Wspiera mózg i odporność. Czego jeszcze nie wiesz o witaminie B6?

Witamina B6 należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Oznacza to, że nie ulega magazynowaniu w organizmie. Witamina B6 nie jest jednym związkiem chemicznym, a grupą kilku substancji, m.in. pirydoksyny, pirydoksalu czy pirydoksaminy. Wszystkie trzy, mimo nieco odmiennej budowy, wykazują takie samo działanie witaminy B6.

Pirydoksyna pełni w organizmie człowieka niezwykle istotne funkcje. Jest składnikiem licznych enzymów i uczestniczy w przebiegu ponad 100 reakcji metabolicznych w komórkach. Ponadto jest wykorzystywana w procesach rozkładu aminokwasów, białek, węglowodanów i tłuszczy. Uczestniczy również w syntezie neuroprzekaźników oraz wspiera prawidłowy rozwój ośrodkowego układu nerwowego płodu. Witamina B6 wspomaga funkcje układu odpornościowego i syntezy hemoglobiny.

Dzienne zapotrzebowanie na pirydoksynę różni się w zależności od płci i wieku. Dodatkowo wzrasta również u kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią. Osoby dorosłe powinny dostarczać każdego dnia 1,3 mg pirydoksyny. Natomiast zapotrzebowanie u kobiet w ciąży i karmiących wynosi 1,9 mg na dobę.

Do najlepszych źródeł witaminy B6 zalicza się:

• ryby, np. tuńczyk, łosoś;
• wątróbka i podroby;
• mięso;
• ciecierzyca;
• ziemniaki i inne warzywa skrobiowe.

Niedobór witaminy B6 jest jednym z najczęściej występujących niedoborów na całym świecie. Sprzyja mu przede wszystkim niewłaściwa dieta uboga w źródła witamin i minerałów. Objawy mogą być mało specyficzne, przede wszystkim obejmują skórę, błony śluzowe i zaburzenia funkcji układu nerwowego. Na szczęście przy szybkiej interwencji zazwyczaj niedobór witaminy B6 nie pozostawia po sobie żadnych powikłań.

Niedobór witaminy B6 może rozwinąć się pod wpływem wielu różnych czynników. Jednym z najbardziej podstawowych jest dieta uboga w produkty będące jej źródłami. Istnieje jednak kilka stanów, które dodatkowo zwiększają ryzyko deficytu tej witaminy w organizmie. Są to przede wszystkim:

• choroby upośledzające wchłanianie składników odżywczych z jelit, m.in. celiakia, choroba Crohna, mukowiscydoza;
• okres ciąży i karmienia piersią;
• preeklampsja i eklampsja u kobiet ciężarnych;
• stan po operacjach zmniejszania żołądka i resekcji jelit;
• przewlekła niewydolność nerek;
• niektóre choroby autoimmunologiczne, np. reumatoidalne zapalenie stawów;
• niektóre leki, np. stosowane w leczeniu gruźlicy, padaczki.

Ze względu na szerokie funkcje pirydoksyny w organizmie, niedobór tej witaminy dotyka wiele układów i narządów. Pacjenci skarżą się przede wszystkim na:

• bolesne stany zapalne jamy ustnej, języka, zajady w kącikach ust;
• łojotokowe zapalenie skóry;
• osłabienie, zmęczenie wywołane niekiedy niedokrwistością;
• drażliwość, splątanie, obniżenie nastroju, depresja i ataki padaczkowe;

Niedobór witaminy B6 może być także przyczyną przedwczesnych porodów i utratą ciąży. Trwają również badania nad określeniem roli zmniejszonego poziomu pirydoksyny w rozwoju miażdżycy i chorób układu krążenia.

Niedobór witaminy B6 rzadko pozostawia po sobie trwałe powikłania. Konieczna jest odpowiednio szybka diagnostyka i sprawne włączenie suplementacji.

Ze względu na to, że witamina B6 jest rozpuszczalna w wodzie i nie gromadzi się w organizmie, jej przedawkowanie jest bardzo trudne. Pojawia się praktycznie wyłącznie u osób, które przez wiele miesięcy przyjmują każdego dnia dawki kilkudziesięciokrotnie przekraczające zalecane dzienne spożycie.

Główną przyczyną rozwoju zatrucia witaminą B6 jest jej suplementacja dawkami znacznie przekraczającymi dzienne zapotrzebowanie. Przy stosowaniu zbilansowanej diety i przyjmowaniu suplementów zgodnie z zaleceniami istnieje niskie prawdopodobieństwo pojawienia się nadmiaru tej witaminy w organizmie. Szacuje się, że pierwsze objawy pojawiają się przy przyjmowaniu miesiącami dobowych dawkach rzędu 500 mg (natomiast zalecana dawka dobowa to ok. 2 mg). Natomiast zaburzenia neurologiczne rozwijają się zazwyczaj dopiero po wielokrotnym i regularnym przyjmowaniu powyżej 1000 mg tej witaminy na dobę.

Do objawów nadmiaru witaminy B6 zalicza się:

• zaburzenia czucia, nadwrażliwość na bodźce, neuropatia czuciowa;
• bóle kości;
• osłabienie mięśni;
• drżenia mięśniowe.

Nie ma specyficznego leczenia zatrucia witaminą B6 - podstawą jest całkowite odstawienie jej suplementacji. Najczęściej nie pozostawia po sobie trwałych powikłań, natomiast przy poważnym przedawkowaniu zaburzenia neurologiczne mogą utrzymać się po unormowaniu poziomu tej witaminy we krwi.

Źródła:

Office of Dietary Supplements - Vitamin B6.  https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB6-HealthProfessional/, 2023 r., dostęp 15 grudnia 2023 r.

Abosamak N.R., Gupta V., Vitamin B6 (Pyridoxine), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557436/, 17 sierpnia 2023 r., dostęp 15 grudnia 2023 r.

Brown M.J., Muhammad Atif Ameer, Daley S.F., Beier K., Vitamin B6 Deficiency, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470579/, 8 sierpnia 2023 r., dostęp 15 grudnia 2023 r.

CZYTAJ TAKŻE:

Umierać będzie nawet 10 milionów ludzi rocznie. Wszystko przez antybiotyki

Tak też objawia się niedobór witaminy B12. Zdradza go sposób, w jaki chodzisz

Kiedy brać magnez, rano czy wieczorem? Jest duża różnica w działaniu