Spis treści:
- Niedobór witaminy B12
- Choroba zwyrodnieniowa stawów
- Choroba Parkinsona
- Stwardnienie rozsiane
- Depresja
Niedobór witaminy B12
Witamina B12, zwana inaczej kobalaminą, jest kluczowa dla utrzymania zdrowia. W organizmie pełni szereg istotnych funkcji. Jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego (bierze udział w przekaźnictwie nerwowym oraz budowie otoczki mielinowej), jest niezbędna w procesach krwiotwórczych (wpływa na powstawanie w szpiku kostnym czerwonych krwinek), uczestniczy w syntezie DNA i RNA, a także w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów. Zapobiega gromadzeniu się homocysteiny, której nadmiar zwiększa ryzyko chorób układu krążenia oraz incydentów sercowo-naczyniowych.
Do głównych przyczyn niedoboru witaminy B12 zalicza się zaburzenia wchłaniania, weganizm lub wegetarianizm, niedożywienie i alkoholizm. Objawy, jakie się wtedy pojawiają, to m.in.: bladość, brak apetytu i spadek masy ciała, osłabienie siły mięśniowej, stany depresyjne, wahania nastroju, rozdrażnienie i nerwowość, problemy z koncentracją, zaparcia i biegunki. U osób z niskim poziomem tej witaminy występują również zaburzenia równowagi i chodu, a także pewna niezborność ruchowa i problemy z koordynacją ruchową (wynik m.in. zwyrodnienia sznurów rdzenia kręgowego). Ich krok staje się niepewny i chwiejny, pojawiają się u nich zawroty głowy po zmianie pozycji, a także drętwienia i mrowienia (związane z zaburzonym przepływem impulsów). Niedobór witaminy B12 może wpływać też na zdolność widzenia w słabym oświetleniu, zwłaszcza w nocy.
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów to najczęstsza przyczyna bólu stawów i najczęstsza choroba układu ruchu. Rozwija się w wyniku zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej, której zadaniem jest amortyzowanie ruchów stawu i umożliwienie przesuwania się powierzchni stawowych. Do czynników ryzyka jej rozwoju zalicza się m.in. nadwagę i otyłość oraz przeciążanie stawów wynikające z intensywnego wysiłku fizycznego.
Zobacz również:
Chorobę zwyrodnieniową stawów charakteryzuje ból związany z rozpoczynaniem ruchu (pacjenci odczuwają ból na początku ruchu, np. przy wstawaniu z krzesła, rozpoczynaniu chodu), ograniczenie ruchomości (zajęte stawy stopniowo tracą pełny zakres ruchu, np. pojawia się problem z wyprostowaniem lub zgięciem kolana czy odwiedzeniem nogi w stawie biodrowym), sztywność (często występuje sztywność poranna, po obudzeniu się) oraz trzeszczenia w stawach przy ruchu. Choroba z reguły postępuje, z czasem doprowadzając do niesprawności, przewlekłego bólu oraz pogorszenia jakości życia.
Choroba Parkinsona
Niestabilność postawy i zaburzenia chodu są charakterystyczne dla choroby Parkinsona.
Zaburzenia stabilności postawy (chorzy często nazywają je zawrotami głowy, ale to bardziej trudności z utrzymaniem równowagi, niestabilność) wynikają zarówno z niewłaściwego ułożenia względem siebie różnych części ciała, jak i zaburzeń odruchów regulujących utrzymanie postawy. Brak stabilności postawy prowadzi do utraty równowagi i upadków. Mogą one być niegroźne, ale mogą też prowadzić do poważnych obrażeń, np. złamań.
