Nerwica może dotyczyć także jelit. Objawy łatwo pomylić z innymi chorobami

Nerwica jelit jest potocznym określeniem na objawy związane z zespołem jelita drażliwego. Określenie to jest jednak niefortunne, ponieważ sugeruje, że przyczyną objawów w tym zespole jest wyłącznie nadmierny stres. Faktycznie panowało kiedyś takie przekonanie, jednak obecnie wiadomo, że przyczyny jelita drażliwego mogą być różne. Co prawda zaburzenia motoryki jelit związane ze stresem są tutaj wymieniane najczęściej, jednak mogą do niego również prowadzić:

• przebyte infekcje;
• zaburzony skład mikroflory jelitowej;
• zespół rozrostu bakteryjnego;
• nadwrażliwości i alergie pokarmowe;
• czynniki genetyczne.

Znanych jest kilka czynników ryzyka rozwoju nerwicy jelit, czyli zespołu jelita drażliwego. Pojawia się on częściej u osób po przebytej infekcji żołądkowo-jelitowej. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są młody wiek, przedłużająca się gorączka, zaburzenia lękowe i depresja. Mogą one wpływać również na sam przebieg choroby, przyczyniać się do nasilenia objawów i pogorszenia jakości życia.

Podstawowym objawem nerwicy jelit jest nawracający bądź stały ból brzucha, najczęściej umiejscowiony w okolicy podbrzusza. Może on mieć charakter kurczowy, ostry, jednak praktycznie nigdy nie wybudza ze snu. Nerwica jelit może przebiegać zarówno z biegunką, jak i z zaparciami. Wśród innych objawów wymienia się również:

• uczucie parcia na stolec;
• uczucie niepełnego wypróżnienia;
• częstsze wypróżnianie się;
• wzdęcie brzucha;
• zmęczenie, zaburzenia nastroju.

Symptomy nerwicy jelit zazwyczaj nawracają, mogą znacznie pogarszać jakość życia. Objawy mogą się nasilać w okresach zwiększonego stresu lub w trakcie infekcji.

Diagnostyka nerwicy jelit jest niezbędna, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny doświadczanych przez pacjenta dolegliwości. Zazwyczaj wykonuje się:

• morfologię krwi;
• OB, CRP;
• badania w kierunku celiakii (np. poziom przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej we krwi);
• w niektórych przypadkach kalprotektynę w kale, kolonoskopię lub gastroskopię, testy oddechowe w kierunku rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego;
• badania w kierunku zakażenia Helicobacter pylori przy współistnieniu objawów mogących je sugerować.

Powyższe badania u pacjentów z zespołem jelita drażliwego zazwyczaj nie wykazują żadnych odchyleń od normy. W przeciwnym wypadku konieczne jest poszerzenie diagnostyki w kierunku np. celiakii, chorób zapalnych jelit czy innych rzadszych przyczyn (np. mikroskopowego zapalenia jelita, niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki).

Leczenie nerwicy jelit ma na celu złagodzenie doświadczanych przez pacjenta dolegliwości. Polega przede wszystkim na zmianie stylu życia (właściwej diecie, zwiększeniu aktywności fizycznej, unikaniu stresu). U części osób pomocna może być również psychoterapia, jeśli problemy natury psychicznej są nasilone. Leczenie farmakologiczne rozpoczyna się wtedy, gdy zmiany w stylu życia nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Stosuje się m.in. leki rozkurczowe, przeciwdepresyjne, łagodzące zaparcia, biegunki oraz wzdęcia. 

Dieta w przebiegu jelita drażliwego jest niezwykle istotna i może pomóc złagodzić uciążliwe dolegliwości. Poleca się zastosowanie diety FODMAP, czyli diety z ograniczeniem produktów zawierających fermentujące cukry. Warto pamiętać, że jest to dieta krótkotrwała, którą należy stosować nie dłużej, niż 6 tygodni. Ze względu na to, że wymaga rezygnacji z wielu produktów spożywczych, może sprzyjać niedoborom pokarmowym. Z tego powodu po 6 tygodniach jej stosowania należy próbować ponownie włączać "zakazane" produkty i całkowicie wyeliminować jedynie te, które wywołują dolegliwości jelitowe.

Przed rozpoczęciem diety FODMAP warto poprosić swojego lekarza prowadzącego o listę produktów dozwolonych i niewskazanych. Warto brać ją ze sobą na zakupy, ponieważ nie sposób jest ją całą zapamiętać. Do produktów, których trzeba unikać w początkowym okresie diety FODMAP, zalicza się:

• niektóre owoce: jabłka, śliwki, wiśnie, gruszki, brzoskwinie, nektarynki, winogrona i inne;
• niektóre warzywa: fasolę, groch, soczewicę, soję, kapustę, brokuły, kalafior, czosnek, cebulę i inne;
• niektóre rodzaje nabiału: miękkie sery, serek wiejski, śmietana, jogurt, maślanka i inne;
• przetworzone i marynowane mięsa;
• produkty pszenne, jęczmienne, żytnie, otręby, orzechy nerkowca, pistacje.

Źródła:

A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023.

Patel N., Shackelford K.B. Irritable Bowel Syndrome, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534810/, 30 października 2022 r., dostęp 1 lutego 2024 r.

CZYTAJ TAKŻE: 

Tak poznasz, że wątrobie brakuje żółci. Skutki są niebezpieczne dla zdrowia

Sylwetka kasztanowego ludzika jest objawem marskości wątroby. Jak wygląda?

Częste odbijanie może być objawem. Sześć chorób, które tak się ujawniają