Bierzesz te leki? Uważaj, bo grozi ci osteoporoza

Osteoporoza to choroba w przebiegu której dochodzi do zmniejszenia gęstości kości. Zazwyczaj rozwija się u osób starszych, najbardziej podatne na osteoporozę są kobiety po menopauzie oraz mężczyźni po 60. roku życia Pogorszenie struktury i jakości kości prowadzi do złamań, na które najbardziej narażone są kości przedramienia, szyjka kości udowej i kręgosłup.

Osteoporoza wynik ze starzenia się organizmu, jednak niektóre czynniki mogą przyspieszyć rozwój choroby. Za przyczyny wcześnie rozwijającej się osteoporozy uznaje się:

• złą dietę,
• niedożywienie,
• niewielką aktywność fizyczną,
• niedobory witaminowe (witamina D, wapń),
• palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu.

Osteoporoza może rozwijać się również w przebiegu innych chorób współistniejących, takich jak cukrzyca, przedwczesna menopauza, choroby tarczycy i zaburzeń hormonalnych.

Niektóre leki również przyczyniają się do rozwoju osteoporozy i stanowią duże zagrożenie, zwłaszcza, że mogą wywołać chorobę nawet u osób młodych, a nawet dzieci. Jakie leki sprzyjają osteoporozie?

Długotrwałe przyjmowanie heparyny zwiększa prawdopodobieństwo rozwinięcia osteoporozy. Heparyna aktywuje osteoklasty - komórki, które powodują resorpcję tkanki kostnej, czyli odpowiadają za demineralizację kości, a zatem za ich rozpuszczanie. Równocześnie heparyna hamuje działanie osteoblastów, czyli komórek kościotwórczych.

W przebiegu badań nad heparyną a kondycją układu kostnego stwierdzono, że zagrażającą dawką jest 20000 j. heparyny dziennie przez okres dłuższy niż 6 miesięcy.

Heparyna jest lekiem stosowanym w profilaktyce zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej, niestabilnej dławicy piersiowej, u pacjentów dializowanych lub po urazach i operacjach.

Przeprowadzono badania w grupie 100 pacjentów, którzy chorują na padaczkę 2 lata lub dłużej i przyjmują leki przeciwpadaczkowe. Grupą kontrolną  było 40 osób dobranych odpowiednio pod kątem wieku oraz płci. Wiek badanych wynosił między 20 a 50 lat. Na podstawie tych badań potwierdzono, że osoby przyjmujące leki przeciwpadaczkowe mają mniejszą gęstość kości, niż osoby z grupy kontrolnej. Ustalono także, że im dłuższe leczenie tym bardziej zawansowana osteoporoza, a u osób poniżej 50. roku życia chorób występuje z takim samym prawdopodobieństwem u kobiet, jak i mężczyzn.

W Polsce ponad 200 tys. osób leczonych jest lekami sterydowymi z różnych przyczyn chorobowych. Leki te są też stosowane u dzieci i młodzieży z powodu chorób alergicznych, astmy oskrzelowej, RZS czy dziecięcego bezdechu sennego.

Glikokortykosteroidy najszybciej, spośród wszystkich leków, wywołują osteoporozę polekową, bo już w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia terapii. W tym czasie nawet u 60 proc. osób może rozwinąć się choroba, a w późniejszych latach może ona postępować, jednak znacznie wolniej.

Ryzyko samoistnych złamań kości u pacjentów leczonych GKS wrasta wraz z czasem przyjmowania leków oraz ich dzienną dawką. Ryzyko jest tym większe, jeśli u pacjentów istnieje także reumatoidalne zapalenie stawów, palą papierosy lub leczeniu podlegają kobiety po okresie menopauzy. Ryzyko złamań kości dotyczy aż 50 proc. pacjentów leczonych sterydami.

U dzieci przewlekłe leczenie GKS wiąże się nie tylko ze zwiększoną łamliwością kości, ale także zahamowaniem wzrostu czy deformacjami kostnymi, co wpływa negatywnie na ich postawę, a także może powodować bóle ze strony układu kostnego.

Aby zmniejszyć ryzyko rozwinięcia osteoporozy polekowej lekarze wdrażają dodatkowe leczenie w postaci przyjmowania bisfosfonianu - leku, który zapobiega osłabieniu kości i zmniejszenia ich gęstości. Ponadto pacjenci są zobowiązani do suplementacji witaminy D oraz wapnia, by wzmocnić kości i zapewnić im prawidłową kondycję. Chorych zachęca się także do regularnej, umiarkowanej aktywności fizycznej, jednak z wyłączeniem sportów, które mają podwyższone ryzyko upadków, urazów, a tym samym mogą sprzyjać złamaniom kości. Bezwzględnym zaleceniem jest rezygnacja z nadużywania alkoholu oraz palenia papierosów.

Źródła:

Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/64948,osteoporoza, dostęp z dn. 07.12.2023

Wpływ leków przeciwpadaczkowych na wskaźniki występowania osteoporozy, Agnieszka Karp-Majewska, Bożena Adamkiewicz, http://neurologia.com.pl/artykul.php?a=552, dostęp z dn. 07.12.2023

Osteoporoza a heparyna, Dr n. med. Leszek Czerchawski, https://www.przegladreumatologiczny.pl/osteoporoza_a_heparyna, dostęp z dn. 07.12.2023.

CZYTAJ TAKŻE:

Wyprzedź osteoporozę. Zbadaj po pięćdziesiątce lub gdy cierpisz na nerki i stawy

Zaskakujące objawy zapalenia stawów kręgosłupa. Choroba dopada coraz młodszych

Wapń - dla mocnych kości (i nie tylko)