Często łapiesz zadyszkę? Oto, jak poznać, czy grozi ci POChP
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to poważne schorzenie układu oddechowego spowodowane w głównej mierze czynnikami środowiskowymi. W Polsce choruje około 2 milionów ludzi i liczba ta cały czas rośnie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), POChP zajmuje trzecie miejsce wśród najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Jakie są główne objawy tej choroby i z czego wynika jej rozwój? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.
Jak sama nazwa wskazuje, jest to schorzenie przewlekłe, cechujące się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, ze względu na ich obturację, czyli zwężenie światła. POChP powoduje powstanie przewlekłego stanu zapalnego, który obejmuje oskrzela, miąższ płucny oraz naczynia płucne. Ogólnoustrojowe skutki są także następstwem niedotlenienia, które powstaje, gdy przepływ powietrza jest niewystarczający. Ze względu na postępujący charakter choroby, niezwykle istotne jest jej wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia, tylko w ten sposób można ograniczyć niebezpieczne konsekwencje zdrowotne, które za sobą niesie.
Najważniejszym czynnikiem ryzyka zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc jest palenie papierosów - odpowiada za ok. 80 proc. przypadków POChP. Nie jest to jednak jedyna przyczyna, która może doprowadzić do rozwoju tego schorzenia. Oprócz palenia tytoniu wymienia się także:
- bierne wdychanie dymu papierosowego;
- narażenie zawodowe na pyły, różnego rodzaju związki chemiczne i ich opary;
- przewlekłe zapalenie oskrzeli;
- zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego;
- przebytą gruźlicę płuc;
- nadreaktywność oskrzeli i astmę.
Na POChP częściej chorują mężczyźni, przy czym pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 40 roku życia. Rozwój tego schorzenia u młodych osób jest bardzo rzadki i należy w takich sytuacjach poszukać genetycznego podłoża choroby. Genetycznie uwarunkowany niedobór α1-antytrypsyny jest przyczyną POChP u 1 proc. chorych. Chociaż nazwa α1-antytrypsyna może niektórym wydać się enigmatyczna, warto wiedzieć, że to białko osocza krwi produkowane w wątrobie, którego niewystarczająca ilość zwiększa ryzyko chorób płuc poprzez niszczenie włókien sprężystych, budujących miąższ tych narządów. W głównej mierze tylko wrodzony niedobór tego związku może powodować POChP u osób poniżej 40 roku życia, a więc jeśli badania genetyczne wykluczyły takie zaburzenie, należy poważnie przyjrzeć się objawom i wykluczyć astmę oskrzelową, której objawy niejednokrotnie imitują te typowe do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Przebieg POChP w początkowym stadium jest dość łagodny - objawia się kaszlem oraz odkrztuszaniem śluzowej plwociny, szczególnie po przebudzeniu, jednak zdarza się, że kaszel utrzymuje się przez cały dzień. Z czasem dolegliwości się nasilają i chorzy zaczynają odczuwać narastającą duszność. Najpierw pojawia się tylko podczas wysiłku fizycznego, ale postępujące schorzenie powoduje, że problemy ze złapaniem oddechu towarzyszą pacjentom nawet przy najprostszych codziennych czynnościach i w spoczynku.
Wśród symptomów wiążących się w zaawansowanym stadium choroby, wymienia się:
- beczkowaty kształt klatki piersiowej
- ściszony szmer pęcherzykowy, do którego dołączają się świsty i furczenia;
- wydłużony czas wydechu;
- ucisk w klatce piersiowej.
Ryzyko wystąpienia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc powinna brać pod uwagę każda osoba z historią długoletniego palenia, która ukończyła 40 lat. Pojawienie się pierwszych i typowych dla tej choroby objawów powinno zaniepokoić i skłonić do jak najszybszej wizyty u lekarza. Podstawowym badaniem, którego używa się w diagnostyce POChP jest spirometria. To właśnie dzięki niej możliwe jest sprawdzenie, w jakim stanie są płuca pacjenta i czy parametry oddechowe mieszą się w normach odpowiednich dla jego wieku. Za pomocą spirometrii określa się m.in. pojemność życiową płuc. Pacjent jest proszony o wydychanie powietrza w specjalny ustnik, będący częścią urządzenia, zwanego spirometrem. Pojemność życiowa to parametr odzwierciedlający, to jak duża jest maksymalna objętość powietrza, którą badany jest w stanie nabrać w płuca przy najgłębszym wdechu.
Tak, jak wspomniano wcześniej, POChP jest chorobą postępującą, szczególnie gdy główna przyczyna - palenie papierosów - nie zostanie wyeliminowana. Obturacja w tym schorzeniu jest nieodwracalna, jednak szybka diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia daje szansę na zmniejszenie tempa, w jakim postępuje. Ciężkość zwężenia dróg oddechowych określa się w badaniu spirometrycznym. Wyróżnia się cztery stopnie: lekką, umiarkowaną, ciężką oraz bardzo ciężką obturację.
POChP jest chorobą przewlekłą, co znaczy, że nie można jej wyleczyć i chore osoby muszą stosować farmakoterapię do końca życia. Najważniejsze w leczeniu tego schorzenia jest wyeliminowanie czynników ryzyka: przede wszystkim zaprzestanie palenia tytoniu. Pacjentom podaje się także preparaty rozszerzające oskrzela oraz kortykosteroidy, które mogą być przyjmowane zarówno w formie wziewnej jak i systemowo. Oprócz leków, w terapii POChP wykorzystuje się podawanie tlenu, zwłaszcza gdy pacjent cierpi z powodu pogłębiającej się duszności.
CZYTAJ TAKŻE:
Nie tylko palenie papierosów. Te czynniki zwiększają ryzyko raka płuc