Chód u osób z chorobą Parkinsona staje się wolniejszy (spowolnienie ruchowe dotyczy jednak wszystkich czynności dnia codziennego), chory stawia mniejsze kroki, chodzi, nie unosząc, a przesuwając stopy po podłodze, a podczas chodu kończyny górne nie balansują wzdłuż tułowia. Obserwuje się problemy z rozpoczęciem ruchu i z jego przyspieszeniem. Sztywność mięśni obejmuje zwykle kończyny (może objawiać się bólem, dyskomfortem podczas ruchów), ale może dotyczyć także mięśni tułowia i szyi, co powoduje pochyloną sylwetkę. Pochylenie sylwetki do przodu i przesunięcie środka ciężkości w tym kierunku zmusza do stawiania coraz szybszych, ale małych kroków w celu utrzymania równowagi.
Stwardnienie rozsiane
Zaburzenia chodu występują także u chorych na stwardnienie rozsiane. Mają one związek m.in. ze wzmożonym napięciem mięśniowym lub sztywnością mięśni (spastyczność związana jest z zaburzeniami procesów hamowania na poziomie rdzenia kręgowego; wzmożonemu napięciu mięśniowemu często towarzyszy duży ból), z problemami z utrzymaniem równowagi i zawrotami głowy, zaburzeniami czucia (niektóre osoby skarżą się na tak silne drętwienie stóp, że np. nie czują podłogi), a także ze zmęczeniem i osłabieniem. Chodzenie mogą zakłócać również zaburzenia widzenia.
Problemy z poruszaniem się stanowią jeden z pierwszych i najbardziej widocznych objawów choroby. SM nazywane jest jednak chorobą o stu albo o tysiącu twarzach, gdyż u każdego pacjenta mogą występować nieco odmienne objawy.
Do objawów stwardnienia rozsianego, które mają związek ze sposobem poruszania się, zalicza się m.in. potykanie się, osłabienie kończyn dolnych, chwiejny, nierówny chód (chorzy mogą sprawiać wrażenie pijanych), parestezje w postaci mrowienia w obrębie tułowia i kończyn dolnych, sztywność i skurcze mięśni, częste upadki. Początkowo chory wymaga podparcia podczas chodzenia, np. laski, a wraz z postępem choroby może potrzebować wózka inwalidzkiego (eksperci podkreślają jednak, że nie każdy chory na SM będzie poruszał się na wózku inwalidzkim, zwłaszcza jeśli zostanie wcześnie zdiagnozowany i będzie optymalnie leczony).
Depresja
Sposób, w jaki się poruszamy, może zdradzać również, w jakim nastroju jesteśmy, a nawet, czy cierpimy na depresję - przekonują naukowcy, choć zaznaczają, że nie u wszystkich (depresja ma wiele twarzy) i potrzebne są dalsze badania. U chorych na depresję, jak wskazują, dochodzi do spowolnienia psychoruchowego. Chodzą oni wolniej, stawiają mniejsze kroki, rzadziej poruszają rękami czy głową w porównaniu do osób zdrowych. Mają też przygarbioną postawę ciała. Ale spowolnienie psychoruchowe to także wyraźne spowolnienie myślenia i tempa wypowiedzi oraz pogorszenie sprawności pamięci. Niekiedy spowolnienie ruchowe może osiągnąć takie rozmiary, że pacjent nie jest w stanie samodzielnie się poruszać i wykonywać najprostszych czynności.
Źródła:
Niedobór witaminy B12 w praktyce klinicznej, Anna Starostka-Tatar, Beata Łabuz-Roszak, Lekarz POZ 5/2023.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6530855/.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9075048/.
Choroba Parkinsona. Poradnik dla pacjentów i ich rodzin, Monika Rudzińska, Izabela Gałkowska, Elżbieta Mirek, Andrzej Szczudlik.
Choroba zwyrodnieniowa stawów - aktualne standardy leczenia, Wojciech Romanowski, Agata Zdanowska, Mateusz Romanowski, Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 2, 52-57.
CZYTAJ TAKŻE:
Niedobór magnezu to tylko jedna z możliwości. Dlaczego dokuczają ci bolesne skurcze?
Co daje picie żelatyny lub kolagenu? Efekty poczujesz nie tylko w stawach
Tego nie wiedziałaś o złamaniach. Gips to nie zawsze najlepsze wyjście
