Nadciśnienie jako objaw choroby

U znacznej większości osób nie da się wykryć konkretnej przyczyny nadciśnienia tętniczego - jest to tak zwane nadciśnienie idiopatyczne, diagnozowane aż u 90 proc. chorych. Czasami jednak zdarza się, że zbyt wysokie ciśnienie świadczy o tym, że w organizmie dzieje się coś złego. Do chorób, które mogą przebiegać ze wzrostem ciśnienia tętniczego zaliczamy:

• schorzenia nerek;
• zaburzenia endokrynologiczne, najczęściej choroby tarczycy i nadnerczy;
• niektóre choroby neurologiczne;
• stan przedrzucawkowy i rzucawka;
• ostre stany stresowe (oparzenia, hiperwentylacja, duże zabiegi operacyjne, hiperglikemia);
• cukrzyca;
• obturacyjny bezdech senny;
• choroby reumatyczne, jak toczeń rumieniowaty układowy czy twardzina układowa.

Zaburzenia funkcji nerek sprzyjają rozwojowi nadciśnienia tętniczego - aż 90 proc. pacjentów z przewlekłą chorobą nerek ma podwyższone wartości ciśnienia krwi. 

Do wzrostu ciśnienia tętniczego doprowadza wiele mechanizmów, z których najważniejsze to zwiększone zatrzymywanie w organizmie sodu i wody oraz nadmierne wydzielanie reniny, której aktywność skutkuje skurczem naczyń i podwyższeniem ciśnienia krwi. 

Pacjenci z nadciśnieniem spowodowanym przez choroby nerek powinni ograniczyć spożycie soli do maksymalnie 5-6g dziennie (jest to ilość mieszcząca się w łyżeczce do herbaty) i unikać nadmiernego przyjmowania płynów. W obniżaniu ciśnienia tętniczego stosuje się także leki moczopędne i leki z grupy ACE-inhibitorów, które dodatkowo opóźniają postęp choroby nerek.

Nadciśnienie tętnicze może się rozwinąć również w wtedy, gdy zaburzeniu ulega gospodarka hormonalna. Do chorób endokrynologicznych, które mogą przebiegać z nadciśnieniem tętniczym, zaliczamy:

• nadczynność i niedoczynność tarczycy;
• nadczynność przytarczyc;
• Zespół Cushinga, w którym nadmiar glikokortykosteroidów prowadzi do zatrzymywania sodu w organizmie;
• rozrost nadnerczy i inne choroby przebiegające ze wzrostem aldosteronu we krwi;
• guz chromochłonny nadnerczy, który wydziela w nadmiernych ilościach adrenalinę i noradrenalinę, które obkurczają naczynia i podwyższają ciśnienie tętnicze;
• akromegalia, związana z nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu u dorosłych.

Nadciśnienie tętnicze u chorych na cukrzycę występuje prawie dwa razy częściej w porównaniu do ogólnej populacji. Wysokie poziomy glukozy, zaburzenia lipidowe i otyłość sprzyjają dysfunkcji śródbłonka naczyń krwionośnych, rozwoju miażdżycy, włóknienia ściany naczynia i spadku elastyczności jego ściany, a także do stanu zapalnego naczyń. 

Mechanizmy te doprowadzają do choroby małych i dużych naczyń krwionośnych, czego efektem może być nadciśnienie i inne choroby układu sercowo-naczyniowego.

Do rozwoju nadciśnienia tętniczego mogą przyczyniać się również choroby ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Często dochodzi do jego rozwoju u pacjentów ze wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym, które może być spowodowane między innymi guzami mózgu i wodogłowiem. 

Pojawia się wtedy tak zwany odruch Cushinga, objawiający się podwyższonym ciśnieniem tętniczym, obniżoną częstością bicia serca (bradykardii) i nieregularnym oddechem. Nadciśnienie tętnicze może także się pojawić u chorych z zespołem Guillaina - Barrego i dysautonomią.

Obturacyjny bezdech senny jest chorobą, w której dochodzi do wielokrotnych zatrzymań oddechu podczas snu. W trakcie bezdechów, gdy spada saturacja krwi tlenem, dochodzi do nadmiernej aktywacji układu współczulnego. Dodatkowo serce musi także pracować z większą siłą by pompować krew do narządów. Prowadzi to do skoków ciśnienia tętniczego, do wartości niekiedy przekraczających 250/110 mmHg nawet u osób, których ciśnienie w ciągu dnia mieści się w granicach wartości prawidłowych. Powtarzające się bezdechy stopniowo prowadzą do utrwalenia się podwyższonego ciśnienia tętniczego i ostatecznie do rozwoju nadciśnienia.

CZYTAJ TAKŻE:

Trzy nietypowe objawy cukrzycy

Puchniesz i nabierasz wody? Oto przyczyny