenci z otępieniem związanym z chorobą Parkinsona i chorobą Huntingtona (...) mają tendencję do rysowania mniejszego zegara (mniej niż dwa cale), podczas gdy osoby z chorobą Alzheimera mają tendencję do rysowania większego zegara (ponad 10 cali)" - czytamy. Przypomnijmy, że 1 cal to 2,54 cm.
Z kolei, kiedy badana osoba koncentruje się głównie na tym, by wskazówki zegara zostały skierowane we właściwy sposób, ale "ze szkodą dla reszty zegara", uznaje się za bardziej powszechne w przypadku alzheimera i parkinsona niż w przypadku innych demencji.
Podczas wykonywania zadania pojawić się mogą również błędy graficzne. Jeśli zegar w zasadzie wygląda prawidłowo, ale jest nieuporządkowany (występują linie faliste lub przerywane), to jest to przypisywane częściej chorobie Huntingtona i otępieniu naczyniowemu niż chorobie Alzheimera.
W przypadku, gdy zegar nie przypomina wcale zegara, na rysunku pojawiają się litery lub nieprawidłowe kształty, sugeruje to dezorientację i bardziej wskazuje na chorobę Alzheimera niż na chorobę Huntingtona, chorobę Parkinsona, otępienie naczyniowe czy demencję czołowo-skroniową.
Duże odstępy, liczby poza okręgiem lub liczby tylko po jednej stronie okręgu są typowe w chorobie Parkinsona z otępieniem, otępieniu z ciałami Lewy'ego i otępieniu naczyniowym. U osób z chorobą Alzheimera jest to spotykane rzadziej.
Test rysowania zegara nie pozwala stwierdzić, czy jest to na pewno choroba Alzheimera czy też inne schorzenie. Potrzebne są dalsze badania w tym kierunku. Jednak, jak się podkreśla, test rysowania zegara pozwala na wczesne wykrycie demencji, co jest istotne, ponieważ istnieją leki, które mogą np. spowolnić postęp choroby Alzheimera.
CZYTAJ TAKŻE:
Czy operacje chirurgiczne zwiększają ryzyko choroby Alzheimera?
