Czy zmianę pogody można czuć w kościach? Co oznacza ból stawów przed deszczem?

Przeszukując bazy artykułów medycznych, można natrafić na naprawdę różne badania dotyczące wpływu pogody na dolegliwości odczuwane w stawach. Większość z nich wykazuje, że trudno znaleźć konkretny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy bólem stawów a zmianami pogodowymi. Niemniej jednak wielu pacjentów zgłasza taki problem, zjawisko doczekało się nawet swojej nazwy - określa się je mianem nadwrażliwości pogodowej (meteopatią). Niektóre hipotezy zdają się tłumaczyć potencjalne zależności pomiędzy zmianą pogody a bólem stawów. Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Jedną z najczęściej wymienianych przyczyn bólu stawów, który ujawnia się przy zmianie pogody, jest wahanie ciśnienia atmosferycznego. Gdy ciśnienie spada, co często ma miejsce przed deszczem lub burzą, może dochodzić do rozszerzania lub kurczenia się ścięgien, mięśni lub innych tkanek wokół stawów, co wywołuje ból. Płyny stawowe są pod wpływem mniejszego ciśnienia, stawy zaś puchną i są bardziej podatne na stan zapalny. 

Warto jednak zwrócić uwagę, że i w tym przypadku trudno o jednoznaczną interpretację. W 2002 r. Ingrid Strusberg przeprowadziła badanie na 151 pacjentach, którego wyniki świadczyły o tym, że pacjenci, u których zdiagnozowano reumatoidalne zapalenie stawów lub fibromialgię skarżyli się na ból częściej, gdy ciśnienie atmosferyczne było wysokie. Ci z chorobą zwyrodnieniową stawów okazali się niewrażliwi na ciśnienie, a jedynie na wysoką wilgotność i niską temperaturę.

Poza ciśnieniem atmosferycznym należy wspomnieć również o temperaturze i wilgotności.

Mówi się, że niskie temperatury mogą prowadzić do skurczenia się tkanek miękkich wokół stawów, co może wywoływać ich sztywność i ból. Z kolei wysoka wilgotność może zwiększać uczucie dyskomfortu u osób z przewlekłymi schorzeniami stawów, choć naukowcy nie są pewni, dlaczego tak się dzieje. Istnieją teorie, że wilgotne powietrze potęguje stan zapalny, ale i tu próżno szukać jasnych danych. Np. według eksperymentu przeprowadzonego przez grupę naukowców, którzy analizowali raporty pochodzące z aplikacji, którą uzupełniało aż 13 000 uczestników, prawdopodobieństwo wystąpienia bólu zwiększa się, choć nieznacznie, gdy panuje ciśnienie niższe niż przeciętne, prócz tego jest wilgotno i wieje wiatr. Badanie wydaje się dość wiarygodne - codziennie rejestrowano nasilenie bólu na 5-stopniowej skali (od braku bólu do bardzo silnego bólu) oraz dane o lokalnej pogodzie, zbierane co godzinę, przez okres do 15 miesięcy.

Pomimo powszechnego przekonania, że pogoda wpływa na choroby stawów, dowody naukowe na ten temat są nieliczne i niejednoznaczne. W pewnym stopniu ta niejednoznaczność może wynikać z różnic w indywidualnych reakcjach na pogodę.

Niektórzy eksperci sugerują, że ból stawów związany z pogodą może być częściowo wynikiem tzw. efektu nocebo. To zjawisko polega na tym, że nasze oczekiwania mogą wpływać na to, jak odczuwamy ból. Jeśli ktoś wierzy, że zmiana pogody nasili ból stawów, może faktycznie odczuwać większy dyskomfort, mimo że niekoniecznie istnieje fizyczny powód. Zjawisko to jest dobrze znane w medycynie i może tłumaczyć, dlaczego niektóre osoby zgłaszają ból stawów na deszcz, podczas gdy inne nie zauważają takiej zależności.

Bez względu na to, czy przyczyną bólu stawów jest rzeczywista zmiana ciśnienia atmosferycznego, wilgotność czy temperatura, czy też subiektywne odczucie, istnieje kilka sposobów, które mogą pomóc złagodzić te dolegliwości np.:

• odpowiednie nawodnienie - żeby stawy funkcjonowały prawidłowo, potrzebują dużej ilości wody. Płyn pomaga w utrzymaniu właściwego nawilżenia tkanek stawowych oraz chrząstki, co może zapobiegać sztywności i dolegliwościom bólowym;
• aktywność fizyczna - i to regularna, a nie od święta. Ćwiczenia pomagają w utrzymaniu elastyczności stawów i wzmocnieniu mięśni, co może chronić układ ruchu przed nadmiernym obciążeniem;
• spożywanie produktów o działaniu przeciwzapalnym - jeśli bolą cię stawy, rozważ włączenie do jadłospisu produktów bogatych w przeciwzapalne kwasy tłuszczowe omega-3, takich jak: ryby morskie (łosoś, sardynki) czy orzechy włoskie. Również kurkuma, imbir oraz zielona herbata zawierają naturalne substancje łagodzące stany zapalne;
• suplementy na stawy - niektóre suplementy, takie jak glukozamina czy chondroityna, mogą wspierać zdrowie stawów, choć ich skuteczność jest różnie oceniana w badaniach. Dodatkowo niełatwo samemu wybrać sprawdzony produkt, a na rynku nie brakuje propozycji o niepotwierdzonym działaniu.

Źródła:

Strusberg I, Mendelberg RC, Serra HA, Strusberg AM. Influence of weather conditions on rheumatic pain. J Rheumatol. 2002

Yimer BB, Schultz DM, Beukenhorst AL, Lunt M, Pisaniello HL, House T, Sergeant JC, McBeth J, Dixon WG. Heterogeneity in the association between weather and pain severity among patients with chronic pain: a Bayesian multilevel regression analysis. Pain Rep. 2022

CZYTAJ TAKŻE: 

Ochronisz kości, unikniesz osteoporozy. Najlepsze rady lekarzy

Mrowienia, drętwienia, osłabienie mięśni? To badanie pozwoli ustalić przyczynę

Nie ignoruj, gdy dokucza podczas chodzenia. Co oznacza ból nóg?