Wysoki cholesterol, czyli jaki? Normy i sposoby na obniżenie cholesterolu

Cholesterol jest dostarczany do organizmu wraz z pożywieniem i pełni ważne funkcje. Buduje błony lipidowe, bierze udział w przekazywaniu sygnałów nerwowych, a także decyduje o aktywności receptorów i enzymów uczestniczących w metabolizmie.

Cholesterol odgrywa także ważną rolę w syntezie witaminy D3 oraz hormonów, takich jak progesteron, estrogen, testosteron i kortyzon.

Cholesterol nie jest rozpuszczalny we krwi oraz innych płynach, w organizmie człowieka odbywa się jego ciągły transport do miejsc dla niego przeznaczonych, w parze z białkami w postaci lipoprotein.       

W ujęciu potocznym cholesterol znany jest pod postacią "dobrą" i "złą". Dobry cholesterol, czyli HDL, to frakcja, która odpowiada za przenoszenie cholesterolu ze wszystkich komórek organizmu do wątroby, gdzie jest metabolizowany. Wysoki wynik HDL świadczy o niskim ryzyku chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ im mniej cholesterolu w całym organizmie, tym mniejsze ryzyko odkładania się jego nadmiaru w ścianach naczyń krwionośnych.

Frakcja LDL, oznaczano jako "zły" cholesterol, odpowiada za jego transport z wątroby do komórek organizmu, które wymagają odbudowania. Im wyższy wynik HDL, tym więcej cholesterolu w organizmie. Jego niewykorzystany nadmiar odkłada się w naczyniach krwionośnych, prowadzi do rozwoju miażdżycy i zwiększa ryzyko zawału serca czy udaru mózgu.          

O prawidłowym poziomie cholesterolu mówimy wówczas, gdy wynik LDL jest niższy, niż 115 mg/dl, HDL powinien być wyższy, niż 40 mg/dl a cholesterol całkowity nie powinien przekraczać Radosław Szczęch, Krzysztof Narkiewicz200 mg/dl.

Cholesterol LDL niższy, niż 50 mg/dl może świadczyć o hipolipidemii, spowodowanej m.in. nadczynnością tarczycy, stanem zapalnym w organizmie, niedożywieniem, upośledzonym wchłanianiem jelitowym.

Wartość "złego" cholesterolu na poziomie 115 mg/dl jest wartością graniczną, dlatego należy dążyć do jak najniższego, dopuszczalnego poziomu LDL, by zmniejszyć ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych.

Należy mieć na uwadze, że jeszcze w latach 80. XX wieku dopuszczalną graniczą cholesterolu LDL było 220 mg/dl. Działania profilaktyczne chorób sercowych pozwoliły ustalić, że wysoki cholesterol odpowiada za zwiększoną liczbę zawałów i udarów, dlatego należy dążyć do niższych wartości.

Im wyższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, tym norma "złego" cholesterolu jest niższa:

• dla osób z grupy umiarkowanego ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego - do 100 mg/dl (do 2,6 mmol/l), 
• dla osób z grupy wysokiego ryzyka rozwoju chorób serca i naczyń - do 70 mg/dl (do 1,8 mmol/l), 
• dla pacjentów z bardzo wysokim ryzykiem pojawienia się chorób układu krążenia - do 55 mg/dl (do 1,4 mmol/l), 
• dla pacjentów, u których wystąpiło drugie zdarzenie sercowo-naczyniowe, związane z chorobą niedokrwienną serca - do < 40 mg/dl (1,0 mmol/l). 

U kogo występuje podniesione ryzyko rozwoju chorób serca i naczyń? To przede wszystkim osoby chorujące na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, osoby z przewlekłą chorobą nerek a także pacjenci otyli. Pacjenci z powyższymi problemami zdrowotnymi powinni utrzymywać o wiele niższy poziom cholesterolu LDL.

Profilaktyka związana z hiperlipemią (podwyższonym cholesterolem) opiera się przede wszystkim na zdrowym stylu życia oraz odpowiedniej diecie, która jest bogata w produkty wpływające na poziom HDL i LDL.

Zalecaną dietą jest dieta śródziemnomorska, bogata w ryby, warzywa, owoce a także niewielką ilość chudego mięsa. Dodatkowo działanie obniżające cholesterol wykazują imbir, czosnek, ostropest, kozieradka. W diecie warto wyeliminować masło na rzecz margaryn z fitosterolami roślinnymi, należy unikać cukru i żywności przetworzonej.

W diecie powinny znaleźć się produkty bogate w witaminę E, której dzienna dawka pozwala zbić cholesterol o 5 proc. Ekstrakt z czosnku redukuje cholesterol o 10 proc., a suplementy z bergamoty wykazują najsilniejsze działanie, ponieważ pozwalają zredukować cholesterol nawet o 40 proc.

Jeśli dieta nie przynosi oczekiwanych efektów, należy podjąć leczenie farmakologiczne. Lekami z reguły przepisywanymi w przypadku hipercholesterolemii są statyny: atorwastatyna i rosuwastatyna. To najskuteczniejsze oraz najlepiej przebadane substancje pod kątem wpływu na redukcję poziomu cholesterolu w organizmie. Leki stosowane są w połączeniu z dbaniem o prawidłowe odżywianie. Leczenie prowadzone jest przez lekarza rodzinnego.

Źródła:

lek. Piotr Kudłacz,  Dobry cholesterol i zły cholesterol, Medycyna Praktyczna,

Radosław Szczęch, Krzysztof Narkiewicz, Zaburzenia lipidowe, Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 227-228

CZYTAJ TAKŻE:

Sprzyja udarowi mózgu, nadciśnieniu i zaburzeniom rytmu serca. Uważaj na bezdech senny

Wysoki cholesterol nie boli, ale wysyła sygnały. Są na oku, ustach, stopach

Jaki poziom cholesterolu jest za wysoki? Tak odczytasz wyniki lipidogramu