Skąd ta suchość w ustach? Czy to choroba?
Uczucie suchości w ustach jest bardzo nieprzyjemne. Powoduje m.in. problemy z mówieniem, żuciem i połykaniem, zaburzenia smaku, a utrzymujące się przez dłuższy czas prowadzi do rozwoju próchnicy, a nawet grzybicy jamy ustnej. Suchość w ustach wiązana jest z kilkoma poważnymi schorzeniami, dlatego nie wolno jej bagatelizować. Jakie dokładnie choroby mogą objawiać się suchością w jamie ustnej? Jakie są inne jej przyczyny? Jak można się z nią uporać?
Uczucie suchości w jamie ustnej (ustach i gardle) medycyna określa mianem kserostomii. Jest to stan, w którym, najprościej rzec ujmując, gruczoły ślinowe nie wytwarzają wystarczającej ilości śliny, aby utrzymać wilgotność w jamie ustnej. Często jest to skutek uboczny niektórych leków (np. leków przeciwhistaminowych) lub terapii nowotworowej. Suchość w ustach uznaje się również za jeden z objawów starzenia się organizmu. Rzadziej jest ona spowodowana stanem bezpośrednio wpływającym na gruczoły ślinowe.
Wytwarzanie odpowiedniej ilości śliny jest ważne dla zdrowia jamy ustnej. Ślina pomaga m.in. zapobiegać próchnicy zębów, neutralizując kwasy produkowane przez bakterie występujące w jamie ustnej, ograniczając rozwój bakterii i wypłukując resztki pokarmowe. Ślina poprawia również zdolność smakowania i ułatwia żucie oraz połykanie. Ponadto enzymy zawarte w ślinie wspomagają trawienie.
Brak śliny może powodować: dyskomfort, nieświeży oddech (halitozę), ubytki, próchnicę i inne choroby jamy ustnej, problemy z noszeniem protez, kłopoty z mową i połykaniem czy zmniejszenie apetytu.
Polecamy: Zmiany na ustach. O czym świadczą?
Suchość w ustach często jest wynikiem stosowania niektórych leków, w tym tych, które dostępne są bez recepty. Do grupy środków, które mogą powodować suchość w ustach, zalicza się: leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne, leki antycholinergiczne, leki stosowane w leczeniu schorzeń takich jak nietrzymanie moczu, pęcherz nadreaktywny i przewlekła obturacyjna choroba płuc, leki przeciwhistaminowe i zmniejszające przekrwienie, niektóre środki przeciwbólowe, na nadciśnienie oraz stosowane w chorobie Parkinsona. Jeśli odczuwasz suchość w ustach, a przyjmujesz jakiś preparat, warto przeczytać ulotkę, by sprawdzić, czy nie jest to czasem jeden z możliwych skutków ubocznych.
Charakter śliny i jej ilość mogą zmienić również chemioterapeutyki. Po zakończeniu leczenia suchość w jamie ustnej zwykle ustępuje. Znaczny spadek produkcji śliny, za sprawą uszkodzenia gruczołów ślinowych, mogą spowodować naświetlania głowy i szyi. Uraz lub zabieg chirurgiczny, który powoduje uszkodzenie nerwów w okolicy głowy i szyi, też może spowodować suchość w ustach.
Jak też wspominaliśmy wyżej, suchość w ustach to przypadłość wielu starszych osób. Kserostomii w tej grupie dodatkowo sprzyjają: stosowanie niektórych leków, nieodpowiednie odżywianie czy długotrwałe problemy zdrowotne.
Niekiedy suchość w ustach może świadczyć o chorobie lub infekcji, np. cukrzycy, infekcji drożdżakowej, chorobie Alzheimera, zespole Sjögrena (to choroba autoimmunologiczna, która prowadzi do upośledzenia m.in. gruczołów łzowych i ślinianek), HIV/AIDS. Wymienia się też: anemię, świnkę, mukowiscydozę, reumatoidalne zapalenie stawów, nadciśnienie oraz chorobę Parkinsona.
Inne przyczyny suchości w ustach to: odwodnienie, chrapanie i oddychanie z otwartymi ustami, spożywanie alkoholu, palenie lub życie tytoniu oraz zażywanie narkotyków.
Objawy charakterystyczne dla kserostomii to:
- suchość lub uczucie lepkości w ustach,
- ślina, która wydaje się gęsta i żylasta,
- nieświeży oddech,
- trudności w mówieniu, a także żuciu i połykaniu,
- ból gardła,
- chrypka,
- suchy język,
- suche, popękane wargi,
- uczucie pieczenia lub mrowienia w ustach, a zwłaszcza na języku,
- suchość błony śluzowej nosa,
- zwiększone pragnienie,
- zaburzenia smaku,
- problemy z noszeniem protez,
- rany w jamie ustnej.
Jeśli wyżej wymienione objawy się utrzymują, skontaktuj się z lekarzem.
Leczenie suchości w ustach zależy od przyczyny problemu. Z reguły koncentruje się ono na trzech obszarach: leczeniu choroby podstawowej, zapobieganiu próchnicy oraz zwiększeniu przepływu śliny.
Przyczyną suchości w ustach mogą być przyjmowane leki, dlatego lekarz zapyta cię o stosowane środki. Jeśli to dany lek powoduje kserostomię, może zmienić preparat lub jego dawkę. Pamiętaj jednak, by samemu nie rezygnować ze środków, które wcześniej zostały ci przepisane przez specjalistę.
Lekarz może polecić ci stosowanie nawilżających płynów do płukania ustnej. Na rynku dostępne są również specjalne żele i spraye. Jeśli nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, lekarz może przepisać lek zwiększający produkcję śliny.
Jeśli zmagasz się z suchością w ustach, musisz szczególnie dbać o higienę jamy ustnej. U osób z tym problemem częściej występuje bowiem np. próchnica. Zaleca się:
- mycie zębów co najmniej dwa razy dziennie (a najlepiej częściej), po każdym posiłku i przed snem,
- codzienne nitkowanie zębów,
- używanie pasty do zębów zawierającej fluor,
- używanie bezalkoholowego płynu do płukania jamy ustnej,
- kontrolne wizyty u dentysty co najmniej dwa razy w roku.
Są też pewne domowe sposoby, które pomogą złagodzić suchość w ustach.
Przede wszystkim należy zadbać o odpowiedni poziom nawodnienia. Poleca się także ssanie bezcukrowych cukierków lub żucie gumy bez cukru. Czynności ssania i żucia pomagają stymulować wydzielanie śliny. Jeśli suche są także twoje usta, używaj balsamu do ust.
Zmagający się z suchością w ustach powinni unikać słonych i suchych produktów (np. krakersów, paluszków) oraz żywności i napojów o wysokiej zawartości cukru. Nie powinni sięgać po napoje z alkoholem lub kofeiną, napoje gazowane, a także niektóre soki, w tym sok pomarańczowy, jabłkowy, winogronowy, grejpfrutowy i pomidorowy. Zaleca się także ograniczenie pikantnych i kwaśnych potraw, a sięganie po np. płynne i miękkie potrawy, które są chłodne lub mają temperaturę pokojową.
Tak często, jak to możliwe, zaleca się oddychanie przez nos, a nie przez usta. Warto zaopatrzyć się w nawilżacz powietrza.
Przy kserostomii ważnym krokiem jest odstawienie używek.
CZYTAJ TAKŻE:
Choroby, które dentysta może wyczytać z jamy ustnej
