Oczopląs - jak często występuje? Czego może być objawem?
Oczopląs to mimowolny ruch gałek ocznych w płaszczyźnie poziomej, pionowej lub ruch obrotowy. Jeżeli szybkość ruchu jest stała i przebiega on w dwóch kierunkach, mówi się o oczopląsie wahadłowym. Patologiczny oczopląs pochodzenia ocznego związany jest z wrodzonymi chorobami gałki ocznej, np. z zaćmą, z bielactwem lub niedorozwojem części plamkowej siatkówki. Patologiczny oczopląs pochodzenia ośrodkowego może wystąpić z kolei, kiedy doszło do uszkodzenia podstawy czaszki, w przebiegu stwardnienia rozsianego, w uszkodzeniach jądra nerwu VI i w chorobach móżdżku. W praktyce oczopląs jest zjawiskiem występującym rzadko. Charakter schorzenia może być wrodzony bądź nabyty. Jak sobie z nim radzić?
Oczopląs może pojawić się w przebiegu: chorób ucha wewnętrznego (a w zasadzie położonego tam błędnika) i mózgu oraz na skutek przyjmowania niektórych leków.
Do innych przyczyn oczopląsu zalicza się:
- wady rozwojowe oka,
- zatrucie alkoholem,
- znaczne upośledzenie widzenia,
- nieprawidłowy rozwój siatkówki,
- niedoczynność mięśni gałki ocznej,
- obserwowanie przedmiotów poruszających się z dużą szybkością - jest to oczopląs okoruchowy, który nie jest patologią.
Uszkodzenie śródmózgowia może skutkować:
- oczopląsem huśtawkowo-naprzemiennym - wynika z uszkodzenia skrzyżowania wzrokowego; jedno oko ustawia się rozbieżnie i opada, zaś drugie podnosi się i ustawia zbieżnie;
- oczopląsem okresowo-naprzemiennym - typowym dla chorób naczyniowych i uszkodzenia pnia mózgu;
- oczopląsem konwergencyjno-retrakcyjnym - spowodowanym zwykle uszkodzeniem tylnego dołu czaszki; gałki oczne mogą ustawiać się zbieżnie.
Oczopląs objawia się w dość charakterystyczny sposób. Osoby go doświadczające poruszają gałkami ocznymi mimowolnie w różnych kierunkach, w różnym tempie i o różnym natężeniu. Pacjenci z oczopląsem często doświadczają problemów z ostrością widzenia. Wrodzony oczopląs cechuje się lepszym widzeniem z bliska niż z daleka. Chorzy nie odczuwają objawów w czasie snu. Generalna zasada mówi, że chorzy skręcają głowę w kierunku większego oczopląsu, przy jednoczesnym zwracaniu oczu w kierunku strefy, w której oczopląs jest najmniejszy lub nieobecny.
Aby postawić rozpoznanie, lekarz przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem, w którym pyta o dokładne objawy, choroby, przyjmowane leki i wszelkie towarzyszące dolegliwości. Zastosowanie w diagnozowaniu oczopląsu znajduje badanie obrazowe rezonansem magnetycznym. Do stwierdzenia schorzenia może okazać się konieczna współpraca okulisty, neurologa i laryngologa.
Leczenie oczopląsu przebiega zwykle pod kontrolą kilku lekarzy specjalistów. Jeżeli pochodzenie choroby nie jest znane i przebiega z wyrównawczym ustawieniem głowy, w leczeniu stosuje się okulary pryzmatyczne. Innym sposobem leczenia jest zastosowanie toksyny botulinowej A, którą wstrzykuje się do mięśni gałkoruchowych. W ciężkich przypadkach konieczna może okazać się operacja, której celem jest ustawienie gałek ocznych w kierunku najbardziej wzmożonego oczopląsu, co zapobiegnie wyrównawczemu ustawieniu głowy i poprawi ostrość widzenia. Niestety, operacja nie daje gwarancji, że schorzenie nie powróci po jakimś czasie. Nawet po zakończeniu leczenia trzeba co jakiś czas odwiedzać specjalistów.
Istotną informacją jest także fakt, że przed oczopląsem nie da się uchronić, dlatego szczególnie ważne jest, by wykonywać badania okresowe. Wspomniane badania profilaktyczne powinny obejmować zwłaszcza dzieci - są one przewidziane na określone miesiące i lata życia.
Szacuje się, że u ok. 8 proc. populacji w wieku studenckim może występować symulowany oczopląs. Oczopląs symulowany przypomina oczopląs wahadłowy, niemniej różni się od niego częstotliwością drgań. Utrzymuje się nie dłużej niż 25 sekund, co pozwala odróżnić go od patologii.
CZYTAJ TAKŻE:
Laserowa korekcja wzroku - wskazania, cena, przebieg zabiegu
Sześć sposobów, aby zachować dobry wzrok na lata
