Endoproteza. W przyszłości może dotyczyć większości społeczeństwa
Wraz z wiekiem stawy ulegają zużyciu. Ten proces może być przyspieszony przez choroby i mało aktywny tryb życia. Nieznośne dolegliwości sprawiają, że pacjenci zaczynają szukać pomocy. Pierwsza linia leczenia polega na stosowaniu metod zachowawczych w postaci zabiegów i zastrzyków, jednak gdy te zawodzą, można rozważyć wszczepienie endoprotezy, która niejednokrotnie bywa ostatnią nadzieją chorych na powrót do sprawności. Czym jest endoproteza? Jakie endoprotezy wszczepia się najczęściej? Kiedy warto zdecydować się na zabieg i z czym się wiąże? Sprawdzamy!
Endoproteza to element, który po wszczepieniu do ciała ma zastąpić funkcje uszkodzonego narządu. Jest zwykle wykonana z biomateriałów, co oznacza, że może mieć bezpośredni kontakt z tkankami organizmu bez ryzyka toksyczności i oddziaływania na układ immunologiczny. Termin "endoproteza" jest dotyczy różnego rodzaju implantów zastępujących nie tylko elementy układu ruchu, ale także fragmenty układu sercowo-naczyniowego.
Najczęściej jednak mówiąc o endoprotezie, ma się na myśli implant elementów stawu biodrowego lub kolana. Warto pamiętać, że implanty ortopedyczne zespalające ze sobą kości po złamaniach nie są endoprotezami, ponieważ po zrośnięciu się tkanki kostnej, są usuwane z organizmu.
W zależności od sposobu przytwierdzania i części użytych podczas wprowadzania protezy wyróżnia się endoprotezy:
- całkowite - przykładem jest wymiana zarówno panewki, jak i głowy kości udowej;
- częściowe - wycina się i zastępuje wyłącznie jakąś z części stawu;
- cementowe - sztuczne części zamienne stawu mocowane są za pomocą kleju kostnego nazywanego cementem;
- bezcementowe - wycina się zużyte elementy naturalnego stawu, a części endoprotezy przytwierdza się do siebie mechanicznie. Miejsca, w których endoproteza styka się z kością pokrywa się hydroksyapatytem, czyli substancją będącą mineralnym rusztowaniem tkanki łącznej.
Endoprotezoplastyka jest zwykle ostatnią linią ratunku dla pacjentów, u których zawiodło leczenie zachowawcze. Wskazaniami do zabiegu są problemy ze stawami włącznie z bólem i trudnościami w poruszaniu się, spowodowane najczęściej przez chorobę zwyrodnieniową stawów.
Rozwojowi choroby zwyrodnieniowej stawów sprzyjają:
- siedzący tryb życia,
- nadmierna masa ciała,
- dysplazja,
- RZS,
- hemofilia,
- uwarunkowane genetycznie zaburzenia osi kończyny,
- przebyte urazy.
Poza tym nieuniknionym jest, że wraz z wiekiem chrząstka zużywa się, a u niektórych zaczynają powstawać wyrośla kostne tzw. osteofity upośledzające ruchy w stawie. Ubytek chrząstki powoduje, że powierzchnie zaczynają się o siebie ocierać, co wywołuje proces zapalny, generujący ból i sztywność. Pacjenci skarżą się także na odgłosy charakterystycznego “trzeszczenia" przy próbie wykonywania niektórych ruchów.
To jak przebiega endoprotezoplastyka zależy od jej typu. W trakcie zabiegu endoprotezoplastyki całkowitej, która jest zdecydowanie bardziej powszechna, staw zostaje zastąpiony sztuczną powierzchnią, co polega na odcięciu uszkodzonej kości i chrząstki i wprowadzeniu implantów, które są dostosowywane indywidualnie do potrzeb pacjenta. Przed operacją chory jest znieczulany - podaje się znieczulenie ogólne, ewentualnie miejscowe, polegające na czasowej blokadzie nerwu, co znosi ból towarzyszący operacji.
Zakwalifikowania do zabiegu endoprotezoplastyki dokonuje ortopeda na podstawie wywiadu z pacjentem, a także analizy przeprowadzonych badań obrazowych i laboratoryjnych. Zabieg może być bezcementowy lub cementowy, czyli z wykorzystaniem kleju łączącego kości. Operację przeprowadza się zwykle w znieczuleniu podpajęczynówkowym, które znosi odczuwanie bólu od pasa w dół. Po uzyskaniu dostępu do stawu odcina się zniszczoną głowę kości udowej, potem odejmuje się powierzchnię panewki stawu biodrowego po to, by umieścić tam endoprotezę.
Po mniej więcej 2 godzinnej operacji pacjent pozostaje w szpitalu, gdzie po kilku dniach zmieniany jest opatrunek. W przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych można zażywać środki przeciwbólowe. Przez jakiś czas po zabiegu wskazane jest noszenia pończoch elastycznych, co ma zapobiegać zakrzepom, oczywiście należy odciążać operowaną kończynę i wykonywać ćwiczenia zlecone przez rehabilitanta.
Ortopeda nacina kolano, następnie przesuwając rzepkę w celu uzyskania dostępu do stawu. Po usunięciu łąkotek i więzadła krzyżowego przedniego odejmuje się również bliższą część kości piszczelowej, dalszy odcinek kości udowej oraz chrząstkę wraz z osteofitami. W następnej kolejności kość udowa i piszczelowa zostają pokryte metalowymi implantami. Po zabiegu zszywa się powstałą ranę. Cała operacja trwa do 2 godzin, a pacjenci pozostają w szpitalu przez około tydzień.
Do typowych powikłań, występujących po endoprotezoplastyce stawu kolanowego należą: zakrzepica żył głęboki, infekcje ogólnoustrojowe, zatorowość płucna, zespoły bólowe i obrzęki. Po operacji należy oszczędzać operowaną kończynę i poddać się indywidualnie dopasowanej rehabilitacji.
CZYTAJ TAKŻE:
Sposób na chorobę zwyrodnieniową. Tak unikniesz bóluPrzyczyny bólu pleców
