Objaw cukrzycy, choroby Parkinsona i alzheimera. Łatwo pomylić z odwodnieniem
Suchość w ustach to nie tylko nieprzyjemne uczucie mogące prowadzić do chorób dziąseł i zębów, problemów z przeżuwaniem pokarmów i odczuwaniem smaków, ale i symptom wskazujący na to, że w organizmie może dziać się coś niedobrego. Kserostomia bywa również następstwem stosowania używek i przyjmowania niektórych grup leków. Czym jest spowodowana i o czym świadczy? Jak się jej pozbyć? Odpowiadamy.
Suchość w ustach, nazywana także kserostomią, jest przypadłością dotykającą nawet co czwartą osobę po 65. roku życia. Dzieje się tak, ponieważ wraz z wiekiem zmniejsza się pragnienie, a co za tym idzie ilość przyjmowanych płynów. Warto wiedzieć, że kserostomia ma również wiele innych przyczyn, począwszy od niehigienicznego trybu życia, przez używki, aż po niektóre choroby i leki. Utrzymująca się przez długi czas suchość w ustach może skutkować trudnościami w przeżuwaniu pokarmów i odczuwaniu smaków, powoduje także pękanie ust, choroby dziąseł i zębów, chrypkę i zaburzenia połykania.
Suchość jamy ustnej możemy podzielić na prawdziwą i rzekomą. Pierwsza z nich występuje wtedy, gdy gruczoły ślinowe wytwarzają mniejszą ilość śliny. Natomiast kserostomia rzekoma manifestuje się suchością w ustach oraz pieczeniem warg i języka pomimo prawidłowej pracy gruczołów ślinowych. Zwykle współwystępuje z zaburzeniami psychicznymi (np. nerwicą).
Suchość w ustach jest niezwykle nieprzyjemna, a poza tym może być symptomem wielu poważnych chorób. Występuje w przebiegu AIDS, cukrzycy, choroby Parkinsona, choroby Alzheimera i nadczynności tarczycy. Jednostką szczególnie kojarzoną z kserostomią jest zespół Sjögrena, nieprawidłowość autoimmunologiczna, która dodatkowo objawia się m.in. niedostatecznym wydzielaniem łez, brakiem wydzieliny śluzowej w drogach oddechowych oraz suchością skóry. Ze względu na upośledzenie pracy gruczołów występujące w przebiegu tego zaburzenia zespół Sjögrena nazywa się także zespołem suchości.
Szacuje się, że istnieje ok. 500 preparatów leczniczych, których zażywanie może wywoływać kserostomię. Nie sposób wymienić ich wszystkich, jednak na pracę ślinianek wpływają przede wszystkim leki z następujących grup:
- przeciwdepresyjne,
- przeciwnadciśnieniowe,
- przeciwpadaczkowe,
- antyarytmiczne,
- przeciwzapalne,
- stymulujące lub hamujące aktywność układu immunologicznego,
- moczopędne.
Poza wymienionymi przyczynami za nieprzyjemne uczucie suchości w ustach mogą odpowiadać także niezdrowe nawyki takie jak palenie papierosów i picie nadmiernej ilości alkoholu lub zażywanie niektórych narkotyków, np. marihuany lub metaamfetaminy. Co ciekawe, dokuczliwą przypadłość wzmaga także dieta, a dokładnie jedzenie słonych i ostrych potraw. U osób zdrowych kserostomia jest następstwem zbyt małej podaży płynów lub narażenia na stres. Narażone na nią są także kobiety w okresie menopauzalnym, osoby bezpośrednio po zatruciach pokarmowych przebiegających z wymiotami i biegunką, a także korzystający z protez zębowych lub po zdjęciu aparatu ortodontycznego.
Opisywana dolegliwość występuje często u pacjentów poddawanych radioterapii w obrębie głowy i szyi - na skutek działania promieniowania dochodzi do uszkodzenia gruczołów ślinowych, co przekłada się na zaburzenie wydzielnicze. Pierwsze objawy mogą pojawić się po kilku dniach od rozpoczęcia terapii i utrzymywać się przez kilka lat.
Leczenie kserostomii warto rozpocząć od zaprzestania przyjmowania używek. Jeśli mimo tego dolegliwości nie ustępują, trzeba zgłosić się do lekarza - suchość w ustach może być spowodowana chorobą, a wtedy konieczne jest podjęcie terapii przyczynowej. U wielu pacjentów niechciane objawy udaje się wyeliminować poprzez stosowanie sztucznej śliny, w postaci żelu, tabletek do ssania, sprayu lub gum do żucia. Istnieją również tabletki stymulujące produkcję śliny przez ślinianki. Osoby odczuwające przewlekłą suchość w ustach powinny regularnie zgłaszać się do stomatologa, po to, by nie dopuścić do rozwoju próchnicy i stanów zapalnych jamy ustnej. Pomocne w dbaniu o zdrowie zębów są zabiegi higienizacji i używanie: szczoteczek z miękkim włosiem, past z fluorem i nici dentystycznych, dzięki którym można wyczyścić przestrzenie międzyzębowe.
Podstawowym sposobem walki z suchością w ustach jest częste picie wody przez cały dzień. W warunkach domowych wydzielanie śliny może być wspomagane także przez picie płukanek z siemienia lnianego, ssanie cukierków miętowych lub żucie bezcukrowej gumy. Wyprodukowana ślina ma właściwości przeciwbakteryjne, ale również neutralizuje kwaśne pH, zapobiegając w ten sposób rozwojowi próchnicy. Dla pacjentów dotkniętych kserostomią zbawienne może okazać się również zainstalowanie w sypialni nawilżacza powietrza. To właśnie podczas snu ilość produkowanej śliny się zmniejsza, a suchość jest zwiększana przez chrapanie lub oddychanie przez otwarte usta.
CZYTAJ TAKŻE:
Tak łatwo rozpoznasz cukrzycę. Objawy widoczne są w ustach
