Ziarnica weneryczna coraz częstsza w Europie. Pierwszy objaw łatwo przeoczyć
Do niedawna diagnozowana głównie w regionach tropikalnych, przenosi się drogą płciową, często współwystępuje z zakażeniem HIV, a nieleczona prowadzi do groźnych powikłań - mowa o ziarnicy wenerycznej pachwin. Ta bakteryjna choroba weneryczna, jest problemem, który coraz częściej pojawiających się w krajach rozwiniętych. Czy jest się czego bać? Na czym polega ta choroba? Wyjaśniamy.
Ziarnica weneryczna pachwin, nazywana także dymienicą tropikalną, jest chorobą zakaźną przenoszoną drogą kontaktów seksualnych i wywoływaną przez bakterie z gatunku Chlamydia trachomatis, a konkretnie przez podtypy jej L1, L2 oraz L3.
Nie jest to częste schorzenie - do niedawna ziarnica w krajach rozwiniętych była diagnozowana sporadycznie, głównie na skutek przeniesienia z regionów tropikalnych. I chociaż wciąż jest ona w Polsce uznawana za bardzo rzadką, to coraz częściej pojawiają się doniesienia o nowych ogniskach tej choroby w różnych miejscach w Europie. Jest to związane z ogólną tendencją wzrostową zachorowalności na choroby przenoszone drogą płciową, głównie wśród osób podejmujących ryzykowne zachowania seksualne.
Nie oznacza to jednak, że jeśli nie należy się do grupy ryzyka, to nie ma możliwości infekcji. Wręcz przeciwnie, każdy może zachorować, a świadomość odpowiedniej profilaktyki jest kluczowa w walce z chorobami wenerycznymi. Warto zatem je znać i wiedzieć, jak im zapobiegać.
Przebieg ziarnicy wenerycznej jest kilkustopniowy. W przeciągu od jednego do trzech tygodni od zakażenia wytwarza się zmiana pierwotna. Jest to mała, niebolesna krosta zlokalizowana w okolicy wniknięcia patogenu, np. na wargach sromowych lub skórze prącia, ale też w obrębie śluzówki gardła lub odbytu, w zależności od rodzaju kontaktu seksualnego. Szybko zanika i tworzy powierzchowne owrzodzenie, które także nie wywołuje dolegliwości bólowych.
Objaw ten nie występuje u wszystkich i łatwo go przeoczyć, a fakt, że owrzodzenie goi się samoistnie w ciągu tygodnia, sprawia, że wiele zakażonych osób nie zgłasza się do lekarza, myśląc, że choroba ustąpiła. Tymczasem bakterie rozwijają się w organizmie.
Kilka tygodni (przeważnie od dwóch do sześciu) od pojawienia się zmiany pierwotnej dochodzi do zapalenia naczyń chłonnych. U mężczyzn są to zazwyczaj węzły chłonne w okolicy pachwinowej, stąd zresztą wzięła się nazwa choroby. Węzły chłonne ulegają powiększeniu, są bolesne i łączą się w masywne pakiety. Okoliczna skóra także zostaje objęta procesem zapalnym. Choroba następnie postępuje, węzły mogą ulegać rozpadowi z tworzeniem się bolesnych przetok i owrzodzeń.
U kobiet z kolei z powodu uwarunkowań anatomicznych chłonka ze zmiany pierwotnej uchodzi do innej grupy węzłów, tzn. do głęboko położonych węzłów biodrowych lub okołoodbytniczych i tam bakterie powodują stan zapalny. Objawia się to w postaci nieswoistych bóli podbrzusza i miednicy. Zdarza się, że u części chorych rozwijają się także objawy ogólne, takie jak gorączka, osłabienie czy nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych z objawami neurologicznymi.
Istnieje także specyficzna postać choroby (tzw. zespół anorektalny), która pojawia się na skutek zakażenia błony śluzowej odbytnicy. To właśnie ten wariant ziarnicy relatywnie często występuje w Europie w grupie mężczyzn mających kontakty seksualne z innymi mężczyznami. Manifestuje się pod postacią bolesnego zapalenia okolic odbytu z obecnym świądem, krwawieniem, występowaniem śluzowej wydzieliny i problemami w oddawaniu stolca.
Ziarnica weneryczna pachwin jest podstępną chorobą, nieleczona może prowadzić do wielu powikłań. W fazie ostrej groźne jest m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc i zapalenia osierdzia. Część komplikacji zdrowotnych występuje czasem po wielu latach. Zniszczone przez stan zapalny naczynia limfatyczne mają upośledzoną funkcjonalność, nie odprowadzają prawidłowo chłonki, co prowadzi do rozwoju trudnego w leczeniu obrzęku limfatycznego, czyli masywnego obrzęku kończyn dolnych oraz narządów płciowych. Mogą się także wytworzyć bolesne przetoki, a w postaci anorektalnej nawet niebezpieczne pęknięcie ściany jelita z zapaleniem otrzewnej i długoterminowymi powikłaniami.
Czytaj także: Rzeżączka jest podstępna - może przebiegać bezobjawowo
Na szczęście ziarnica weneryczna pachwin jest chorobą wyleczalną, ale powikłania, które wystąpiły, mogą już nie ustąpić. Z tego powodu niezmiernie ważne jest, by odpowiednio wcześnie zgłosić się do lekarza. Jako że czynnikiem etiologicznym choroby jest bakteria, to podstawą leczenia jest stosowanie antybiotyków.
Postępowanie lekarza nie kończy się jednak na podaniu antybiotyku. Należy przeprowadzić dokładną diagnostykę i leczenie wszystkich partnerów seksualnych, z którymi chory miał kontakt. Co więcej, choroby przenoszone drogą płciową często występują razem, a zachorowanie na jedną z nich zwiększa prawdopodobieństwo infekcji kolejnymi patogenami. Z tego powodu każdy chory jest też badany w kierunku zakażenia wirusem HIV, kiły czy rzeżączki.
Źródła:
- Szczeklik A, Gajewski P. Interna Szczeklika 2023
- Martin-Iguacel R, Libre JM, Nielsen H, Heras E, Matas L, Lugo R, Clotet B, Sirera G. Lymphogranuloma venereum proctocolitis: a silent disease in men who have sex with men in industrialized countries. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 2010;29:917-925
CZYTAJ TAKŻE:
Swędzenie miejsc intymnych. Pięć możliwych przyczynBól podczas współżycia. Jakie są przyczyny?
