Sekret zdrowia i długiego życia Japończyków. Dlatego nie tyją i długo żyją

Niebieskie strefy to regiony o największej koncentracji stulatków. Jest ich pięć, a rozsiane są po całym świecie. Niebieskimi strefami są: półwysep Nicoya w Kostaryce, miasto Loma Linda w Kalifornii, wyspa Okinawa w Japonii, region Barbagia na Sardynii, a także wyspa Ikaria w Grecji. Badacze rozpracowują je od lat. Zastanawiające jest przecież, dlaczego mieszkańcy akurat tych pięciu miejsc na Ziemi częściej niż gdziekolwiek indziej dożywają 100 lat (nierzadko też przekraczają tę "magiczną granicę"), dlaczego cieszą się tak dobrym zdrowiem, dlaczego znacznie rzadziej niż mieszkańcy innych części świata zapadają na choroby cywilizacyjne i dlaczego szczycą się tak dobrą kondycją fizyczną i psychiczną.

Naukowcy zwracają uwagę na kilka czynników, wspólnych dla mieszkańców każdej niebieskiej strefy: dietę (jej podstawą są świeże warzywa i owoce), ciągły ruch, dbałość o sen i odpoczynek, pozytywne nastawienie, a także bliskie relacje z rodziną i przyjaciółmi. Każda z niebieskich stref ma jednak coś, co jest typowe tylko dla niej. Dziś przyjrzymy się Okinawie - japońskiej niebieskiej strefie.  

Okinawa to największa wyspa archipelagu Riukiu rozciągającego się między Tajwanem a Kiusiu. Administracyjnie należy do japońskiej prefektury o tej samej nazwie, w której skład wchodzi 160 wysp i wysepek (większość jest niezamieszkana). Okinawa leży w strefie subtropikalnej, otaczają ją rafy koralowe, dlatego każdego roku przyciąga rzesze turystów spragnionych słońca i pięknych widoków. Bywa nazywana "japońskimi Hawajami". Podstawą gospodarki wyspy jest rybołówstwo, mieszkańcy zajmują się także uprawą ryżu, batatów, trzciny cukrowej oraz ananasów.

Jak czytamy na bluezones.com, wśród mieszkańców Okinawy odnotowuje się: 6-12 razy mniej zgonów z powodu chorób serca niż w USA, 2-3 razy mniej zgonów z powodu raka okrężnicy, siedem razy mniej zgonów z powodu raka prostaty, a ryzyko śmierci z powodu raka piersi jest 5,5 razy niższe. Niestety zauważa się przy tym, że na Okinawę dotarły fast foody i zachodni styl jedzenia, a tradycyjna dieta odchodzi w niepamięć, dlatego wyniki wśród młodszych pokoleń prawdopodobnie będą prezentować się zupełnie inaczej.

Jak żyją na co dzień starsi mieszkańcy Okinawy? Co praktykują, od czego stronią?

Ikigai - japońska filozofia szczęścia

Co oznacza słowo "ikigai"? "Iki" to po japońsku "żyć", natomiast "gai" oznacza "powód". W dosłownym tłumaczeniu ikigai to więc "powód do życia". Filozofia ikigai opisywana jest jako system motywacji, który sprawia, że każdego dnia chce nam się wstawać z łóżka. W węższym znaczeniu termin ten jest odnoszony do konkretnych czynności lub stanów, którym nadajemy istotną wartość, odnajdując w nich sens naszego życia i działania. Dla niektórych to cieszenie się drobnymi rzeczami, dla innych czerpanie z życia pełnymi garściami czy poczucie szczęścia z bycia stale zajętym. Starsi mieszkańcy Okinawy z łatwością potrafią wytłumaczyć, dlaczego wstają rano. Ich życie przepełnione jest celami. Mają sprecyzowane role, czują się ważni i potrzebni.

Dieta roślinna

Starsi mieszkańcy Okinawy stosują dietę roślinną. Ich posiłki składają się przede wszystkim ze smażonych warzyw, słodkich ziemniaków i tofu, są bogate w składniki odżywcze i mają niewiele kalorii. Mięso, głównie wieprzowina, zarezerwowana jest zwykle na uroczyste okazje. A i tak, gdy pojawia się na stole, spożywana jest w małych ilościach. Ważne miejsce w diecie zajmują produkty sojowe. 

Hara hachi bu

Brzmi jak tajemne zaklęcie, a jest to jedna z japońskich zasad zdrowego odżywiania. To m.in. w niej upatruje się sekretu szczupłej sylwetki Japonek. Chodzi o to, by jeść posiłek do momentu, kiedy stwierdzimy, że jesteśmy pełni w 80 proc., nigdy nie powinno to być 100 proc. Zasada ta uczy umiaru i pomaga unikać przejadania się.

Uprawianie ogrodu

W tym miejscu wiele osób może sobie zadać pytanie: "Ale co to ma do rzeczy?". Wyjaśniamy. Otóż większość stulatków z Okinawy uprawia lub kiedyś uprawiało ogród. Praca w ogródku to podstawa ich fizycznej aktywności. Jak pokazują badania, to doskonały sposób na zachowanie zdrowia i poprawę kondycji psychicznej. U uczestniczek jednego z badań, kobiet w wieku powyżej 70 lat, które wzięły udział w 15 sesjach prac w ogrodzie, odnotowano m.in. zmniejszenie obwodu talii, poprawienie wydolności oddechowej, poprawienie sprawności manualnej, a także zwiększenie możliwości intelektualnych. Praca w ogrodzie pomaga również redukować stres. Poza tym ogród może zapewnić nam stałe źródło świeżych warzyw i owoców. W ogrodach mieszkańców Okinawy znajdują się nie tylko warzywa i owoce, ale też np. imbir i kurkuma o udowodnionych właściwościach leczniczych.

