Te badania rób co roku. Wykryjesz problemy z nerkami, trzustką, a nawet nowotwór

Morfologia krwi jest jednym z podstawowych i jednocześnie najszybszych oraz najprostszych badań laboratoryjnych. W jego trakcie możliwe jest określenie składu komórkowego krwi - liczby białych krwinek (leukocytów) oraz poszczególnych ich rodzajów, krwinek czerwonych (erytrocytów) oraz płytek krwi. Mimo że morfologia jest tak prostym badaniem, to jej znaczenie jest nieocenione. Może być pomocna w diagnostyce wielu chorób, m.in.: 

• różnych typów niedokrwistości,
• infekcji bakteryjnych czy wirusowych,
• osłabienia odporności, leukopenii,
• wrodzonych chorób krwinek czerwonych, np. sferocytozy,
• nadpłytkowości,
• niektórych nowotworów krwi, np. białaczek.

Oznaczenie poziomu glukozy na czczo we krwi żylnej jest jednym z podstawowych badań profilaktycznych, które powinno wykonywać się co najmniej raz w roku. Zbyt wysoki cukier sprzyja rozwojowi wielu chorób cywilizacyjnych, m.in. cukrzycy oraz jej licznych powikłań (np. chorób nerek, układu krążenia, serca czy wzroku). Zbyt wysoka glukoza może występować również w przebiegu innych chorób, np. w:

• chorobach trzustki, przewlekłym zapaleniu trzustki,
• zespole metabolicznym,
• zaburzeniach hormonalnych (np. w akromegalii, chorobie Cushinga, niedoczynności tarczycy, zespole policystycznych jajników).
• schorzeniach wątroby i nerek.

Badanie ogólne moczu - obok poziomu kreatyniny i wartości GFR - jest podstawowym badaniem oceniającym funkcję nerek. W jego trakcie określa się podstawowe parametry biochemiczne i komórkowe moczu takie jak gęstość, obecność białka, glukozy, bilirubiny, ketonów, azotynów oraz komórek krwi i układu odpornościowego. Wykonuje się je na czczo na bazie moczu z pierwszej porannej porcji, pobranej do specjalnego pojemniczka. 

Mimo że jest to proste badanie, może powiedzieć nam wiele o zdrowiu organizmu. Nieprawidłowości w nim obserwuje się w przebiegu takich chorób jak:

• choroby nerek i dróg moczowych (np. kamica nerkowa, zespół nerczycowy i nefrytyczny, zapalenie górnych i dolnych dróg moczowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek),
• cukrzyca, cukrzycowa choroba nerek, kwasica ketonowa,
• zakażenia układu moczowego,
• choroby wątroby i dróg żółciowych,
• przewlekłe i nieleczone nadciśnienie tętnicze,
• rzadko nowotwory krwi, np. białaczki czy chłoniaki.

Lipidogram to badanie, w trakcie którego ocenia się stan gospodarki lipidowej organizmu. Co roku powinny go wykonywać osoby powyżej 40. roku życia, szczególnie te, które palą papierosy, nadużywają alkoholu lub mają rodzinną skłonność do dyslipidemii. Osobom w wieku 20-40 lat zaleca się wykonanie tego badania przynajmniej raz na pięć lat.

W skład lipidogramu wchodzi wiele różnych parametrów, jednak cztery podstawowe oznaczane są zawsze. Są to cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL i trójglicerydy. Badanie wykonuje się na czczo z krwi żylnej. Jego nieprawidłowy wynik może wskazywać m.in. na niewłaściwą dietę, a także zwiększone ryzyko miażdżycy oraz chorób układu krążenia. 

Cytologia jest podstawowym badaniem profilaktycznym raka szyjki macicy. Nowotwór ten, jeśli wykryty jest odpowiednio szybko i na wczesnym stadium, jest w stu procentach wyleczalny. Cytologia jest badaniem, które pozwala wykryć komórki raka jeszcze przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów. Z tego powodu każda kobieta od 20. roku życia powinna co roku ją wykonać.

Cytologia to badanie szybkie i praktycznie bezbolesne. Wykonuje się je w gabinecie ginekologicznym. Lekarz, przy użyciu specjalnego narzędzia przypominającego szczoteczkę, pobiera wierzchnią warstwę komórek z kanału szyjki macicy. Następnie przenosi je na szkiełko mikroskopowe, utrwala, a próbka dostarczana jest do odpowiedniego laboratorium.

Nadciśnienie tętnicze jest plagą XXI wieku. Szacuje się, że zbyt wysokie ciśnienie ma prawie co trzeci Polak. Biorąc pod uwagę to, jak wiele chorób ma swoje źródło w nadciśnieniu tętniczym, statystyki te są porażające. Nieprawidłowe ciśnienie sprzyja m.in. chorobom układu krążenia, udarowi mózgu, chorobie niedokrwiennej serca, zawałowi serca i jego niewydolności.

Każdy z nas powinien więc pamiętać o regularnych pomiarach ciśnienia tętniczego. Należy je wykonać na siedząco, po minimum 5-minutowym odpoczynku. Mierzenie ciśnienia bezpośrednio po wysiłku fizycznym lub w stresie może dawać zawyżone wartości. Osoby, które nie mają problemu z ciśnieniem, mogą je mierzyć raz do roku. Natomiast przy zdiagnozowanym nadciśnieniu należy je mierzyć znacznie częściej, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Źródła:

Jarosław Gośliński, Kalendarz badań profilaktycznych [na:] "Zwrotnikraka.pl", https://www.zwrotnikraka.pl/kalendarz-badan-profilaktycznych-kobieta-mezczyzna/, 17 kwietnia 2019 r., dostęp 16 stycznia 2024 r.

A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023.

CZYTAJ TAKŻE: 

Zatyka tętnice i prowadzi do udaru. Takie są normy dobrego i złego cholesterolu

Kiedy ostatnio badałeś ferrytynę? Niski poziom wyjaśni wiele objawów

Unikaj na kilka godzin przed badaniem USG. Wynik będzie wypaczony