W Libanie i Turcji jej nie żałują. Działa przeciwzapalnie, pomaga chudnąć

Zatar (lub za’atar czy zathar) to aromatyczna mieszanka ziół i przypraw stosowana głównie w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Wywodzi się z Libanu i poza nim największą popularnością cieszy się w Egipcie, Maroku, Iranie, Turcji oraz Izraelu. Jej bazę stanowi tymianek, prażony biały sezam, a także sumak (przyprawa pozyskiwana z krzewu sumaka garbarskiego, który występuje w krajach obszaru śródziemnomorskiego oraz w Azji Południowo-Zachodniej). Do smaku często dodaje się sól, ale, w zależności od regionu, także różne inne przyprawy. Ze wszystkich składników wychodzi bardzo uniwersalna mieszanka, którą można dodawać do niemal wszystkich potraw. Nadaje im wyjątkowego charakteru, ale też właściwości.

Zatar stosowano już w starożytności. Odnotowywano m.in., że łagodzi schorzenia żołądkowo-jelitowe i przyczynia się do lepszej pracy wątroby.

Zatar to zestawienie różnych smaków. Mamy tymianek - lekko pikantny, ale bardzo orzeźwiający, sezam biały - delikatny, lekko słodki, wzmocniony dodatkowo przez prażenie, a także sumak - kwaśny, cierpko-owocowy, orzeźwiający, a przy tym słonawy (według niektórych smakuje tak, jakbyśmy wymieszali startą skórkę z cytryny z odrobiną soli). Ostateczny smak będzie zależał jednak od innych przypraw, które również mogą znaleźć się w mieszance. Smak całości opisuje się raczej jako ziołowy, pikantny, orzechowy.

Połączenie tak wielu różnych ziół i przypraw musi przynosić korzyści nie tylko w kuchni - musi też wpływać na organizm. Już wieki temu zauważono korzystny wpływ mieszanki zatar na zdrowie. Duża w tym zasługa m.in. tymolu, karwakrolu, sezamolu, kwasu galusowego, błonnika, wapnia, żelaza czy magnezu.

Zatar stanowi bogate źródło substancji bioaktywnych, które wykazują działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. W mieszance występują związki polifenolowe, które wykazują wysoką aktywność przeciwoksydacyjną, wymierzoną w wolne rodniki. Nadmiar wolnych rodników prowadzi do uszkodzeń komórek, przyspieszonego procesu starzenia się organizmu i rozwoju wielu chorób, w tym chorób serca czy nowotworów. Jak się zauważa, zatar to przyprawa, która będzie idealnym dopełnieniem diety przeciwzapalnej.

Mieszanka, jaką jest zatar, korzystnie wpływa na zachowanie równowagi mikrobioty jelitowej. Jej składniki wykazują działanie prebiotyczne, a także przeciwpasożytnicze. 

Wieki temu zatar stosowany był w leczeniu różnych zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Miał przynosić ulgę przy bólu brzucha i zapobiegać zaparciom. Sumak, jeden ze składników mieszanki, ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, działa korzystnie w leczeniu stanów zapalnych nabłonka żołądka. Wskazuje się, że wprowadzenie go do diety może zapobiegać chorobom wywołanym przez H. pylori. Silne właściwości przeciwgrzybicze przypisuje się karwakrolowi i tymolowi.

Zatar to przyprawa, której stosowanie może przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL oraz trójglicerydów, wzrostu poziomu cholesterolu HDL, jak i obniżenia ciśnienia krwi. Jednym z ważniejszych składników, który się do tego przyczynia, jest sumak. Zatar będzie więc idealną przyprawą dla osób borykających się z dyslipidemią czy nadciśnieniem. Jest to też przyprawa odpowiednia dla cukrzyków. Sumak to też tylko jeden ze składników, które pozytywne wpływają na glikemię.

Zatar powinny włączyć do diety osoby, którym zależy na utracie kilogramów. Wpływa na gospodarkę węglowodanową, reguluje odczuwanie głodu i sytości. Mieszanka ma również pozytywny wpływ na funkcjonowanie wątroby.

Jak używać zataru? Do czego nadaje się ta przyprawa?

Zatar to doskonała przyprawa do mięs, ryb (w połączeniu z oliwą, czosnkiem i sokiem z cytryny stworzysz aromatyczną marynatę), a także warzyw (zatarem można posypać sałatkę np. z serem feta lub użyć przyprawy do warzyw z grilla). Wymieszana z oliwą lub jogurtem idealnie nadaje się do pieczywa, chlebka pita lub tortilli. Libańczycy taką pastę wykorzystują do smarowania wypiekanych przez siebie podpłomyków. Zatar to też świetna alternatywa dla tradycyjnych przypraw do pizzy. Ta arabska przyprawa wzbogaci również smak pasty twarożkowej serwowanej na śniadanie. Niektórzy dodają ją także do ryżu, kasz oraz dań z jajek.

Zatar można oczywiście kupić gotowy, np. w sklepach internetowych czy sklepach z żywnością arabską, ale można też, do czego zachęcamy, spróbować przygotować go samodzielnie. To nic trudnego, potrzebujesz jedynie kilku konkretnych składników (jeśli chcesz, by było bardziej różnorodnie, to jeszcze kilku dodatkowych), a także, dosłownie, kilku minut.

Podstawowe składniki to, jak wspominaliśmy: tymianek, prażony biały sezam i sumak. Ale przygotuj też sól i pieprz, i opcjonalnie np. suszone oregano, majeranek, suszoną natkę pietruszki, kumin, bazylię, paprykę, cząber, pistacje czy pszenicę prażoną.

Dwie łyżeczki tymianku rozdrobnij w moździerzu lub malakserze, dodaj jedną łyżkę prażonego białego sezamu, pół łyżeczki mielonego sumaku, szczyptę soli i pieprzu. To wersja najbardziej podstawowa. Jeśli taka mieszanka ci nie podejdzie, możesz dodać także inne wybrane przez siebie dodatki, które wymieniliśmy wyżej. Tymianek czy majeranek mogą być świeże.

CZYTAJ TAKŻE: 

Pomoże na wzdęcia i wysoki cholesterol, wesprze pracę hormonów. Jak jeść i pić siemię lniane?

Dodawaj do wody, herbaty i zup. Przyspieszają metabolizm i ułatwiają odchudzanie

Jeden z najcenniejszych olejów świata. Doceń właściwości zdrowotne oleju sezamowego