Moai

Na Okinawie panuje tradycja tworzenia silnych więzi w lokalnych społecznościach. Moai to nieformalna grupa ludzi, którzy sobie pomagają, zapewnia towarzystwo oraz wsparcie, zarówno finansowe, jak i emocjonalne, daje poczucie bezpieczeństwa i przynależności. Członkowie moai żyją spokojniej, bo wiedzą, że zawsze ktoś przy nich jest, że zawsze mogą na kogoś liczyć. Moai to jakby druga rodzina.

Korzystanie ze słońca

Codzienne spędzanie czasu na świeżym powietrzu pozwala nawet starszym mieszkańcom Okinawy mieć optymalny poziom witaminy D przez cały rok. Dla organizmu to niezwykle ważne. Witamina D ma korzystny wpływ na odporność, uczestniczy w procesach wchłaniania wapnia i fosforu (odpowiada za zdrowe i mocne kości, a także zęby), pozwala na prawidłową pracę mięśni, zmniejsza ryzyko występowania niektórych chorób nowotworowych, a to i tak nie wszystkie jej funkcje.

Bycie aktywnym

Starsi mieszkańcy Okinawy to osoby bardzo aktywne. Wspomnieliśmy już, że pracują w ogrodzie. Poza tym są zapalonymi spacerowiczami. Codziennie pokonują duże odległości. Badacze przyglądający się ich nawykom zwracają uwagę również na to, że spożywają posiłki i odpoczywają, siedząc na matach tatami. To zmusza ich do wykonywania kilku znaczących ruchów kilkadziesiąt razy dziennie i przekłada się m.in. na większą siłę mięśni oraz poprawę zdolności utrzymywania równowagi.

Pozytywne nastawienie

Stulatkowie na Okinawie są osobami życzliwymi, sympatycznymi, zadowolonymi z siebie. Mają pozytywne nastawienie do życia i ludzi. Cieszą się każdym dniem, radość sprawiają im drobiazgi.

Przyjrzyjmy się bliżej diecie stulatków z Okinawy. Jakich produktów nie może w niej zabraknąć? Czym się zajadają? 

Do produktów, które najczęściej pojawiają się na ich stołach, zaliczyć należy:

• tofu - to uniwersalny składnik, bogate źródło białka;
• wodorosty - mniej znana alternatywa mięsa. Zawierają spore ilości białka, są też bogatym źródłem żelaza, wapnia i jodu, a także błonnika. Często są gotowane i dodawane do zup;
• fioletowe słodkie ziemniaki - są bogate w witaminy, minerały i przeciwutleniacze, a także błonnik. Ich intensywny kolor świadczy o wysokiej zawartości antocyjanów, które mogą wspomagać zdrowie serca, obniżać ciśnienie krwi i wspierać układ odpornościowy. Wspomagają trawienie, utrzymują uczucie sytości;
• gorzki melon - jest bogaty w witaminę C, beta-karoten, żelazo i potas. Jego składniki mają działanie przeciwcukrzycowe, przyczyniają się również do obniżenia poziomu lipidów we krwi;
• moringa olejodajna - nazywana jest drzewem chrzanowym, cudownym drzewem lub drzewem długiego życia. Jadalne są nie tylko liście, ale także pędy i owoce, a z nasion drzewa pozyskuje się olej. Za sprawą wyjątkowych wartości odżywczych moringę zalicza się do grona superfoods. Jest źródłem m.in. białka, witaminy C, witaminy E, potasu, żelaza, manganu, chromu i boru, zawiera antyoksydanty oraz kwasy tłuszczowe. Moringa: działa antybakteryjnie, przeciwgrzybiczo i przeciwzapalnie, wspomaga układ kostny, obniża poziom cholesterolu, usprawnia pracę układu pokarmowego, poprawia kondycję skóry,
• kurkuma - dodaje się ją do wielu potraw, a także herbaty. Działa m.in. przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwnowotworowo, neuroprotekcyjnie, łagodzi dolegliwości związane z niestrawnością, przyspiesza metabolizm, obniża poziom cholesterolu;
• acerola - zawiera nawet 30 razy więcej witaminy C niż cytryna. Spowalnia procesy starzenia, poprawia funkcjonowanie układu krążenia, obniża ciśnienie, wspomaga procesy leczenia przeziębienia i anemii.

Okinawa słynie z wyjątkowo dużej liczby stulatków. Niestety młodsze pokolenia żyją już według innych zasad, dlatego eksperci uważają, że nie będą się cieszyć tak dobrym zdrowiem, nie będą żyć tak długo jak ich dziadkowie i pradziadkowie. Wśród młodszych osób odnotowuje się coraz więcej przypadków otyłości i innych chorób cywilizacyjnych. To wina m.in. innej diety - ta tradycyjna, oparta na produktach roślinnych, odchodzi bowiem w niepamięć na rzecz chociażby fast foodów.

CZYTAJ TAKŻE: 

Herbata stulatków z niebieskich stref. Przygotujesz z trzech składników

Ćwicz w ten sposób, a będziesz żyć dłużej. Nowe ustalenia naukowców

Stosuj w diecie antynowotworowej, przeciwzapalnej, odchudzającej. Japońskie grzyby enoki to superfood