Najlepsza metoda diagnozowania serca. Cewnikowanie wykryje nieprawidłowości
Obecnie w medycynie dąży się do tego, by diagnostyka opierała się w jak największym stopniu na badaniach nieinwazyjnych. Oczywiście, w niektórych chorobach i sytuacjach klinicznych nie jest to możliwe, a wtedy konieczne staje się skorzystanie z metod inwazyjnych. Cewnikowanie serca jest procedurą medyczną należącą właśnie do tej drugiej grupy - chociaż umożliwia wykrycie nieprawidłowości zagrażających życiu, wciąż budzi niepokój pacjentów, bardzo często zupełnie niepotrzebnie. Odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące tego zabiegu.
Cewnikowanie serca, będące bardzo ważnym zabiegiem diagnostycznym, polega na przezskórnym nakłuciu naczynia (najczęściej żyły lub tętnicy udowej) i wprowadzeniu cewnika, który następnie przesuwany jest do jam serca i dużych naczyń pod kontrolą RTG. Dokładnie odbywa się to w następującej kolejności: po wkłuciu wenflonem, w żyle lub tętnicy umieszcza się cienką rurkę z uszczelką, która blokuje wypływ krwi, potem umieszcza się odpowiednie cewniki, dzięki którym możliwe jest przeprowadzenie badania hemodynamicznego i angiograficznego. Cewnik służy również do podania środka kontrastującego, który pozwala ocenić serce i naczynia krwionośne w ruchu.
W niektórych sytuacjach zabieg można wykonać z dostępu innych dużych naczyń, takich jak: żyła szyjna lub ramienna, a czasem nawet przez bezpośrednie nakłucie żyły wątrobowej lub chirurgiczne otwarcie tętnicy szyjnej.
Najogólniej mówiąc, cewnikowanie serca ułatwia rozpoznanie wady serca i dostosowanie odpowiedniego leczenia. Po uzyskaniu dostępu do naczynia można:
- zmierzyć rzut serca;
- poznać wartość ciśnienia w żyle głównej górnej, żyle głównej dolnej, jamach serca, tętnicy płucnej;
- precyzyjnie zobrazować budowę;
- ocenić przecieki wewnątrzsercowe.
Mimo, że dla osoby niezajmującej się medycyną powyższe informacje nie wnoszą zbyt wiele, to lekarzowi mogą bardzo przydać się w trakcie stawiania diagnozy.
Co prawda, cewnikowanie serca jest przeprowadzane o wiele rzadziej, niż badanie echokardiograficzne czy dopplerowskie, to jednak ma dość szerokie zastosowanie. Wykonuje się je:
- kiedy nie ma pewności, co do rozpoznania w badaniach nieinwazyjnych;
- u pacjentów ze złożonymi wadami serca, przed każdą modyfikacją leczenia;
- po operacji, kiedy stan pacjenta nie jest zadowalający.
Nie sposób wymienić wszystkich chorób, które mogą być diagnozowane przy użyciu cewnikowania, badanie służy m.in. do wykrywania: zapalenia osierdzia, koarktacji aorty, czy kardiomiopatii restrykcyjnej.
Zabieg uważa się za bezpieczny, a poważne powikłania występują rzadko. Warto mieć na uwadze, że choroby, które wykrywane są z zastosowaniem tej procedury diagnostycznej, są poważne i niosą znaczne ryzyko dla pacjenta, w związku z czym korzyści zdrowotne wynikające z cewnikowania zdecydowanie przewyższają potencjalne straty.
Wśród stosunkowo częstych miejscowych powikłań, wymienia się: powstanie krwiaka, łagodną zmianę rytmu serca i niewielkie nasilenie niedomykalności trójdzielnej - wymienione stany ustępują najczęściej samoistnie i nie niosą następstw. W nielicznych przypadkach, zdarza się, że u pacjenta dojdzie do poważniejszych komplikacji np.: infekcji, odmy opłucnowej, groźnych dla życia arytmii, zawału serca lub udaru mózgu.
Pamiętaj, że cewnikowanie serca jest wykonywane przez specjalistów z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa. Jeśli masz jakiekolwiek obawy związane z zabiegiem, nie wahaj się porozmawiać o tym, ze swoim lekarzem.
Na cewnikowanie serca należy zgłosić się z kompletem badań tj. wynikami: morfologii krwi, stężenia elektrolitów i kreatyniny, EKG, a także parametrów krzepnięcia.
W celu ograniczenia występowania objawów niepożądanych należy pozostać na czczo przez ok. 5 godzin przed badaniem. Jeśli pacjent przyjmuje doustne antykoagulanty, musi odstawić je na 2 dni przed badaniem, co nie jest konieczne w przypadku leków przeciwpłytkowych. Podczas zabiegu trzeba stosować się do poleceń personelu medycznego i zgłaszać niepokojące objawy. Po przeprowadzonym cewnikowaniu serca należy pozostać na przynajmniej dobę w placówce medycznej pod obserwacją. Przeciwwskazane jest obciążanie kończyny dolnej, w której wykonywane było wkłucie.
Nie. Zabieg cewnikowania przeprowadza się w znieczuleniu (u dzieci najczęściej w znieczuleniu ogólnym). W związku z czym pacjenci nie odczuwają dolegliwości bólowych, a sama procedura, nie wiąże się dla nich z traumą.
Cewnikowanie serca trwa zwykle kilkadziesiąt minut. Wszystko dlatego, że ruchy cewnika muszą być precyzyjne, a przez ciało badanego co jakiś czas przepuszczana jest wiązka promieni rentgenowskich. Umożliwia to dokładne uwidocznienie struktur i ocenę potencjalnych patologii.
Źródła:
H. Baumgartner i in., Postępowanie we wrodzonych wadach serca u dorosłych. Podsumowanie wytycznych European Society of Cardiology 2010, oprac. G. Goncerz, W. Leśniak [online], w: Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/artykuly/58963,postepowanie-we-wrodzonych-wadach-serca-u-doroslych-podsumowanie-wytycznych-european-society-of-cardiology-2010.
A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023.
CZYTAJ TAKŻE:
Sprawdź, czy masz zdrowe serce. Zrób test schodów
Jest jednym z najrzadszych nowotworów złośliwych na świecie. Objawy raka serca
