Cholesterol HDL to ten dobry. Za co odpowiada i dlaczego jest taki ważny?

We krwi każdego człowieka krąży kilka rodzajów cząsteczek, których zadaniem jest transport lipidów w organizmie. Ze względu na to, że lipidy są nierozpuszczalne w wodzie, zachodzi konieczność specjalnego ich transportu w postaci lipoprotein. Wyróżniamy łącznie pięć różnych rodzajów lipoprotein, które różnią się od siebie składem lipidowym i pełnioną funkcją. 

HDL jest lipoproteiną osocza o wysokiej gęstości. Od pozostałych lipoprotein różni się głównie wysoką zawartością białka (apolipoprotein), dużą ilością cholesterolu i niewielką zawartością triglicerydów.

Cholesterol HDL, podobnie jak pozostałe lipoproteiny osocza, transportuje lipidy. Zbiera on cholesterol z tkanek obwodowych i transportuje go do wątroby. Ogranicza także gromadzenie się cholesterolu w ścianach naczyń tętniczych (zjawisko odwróconego transportu cholesterolu) i dzięki temu zmniejsza ryzyko rozwoju blaszek miażdżycowych. Wiele badań wykazało również, że ma on działanie antyoksydacyjne, przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne. Stymuluje też regenerację śródbłonka naczyniowego i pobudza jego prawidłowe funkcjonowanie. 

Do działania przeciwmiażdżycowego cholesterolu HDL przyczyniają się wszystkie powyższe mechanizmy.

Od dawna wiadomo, że utrzymywanie cholesterolu HDL na odpowiednio wysokim poziomie zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy i związanych z nią powikłań. Należy jednak pamiętać, że cholesterol HDL nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na rozwój miażdżycy. Niezwykle istotny jest również m.in. poziom LDL, a także wiek oraz to, czy występuje nadciśnienie tętnicze i czy dana osoba pali papierosy. Z tego względu niekiedy do miażdżycy może dojść u osób utrzymujących HDL na wysokim poziomie.

Profilaktyczne oznaczanie stężenia cholesterolu we krwi jest niezwykle istotne - pozwala wcześnie wykryć zaburzenia lipidowe i wdrożyć odpowiednie leczenie. Osoby powyżej 25. roku życia powinny wykonać badanie profilu lipidowego raz na 3-5 lat, natomiast po skończeniu 50. roku życia warto je wykonywać raz na dwa lata. W skład badania wchodzi oznaczenie poziomu lipoproteiny HDL, ale również oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, trójglicerydów i cholesterolu nie-HDL, który jest nowym parametrem określającym poziom wszystkich lipoprotein, które mogą przyczyniać się do rozwoju blaszki miażdżycowej. 

Pacjenci z czynnikami ryzyka rozwoju miażdżycy, tzn. chorzy na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, a także palący papierosy i obciążeni rodzinnie chorobami serca, powinni badać się częściej niż co dwa lata, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Na badanie poziomu cholesterolu HDL należy się zgłosić na czczo, po co najmniej 12-godzinnym niespożywaniu posiłków. 

Poziom cholesterolu HDL nie powinien być niższy niż 40 mg/dl (1 mmol/l) u mężczyzn i 50 mg/dl (1,3 mmol/l) u kobiet. Nie ma górnej granicy normy, natomiast jego obniżone wartości świadczą o dyslipidemii. 

Do przyczyn obniżenia cholesterolu HDL zalicza się:

• nieprawidłową dietę bogatą w tłuszcze nasycone i cukry,
• otyłość i nadwagę,
• niski poziom aktywności fizycznej,
• przyjmowanie niektórych leków,
• choroby współistniejące (cukrzyca, zespół nerczycowy, niewydolność nerek, wątroby).

Jeżeli twój poziom cholesterolu HDL jest zbyt niski i chciałbyś go podwyższyć, w pierwszej kolejności skup się na zmianie swojego stylu życia. Kluczowe jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała za pomocą diety i ćwiczeń. Dieta powinna być uboga w cukry proste i tłuszcze nasycone (potrawy smażone na głębokim tłuszczu, czerwone mięso, wysoko przetworzone produkty, jedzenie typu fast food), natomiast warto ją wzbogacić o źródła tłuszczy nienasyconych (ryby, oliwę z oliwek, orzechy, awokado). 

Przy jednoczesnym podwyższeniu poziomu cholesterolu LDL może być konieczne wdrożenie leczenia za pomocą statyny, która obniża jego stężenie we krwi.

CZYTAJ TAKŻE: 

Skuteczne sposoby na obniżenie poziomu cholesterolu

Napoje, które mogą podnosić poziom cholesterolu

Opracowano nieinwazyjny sposób detekcji cholesterolu