Stres rujnuje zdrowie. Nadciśnienie, cholesterol i wrzody to nie wszystko

Stres jest procesem, jaki zachodzi w organizmie żywym na skutek czynników zewnętrznych, które zagrażają równowadze organizmu lub ją naruszają. Proces ten wyzwala również w organizmie mechanizmy, które mają za zadanie w sposób właściwy zareagować na zagrożenie.

Stres to reakcja na zagrożenie kierowana zasadą "walcz lub uciekaj", w której udział biorą dwa układy: gruczoł przysadki oraz współczulny układ nerwowy.

Gruczoł przysadki w reakcji na czynnik stresogenny wydziela hormon, który aktywuje korę nadnerczy, a ta wydziela kortyzol. Hormon ten powoduje zwiększone spalanie białka i tłuszczu w organizmie. Współczulny układ nerwowy, na skutek stresu, aktywuje rdzeń nadnerczy, który z kolei mobilizuje do zwiększenia produkcji adrenaliny i noradrenaliny - powodując przyspieszenie akcji serca, przyspieszony oddech, zwiększenie przepływu krwi do mięśni a także zwiększając aktywność umysłową i fizyczną.

Stres ostry jest odpowiedzią na konkretną, przemijającą sytuację i według ekspertów nie niesie ze sobą negatywnych skutków dla organizmu. Wręcz przeciwnie, jest nam potrzebny do umiejętności zaadoptowania się w konkretnej sytuacji stresowej. Jest on sygnałem do ataku lub ucieczki, dlatego jest niezbędny do prawidłowej reakcji na dany czynnik stresogenny. Z takim stresem mamy do czynienia w trakcie np. kłótni, rozmowy o pracę czy przed przystąpieniem do ważnego egzaminu. Organizm żywy jest przystosowany do stresu ostrego - posiada większe zasoby siły fizycznej jeśli trzeba "uciekać" oraz większe możliwości umysłowe, jeśli trzeba "walczyć". Stres przewlekły to reakcja organizmu na czynnik, który towarzyszy nam codziennie i mocno rzutuje na funkcjonowanie całego naszego organizmu, poprzez utrzymujący się wyższy poziom hormonu stresu. 

Do objawów stresu przewlekłego zalicza się:

• bóle głowy,
• bóle w klatce piersiowej,
• uczucie duszności i spłycony oddech,
• drżenie rąk,
• problemy ze snem,
• biegunki i zaparcia,
• obniżony poziom libido,
• wzmożona potliwość.

Przewlekły stres wpływa również na komfort psychiczny - osoba odczuwająca cały czas napięcie, ma trudność w podejmowaniu decyzji, jest nerwowa lub płaczliwa, pojawiają się problemy z apetytem (je zbyt mało lub przejada się). Stan przewlekłego stresu mogą wywoływać np. kłopoty finansowe, zagrożona posada w pracy, problemy wychowawcze z dziećmi, długotrwałe napięcia w relacji z partnerem.

Silny stres powoduje, że nasilają się zdolności agregacyjne płytek krwi, co z kolei sprzyja powstawaniu skrzeplin. Skrzeplina może zamknąć naczynie krwionośne, doprowadzając tym samym m.in. do zawału mięśnia sercowego. Wydzielany kortyzol nasila działanie adrenaliny - oba hormony wytwarzane są w przypadku stresu przewlekłego. Pod ich wpływem naczynia krwionośne obkurczają się, powodując tym samym wysokie ciśnienie krwi. Pacjenci cierpiący na przewlekły stres mogą uskarżać się na bóle w klatce piersiowej, uczucie kołatania serca a także niepokój.

Zwiększona produkcja adrenaliny bardzo niekorzystnie wpływa na śluzówkę żołądka, ponieważ zwiększa produkcję kwasów trawiennych. Z tego właśnie powodu w przewlekłym stresie pojawiają się bardzo często nudności, biegunka oraz ból brzucha i okolicy nadbrzusza. Może rozwinąć się zapalenie śluzówki żołądka, ale również choroba wrzodowa.

Naukowcy z University College w Londynie przez trzy lata przeprowadzali badania na 199 pacjentach. Przez ten czas osoby biorące udział w badaniach wykonywali stresujące zadania. Udowodniono, że organizm narażony na przewlekły stres produkuje więcej glukozy oraz kwasów tłuszczowych, co z kolei powoduje, że wątroba produkuje więcej cholesterolu LDL. Ponadto stres wywołuje w organizmie procesy zapalne, które również powodują wzrost produkcji złego cholesterolu.

Pojęcie "radzenia sobie ze stresem" pojawiło się w psychologii już 30 lat temu. Wyróżnia się:

• styl skoncentrowany na zadaniu - ze stresem można radzić sobie poprzez podejmowanie działań, które mają prowadzić do rozwiązania problemu,
• styl skoncentrowany na emocjach -ze stresem można radzić sobie zmniejszając napięcie emocjonalne poprzez koncentrację na sobie samym, własnych potrzebach oraz na myśleniu życzeniowym,
• styl skoncentrowany na unikaniu - ze stresem można radzić sobie poprzez unikanie myślenia o sytuacjach stresogennych i poszukiwania czynności zastępczych

Sposoby na łagodzenie stresu są różne w zależności od osoby, która na niego cierpi oraz jej odporności na czynniki stresogenne. Niektórym wystarczy relaksacyjna kąpiel lub wieczór z odprężającą muzyką, inni będą szukali pomocy w gabinecie specjalisty psychiatrii. Najlepszym rozwiązaniem jest zawsze wyeliminowanie czynnika stresogennego, nie zawsze jest to jednak możliwe od razu. Po wprowadzeniu niektórych zmian w trybie życia, można zredukować poziom stresu, by poprawić komfort życia oraz ograniczyć ubytki zdrowotne. 

Do metod obniżenia poziomu stresu zalicza się:

• aktywność fizyczną - podczas uprawiania sportu produkowane są endorfiny, czyli hormony odpowiedzialne za dobry nastrój i zadowolenie z siebie
• dietę - produkty bogate w cynk, wapń, magnez i witaminę B obniża poziom stresu. Cytrusy, orzechy, awokado czy czekolada, to produkty, które warto włączyć do codziennego jadłospisu,
• ćwiczenia oddechowe - medytacja czy wizualizacja z kontrolowanym oddechem wpływa na dotlenienie organizmu, łagodzi napięcia powstające w mięśniach oraz pomaga w obniżeniu ciśnienia krwi,
• ćwiczenia rozluźniające - regularne ćwiczenia rozciągające również pomagają w obniżeniu napięć w organizmie. Na szczególną uwagę zasługuje uprawianie jogi, która pomaga walczyć z uczuciem niepokoju, obniżonym nastrojem i pomaga zdystansować się do czynników stresogennych.

CZYTAJ TAKŻE:

Silna sytuacja stresowa początkiem problemów psychologicznych

Działa antydepresyjnie i przeciwlękowo. Zadbaj o jego obecność w diecie