Objaw problemów z nerkami, wątrobą i tarczycą. Zazwyczaj kojarzy się z chorobami skóry
Świąd skóry to objaw, który najczęściej kojarzony jest z chorobami dermatologicznymi. Prawdą jest, że najczęstszą przyczyną tego objawu są faktycznie schorzenia skóry. Warto jednak pamiętać, że nie tylko one mogą wywoływać uporczywe swędzenie. Czasem świąd może być oznaką poważnych problemów ze zdrowiem, w tym cukrzycy, chorób wątroby, nerek czy zaburzeń hormonalnych. Jakie mogą być przyczyny świądu? Jak sobie z nim poradzić? Wyjaśniamy.
Niektóre choroby wątroby mogą przebiegać ze świądem skóry. Zalicza się tutaj przede wszystkim schorzenia, które oprócz miąższu wątroby mogą upośledzać również przepływ żółci przez wewnątrzwątrobowe drogi żółciowe. Są to m.in. marskość wątroby, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, alkoholowa choroba wątroby i stłuszczeniowa marskość wątroby.
Obecnie nie jest do końca jasne, który czynnik odpowiedzialny jest za indukcję świądu u pacjentów. Podejrzewa się, że główną rolę pełnią kwasy żółciowe, a także inne substancje jak histamina, metabolity progesteronu czy opioidy. W łagodzeniu tej uporczywej dolegliwości stosuje się przede wszystkim leki wiążące kwasy żółciowe (np. cholestyramina), przyspieszające rozkład związków świądogennych (np. ryfampicyna), a także opioidy i leki przeciwdepresyjne.
Świąd w przebiegu niewydolności nerek jest bardziej powszechny, niż mogłoby się wydawać. Statystyki co do częstości jego występowania są bardzo rozbieżne - różne źródła podają liczby wahające się od 18 do nawet 90 procent. Przypuszcza się, że takie różnice mogą wynikać z różnej zgłaszalności tego objawu przez pacjentów. Jeżeli nie jest on bardzo nasilony, czasem w ogóle o nim nie wspominają.
Istnieje kilka hipotez dotyczących przyczyn świądu w przebiegu niewydolności nerek. Podejrzewa się, że rolę w jego rozwoju mogą pełnić czynniki immunologiczne (przewlekły stan zapalny), zaburzenie równowagi w obrębie endogennych opioidów, a także nadmierna aktywacja komórek tucznych i uwalnianie histaminy. W łagodzeniu dolegliwości stosuje się dializy, nawilżanie skóry emolientami, a także kremy i maści zawierające substancje przeciwświądowe.
Choroby tarczycy mogą być przyczyną uciążliwego, przewlekłego, uogólnionego świądu. Może się on pojawić zarówno w przebiegu niedoczynności (np. choroby Hashimoto, niedoboru jodu), jak i nadczynności tarczycy (np. choroby Gravesa-Basedowa czy wola guzkowego nadczynnego). Obecnie wciąż nie jest jasne, co jest przyczyną tego uporczywego objawu. Przyjmuje się, że główną rolę odgrywa tutaj reakcja układu odpornościowego i pobudzenie mastocytów do uwalniania histaminy. W łagodzeniu świądu w przebiegu schorzeń tarczycy największe znaczenie ma opanowanie choroby podstawowej. Po odpowiednim leczeniu dolegliwości zazwyczaj ustępują całkowicie.
Świąd może być również jednym z symptomów chorób rozrostowych krwi, w tym białaczek, chłoniaków i czerwienicy prawdziwej. Najczęściej występuje u pacjentów z chłoniakiem Hodgkina, szpiczakiem plazmocytowym i przewlekłą białaczką szpikową. Może być również tzw. objawem paraneoplastycznym, poprzedzającym na kilka tygodni bądź miesięcy rozwój wielu nowotworów, np. raka płuca czy piersi.
Przyczyna świądu w przebiegu chorób rozrostowych krwi jest złożona. Rolę odgrywa tutaj nie tylko naciek nowotworowy skóry, ale także odpowiedź układu immunologicznego i nadmierne pobudzenie drobnych zakończeń nerwowych skóry. W łagodzeniu tego typu świądu stosuje się leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki i opioidy.
Pacjenci z cukrzycą mogą doświadczać przewlekłego, miejscowego bądź uogólnionego świądu skóry. Przyczyną miejscowego świądu są najczęściej infekcje grzybicze, na które osoby z cukrzycą są szczególnie narażone. Z kolei uogólniony świąd może być związany z upośledzeniem krążenia krwi w drobnych naczyniach skóry, co ogranicza jej nawilżenie od wewnątrz. W leczeniu świądu skóry u pacjentów z cukrzycą najważniejsza jest stabilizacja poziomu glukozy we krwi. Dolegliwości mogą pomóc złagodzić emolienty (nie należy ich nakładać na stopy ze względu na ryzyko rozwoju grzybicy!) i unikanie gorących kąpieli. Ważne jest również dbanie o prawidłowe gojenie się ran i zadrapań.
Stwardnienie rozsiane jest chorobą neurodegeneracyjną, w przebiegu której dochodzi do postępującego niszczenia osłonek mielinowych nerwów. Jednym z możliwych objawów, który pojawia się zazwyczaj po pewnym czasie trwania choroby, jest świąd skóry. Pojawia się on u ok. 35 proc. pacjentów i najczęściej obejmuje kończyny górne i dolne, skórę głowy, twarz i tułów. Ma on zazwyczaj uporczywy i przewlekły charakter, może nasilać się pod wpływem ciepła. W leczeniu stosuje się m.in. leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe.
CZYTAJ TAKŻE:
Swędzi w tym miejscu? Tak ciało daje znać o robakach, raku lub hemoroidach
Złe nawyki, nieodpowiednie kosmetyki, a czasem choroba. Przyczyny swędzenia skóry głowy
