Zdrowotne właściwości bobu. Cenny dla mózgu, serca i figury, ryzykowny dla tarczycy i nerek

Vicia faba to roślina jednoroczna należąca do rodziny bobowatych (Fabaceae). Jest uprawiana głównie dla swoich nasion, które są jadalne i bardzo odżywcze. Bób ma charakterystyczne, duże, zielone strąki, wewnątrz których znajdują się nasiona o owalnym kształcie i mięsistej konsystencji.

Bób był uprawiany już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Przez kontakty handlowe i migracje ludności roślina ta dotarła do innych części Europy. Ma długą historię uprawy i jest jedną z najstarszych roślin strączkowych znanych człowiekowi. Jego historia sięga czasów starożytnych, a początki można znaleźć w regionach Bliskiego Wschodu, w basenie Morza Śródziemnego oraz w Afryce Północnej.

W Polsce bób był znany i uprawiany już w średniowieczu. Prawdopodobnie przybył do Polski dzięki wymianie handlowej i wpływom kulinarnym z krajów południowej Europy oraz dzięki kontaktom z sąsiadami.

Zielone, mięsiste nasiona bobu można wykorzystać w kuchni na wiele sposobów. To smaczna przekąska, dodatek do zup i sałatek, oraz świetna baza do przygotowania past kanapkowych. Warto go jeść w sezonie, bo to niepozorne warzywo ma wiele cennych właściwości zdrowotnych. W małych ziarenkach znajduje się prawdziwe bogactwo substancji odżywczych.

Bób jest doskonałym źródłem roślinnego białka, co czyni go szczególnie wartościowym dla wegetarian i wegan. Dostarcza energii w postaci węglowodanów złożonych oraz błonnika, który wspomaga trawienie i zdrowie jelit.

Witaminy, które dostarcza bób:

• B1 (tiamina),
• B2 (ryboflawina),
• B3 (niacyna),
• B5 (kwas pantotenowy),
• B6 (pirydoksyna),
• kwas foliowy (B9),
• witamina C,
• witamina K.

Korzyści zdrowotne ze spożywania bobu są wszechstronne. Wysoka zawartość błonnika reguluje trawienie, zapobiega zaparciom i wspomaga zdrowie jelit. Bób obniża poziom cholesterolu LDL we krwi, co zmniejsza ryzyko chorób serca. Zawarty w nim potas i magnez pomagają regulować ciśnienie krwi, a folat obniża poziom homocysteiny, aminokwasu związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Witaminy z grupy B wspierają funkcjonowanie układu nerwowego i zdrowie mózgu, a magnez może redukować objawy depresji i lęku. Bób dostarcza również składników ważnych dla zdrowia kości, takich jak magnez, fosfor i witamina K, która zapobiega osteoporozie. Witamina C i cynk wspierają układ odpornościowy, a żelazo zapobiega anemii.

Poza witaminami bób dostarcza wiele minerałów, takich jak żelazo, magnez, potas, fosfor i cynk. Żelazo jest kluczowe dla produkcji hemoglobiny i transportu tlenu we krwi, magnez wspomaga funkcjonowanie mięśni, zdrowie serca i metabolizm energetyczny, a potas pomaga regulować ciśnienie krwi.

Fosfor jest niezbędny dla zdrowia kości i zębów oraz funkcjonowania komórek, natomiast cynk wspiera funkcje układu odpornościowego, gojenie ran i syntezę białek. 

Bób zawiera różne przeciwutleniacze, które pomagają neutralizować wolne rodniki i chronią komórki przed uszkodzeniem. Jest więc doskonałym składnikiem tzw. diety długowieczności.

Bób jest niskokalorycznym produktem, co czyni go zdrowym dodatkiem do diety. Oto przybliżona kaloryczność bobu:

• Świeży bób (surowy): ok. 70-85 kalorii na 100 gramów.
• Gotowany bób: ok. 110-115 kalorii na 100 gramów.

Wartość kaloryczna bobu może się nieznacznie różnić w zależności od sposobu przygotowania i odmiany bobu. Gotowanie bobu, jak większość warzyw, może nieznacznie zwiększyć jego kaloryczność w porównaniu do wersji surowej ze względu na zmiany w zawartości wody i koncentrację składników odżywczych.

Bób, mimo licznych korzyści zdrowotnych, nie jest odpowiedni dla wszystkich. Przeciwwskazaniem do jego spożywania są:

Fawizm (niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej - G6PD)

Fawizm to choroba genetyczna związana z niedoborem enzymu dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. Spożycie bobu u osób z tym schorzeniem może prowadzić do ostrej hemolizy erytrocytów, co objawia się żółtaczką, ciemnym moczem, bólami brzucha i innymi objawami hemolitycznej anemii. Hemoliza może być poważna i wymagać natychmiastowej interwencji medycznej.

Problemy trawienne

Bób zawiera dużo błonnika, który, choć korzystny dla zdrowia jelit, może powodować dolegliwości u osób z wrażliwym układem trawiennym. Może to obejmować osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego (IBS), choroby zapalne jelit (IBD) takie jak choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, a także osoby z tendencją do wzdęć i gazów.

Alergia na bób

Chociaż uczulenie na bób jest rzadkie, może wystąpić. Objawy alergii mogą obejmować wysypki skórne, swędzenie, obrzęki, trudności w oddychaniu, a w ciężkich przypadkach anafilaksję, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Choroby nerek

Bób zawiera puryny, które w organizmie przekształcają się w kwas moczowy. Osoby z chorobami nerek, dną moczanową lub tendencją do tworzenia kamieni nerkowych powinny unikać pokarmów bogatych w puryny, ponieważ mogą one prowadzić do wzrostu poziomu kwasu moczowego we krwi i zaostrzenia objawów tych schorzeń.

Problemy z tarczycą

Bób zawiera goitrogeny, substancje, które mogą wpływać na funkcjonowanie tarczycy, szczególnie u osób z niedoczynnością tarczycy. Goitrogeny mogą zakłócać produkcję hormonów tarczycy przez blokowanie absorpcji jodu, co jest niezbędne do produkcji tych hormonów.

Zaburzenia metaboliczne

Osoby z niektórymi schorzeniami metabolicznymi, takimi jak fenyloketonuria (PKU), mogą musieć ograniczać spożycie bobu ze względu na jego zawartość aminokwasów. PKU jest schorzeniem, w którym organizm nie może metabolizować aminokwasu fenyloalaniny, prowadząc do jej akumulacji, co może uszkodzić mózg i układ nerwowy.

Ciąża i karmienie piersią

Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny konsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem dużych ilości bobu do diety, szczególnie jeśli mają historię alergii pokarmowych w rodzinie lub inne schorzenia, które mogą wpływać na zdrowie matki i dziecka.

Wiek

Małe dzieci, szczególnie niemowlęta, mogą mieć trudności z trawieniem bobu. Wprowadzenie bobu do diety dzieci powinno odbywać się ostrożnie i pod nadzorem pediatry, aby uniknąć ryzyka zadławienia i sprawdzić ewentualne reakcje alergiczne.

Bób jest zdrowym i pożywnym składnikiem diety, ale jak każde jedzenie, nie jest odpowiedni dla wszystkich. Osoby z wymienionymi schorzeniami powinny zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem bobu do swojej diety.

CZYTAJ TAKŻE: 

Dietetyczka ostrzega: to najgorszy wybór na śniadanie. Podnosi cukier i tuczy 

Przyspiesza odchudzanie, oczyszcza i nawadnia. Jedz dla potasu i witaminy C 

Zapomnij o zwykłych ziemniakach. Te pomogą na nadciśnienie i przegonią raka