Nadmiar uszkadza wzrok i wątrobę. Polacy przyjmują ich za dużo
Rynek suplementów diety ma się lepiej niż kiedykolwiek. Statystyki mówią, że w 2021 roku Polacy wydali prawie 7,7 miliarda złotych na suplementy diety i liczby te z roku na rok rosną. Aż dwóch na trzech rodaków przyznaje, że stosuje je regularnie. Niewiele osób jednak zdaje sobie sprawę, że z multiwitaminami można przesadzić, szczególnie przy przyjmowaniu kilku preparatów na raz od różnych producentów. Jakie są objawy hiperwitaminozy, czyli przeładowania organizmu witaminami? W jaki sposób się ją leczy? Wyjaśniamy.
Witaminy ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne dzielone są zasadniczo na rozpuszczalne w wodzie, bądź rozpuszczalne w tłuszczach. Jest to bardzo ważny podział, ponieważ jednocześnie wskazuje on, które witaminy będą ulegać magazynowaniu w organizmie. Witaminy rozpuszczalne w wodzie (m.in. wit. C, wit. z grupy B) nie są magazynowane i są wydalane wraz z moczem, dlatego przyjmuje się, że nie ulegają akumulacji w organizmie.
Z kolei witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (wit. A, D, E, K) są magazynowane w wątrobie i w tkance tłuszczowej. Z tego powodu to ich przedawkowanie może być przyczyną hiperwitaminozy.
Objawy hiperwitaminozy są bardzo różnorodne i liczne. Rzadko kiedy występują wszystkie na raz, a czasem mogą zupełnie się nie pojawić. Wśród nich wyróżnia się m.in.:
- częste oddawanie moczu, zmętnienie moczu, zwiększenie objętości moczu;
- pogorszenie wzroku, podrażnienie oczu, nadwrażliwość na światło;
- bóle mięśni i stawów;
- zaburzenia rytmu serca, uczucie kołatania serca;
- zmęczenie, rozdrażnienie, bóle głowy, spadek apetytu, niewielki spadek masy ciała;
- zaczerwienienie, swędzenie, suchość skóry, pokrzywki;
- zmiany tekstury włosów;
- nudności i wymioty, biegunka bądź zaparcia.
Nie ma jednej standardowej metody leczenia hiperwitaminozy. Sposób postępowania dobiera się w zależności od ciężkości zatrucia. Podstawą jest odstawienie wszelkich preparatów multiwitaminowych, które przyjmował pacjent. Osobom w dobrym stanie, ze słabo nasilonymi symptomami, zaleca się odpowiednie nawodnienie, odpoczynek i w razie potrzeby leki działające objawowo. Pacjenci w cięższym stanie mogą wymagać hospitalizacji, monitorowania podstawowych funkcji życiowych (ciśnienia, tętna), dożylnego podawania płynów, tlenoterapii, a czasem także dializ.
Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania rozwoju hiperwitaminozy jest stosowanie preparatów multiwitaminowych z głową. Nie należy stosować na co dzień więcej niż jednej multiwitaminy. Nie można także przekraczać maksymalnej dziennej dawki podanej na opakowaniu przez producenta. Warto również przed rozpoczęciem stosowania jakiegokolwiek preparatu witaminowego skonsultować się z lekarzem.
W ostatnich latach w internecie pojawiło się wielu “znawców", którzy rekomendują terapie dawkami witamin wielokrotnie przekraczającymi dobowe zapotrzebowanie. Tyczy się to w szczególności witamin C i D. Przedstawiane są jako remedium na wszystko - słaby układ odpornościowy, a nawet złośliwe nowotwory. Niestety badania jasno wskazują, że faszerowanie organizmu końskimi dawkami tych witamin nie daje dodatkowych korzyści, a może wręcz zaszkodzić. W przypadku witaminy D całkowicie wystarczy suplementowanie w dawce 1000-2000 jednostek dziennie. Natomiast witamina C jest bardzo powszechna w wielu produktach, które spożywamy na co dzień, dlatego jej dodatkowa suplementacja przy odpowiednio zbilansowanej diecie jest zbędna.
Preparaty multiwitaminowe na reklamach często przedstawiane są jako środki na wszystko. Zadbają o wątrobę, nerki, wesprą bolące stawy, a przy okazji pomogą pozbyć się nadmiarowych kilogramów. Niektórzy doszukują się w nich również właściwości zapobiegających nowotworom czy chorobom układu krążenia. Niestety fakty są bezlitosne - o ile multiwitaminy nie zrobią nam krzywdy, to jednak najprawdopodobniej nie można po nich spodziewać się cudów. Większość dotychczas przeprowadzonych badań nie potwierdziła pozytywnego wpływu multiwitamin na choroby układu krążenia, długość życia czy rozwój nowotworów. Dodatkowo brane nierozważnie mogą być przyczyną hiperwitaminozy wraz z jej wszystkimi negatywnymi skutkami.
Wielu producentów sprzedaje również preparaty multiwitaminowe przeznaczone specjalnie dla kobiet lub mężczyzn. Z założenia mają spełniać odmienne ich potrzeby. Prawda jest jednak taka, że zazwyczaj obie wersje takich preparatów nie różnią się na tyle składem, aby móc przypisywać im takie właściwości. Wersja dla kobiet ma zazwyczaj nieco więcej żelaza, witaminy D czy wapnia lub dodatkowe ekstrakty ziołowe (np. ze skrzypu polnego czy żeń-szenia). Składniki te nie występują jednak w takich ilościach, aby miało to duże znaczenie dla organizmu. Jest to nic innego, jak sprytny chwyt marketingowy, wycelowany głównie w pary i małżeństwa. Zamiast jednego opakowania witamin kupią oni dwa - osobny dla kobiety i mężczyzny.
CZYTAJ TAKŻE:
Odpowiada za zdrowe żyły i sprawne jelita. Niedobór witaminy PP odczuwa całe ciało
Pięć największych mitów na temat suplementów diety. W który wciąż wierzysz?
Przyjmujesz witaminy i mikroelementy? Postępuj zgodnie z "dekalogiem suplementacji"
