Zapasy witaminy D na wyczerpaniu. Tak organizm donosi o niedoborze

Jesień, choć ma swoje uroki, bywa bardzo wymagająca dla organizmu. Krótkie dni i, co za tym idzie, brak słońca, mocno odbijają się na naszym samopoczuciu i zdrowiu. Często czujemy się zmęczeni, ospali, pojawiają się problemy z koncentracją, rozdrażnienie, spada odporność. Łatwiej o infekcje, rozpoczyna się sezon zachorowań na grypę, nasilają się objawy niektórych chorób przewlekłych. Jesień to też pora, kiedy kończą się letnie zapasy witaminy D. Jak wskazują eksperci, nawet jeśli latem, dzięki słońcu, udało się uzupełnić jej braki, to utrzyma się ona w organizmie tylko przez 2-3 miesiące. Wiele osób uważa jednak, że skoro w okresie letnim przebywa przez dłuższą część dnia na zewnątrz, to nie ma problemu z niskim poziomem witaminy D.

Głównym źródłem witaminy D jest synteza skórna w kontakcie z promieniowaniem UV. Pozyskanie optymalnych dawek "witaminy słońca" z żywności jest bardzo trudne. Udowodniono, że nawet zbilansowana i zróżnicowana dieta nie jest w stanie zapewnić całkowitej dziennej dawki, jakiej domaga się organizm. 

Proces syntezy witaminy D w skórze zachodzi najefektywniej od końca kwietnia do początku września (choć muszą być spełnione pewne warunki). Jeśli nie spędzamy wystarczającej ilości czasu na świeżym powietrzu w miesiącach, gdy słońca jest najwięcej, powinniśmy suplementować witaminę D przez cały rok. Innym osobom eksperci zalecają suplementację od września do początku kwietnia. Bez odpowiedniej suplementacji narażamy się na poważne komplikacje zdrowotne.

Jaką dawkę należy suplementować? Wszystko zależy od stężenia witaminy D w organizmie. Z tego powodu przed rozpoczęciem suplementacji zaleca się sprawdzenie jej poziomu. Jeśli zostanie stwierdzony ciężki deficyt, rekomendowane są wyższe dawki. Przyjmuje się je pod kontrolą lekarza. Dawka profilaktyczna witaminy D, czyli dla zdrowej osoby, bez niedoborów, powinna być dopasowana na podstawie wieku, wagi, nawyków zdrowotnych czy trybu życia.

Objawy niedoboru witaminy D są niepozorne i przez długi czas trudno może być je powiązać ze zbyt niskim poziomem tego związku w organizmie. Zalicza się do nich:

• przewlekłe zmęczenie - objaw ten najczęściej wiązany jest z przepracowaniem. Kilka badań wykazało pozytywny wpływ podniesienia poziomu witaminy D na zmniejszenie zmęczenia;
• częste lub nawracające choroby i/lub infekcje - utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy D jest ważne dla regulacji funkcji odpornościowych organizmu. Badacze zaobserwowali związek między niedoborem witaminy D a przeziębieniem, zapaleniem oskrzeli czy zapaleniem płuc;
• gorszy nastrój - niedobór witaminy D prowadzi do obniżenia nastroju, skutkuje poczuciem smutku i beznadziei, niechęcią do wykonywania ulubionych czynności. Badania łączą niedobory tego związku z istotnie większym ryzykiem wystąpienia depresji;
• bóle mięśni i kości - kiedy poziom witaminy D jest niski, istnieje zwiększone ryzyko bólu kości, złamań, bólu mięśni i osłabienia mięśni (zwłaszcza kończyn górnych i dolnych). Ma to związek z upośledzeniem wchłaniania wapnia i fosforu. Uzupełnienie niedoborów poprawia sprawność funkcjonalną, zmniejsza ryzyko upadków i przyspiesza powrót do zdrowia po złamaniach u osób rehabilitowanych;
• wypadanie włosów - kiedy organizm nie ma wystarczającej ilości "witaminy słońca", keratynocyty (namnażanie się keratynocytów i produkcja keratyny są niezbędne dla prawidłowego wzrostu włosów) mają problem z regulacją wzrostu i wypadania włosów. Niedobór witaminy D może być przyczyną przerzedzania lub wypadania włosów zarówno u kobiet, jak i mężczyzn;
• pogorszenie kondycji skóry - wrażenie "bólu skóry", wysypki, którym towarzyszą zaczerwienienie, suchość i swędzenie skóry. Niedobory witaminy D często nasilają objawy łuszczycy, AZS czy trądziku;

• zaburzenia gojenia ran - zaburzenia gojenia ran po zabiegach i urazach mogą być sygnałem, że organizm domaga się witaminy D. Zaobserwowano, że witamina D zwiększa produkcję związków niezbędnych do tworzenia się nowej skóry w procesie gojenia ran;
• niesmak i pieczenie w jamie ustnej i gardle - niedostarczanie organizmowi odpowiedniej dawki witaminy D może skutkować zespołem pieczenia jamy ustnej. Do objawów tego stanu zalicza się przede wszystkim pieczenie w ustach, metaliczny lub gorzki smak w ustach oraz suchość w ustach. Objawy mogą być mylnie interpretowane jako np. zgaga;
• problemy z zębami i dziąsłami - niedobór witaminy D może prowadzić do chorób przyzębia, częstszej próchnicy zębów, a także wad zgryzu. Poza tym może mieć wpływ na przebieg leczenia stomatologicznego - może skutkować wydłużeniem leczenia, a także wystąpieniem różnorodnych komplikacji, np. gorszym gojeniem się rany po usunięciu zęba;
• zaburzenia widzenia - niedobór witaminy D może mieć również negatywny wpływ na zdrowie oczu. Wiązany jest z takimi schorzeniami jak zwyrodnienie plamki żółtej, zapalenie błony naczyniowej oka czy zespół suchego oka;
• przybieranie na wadze - osoby z nadwagą lub otyłością często mają niższy poziom witaminy D niż osoby, które wskaźnik BMI mają na prawidłowym poziomie. Dowody sugerujące, że niski poziom witaminy D powoduje przyrost masy ciała lub utrudnia utratę tkanki tłuszczowej, są jednak ograniczone.

Do objawów niedoboru witaminy D zalicza się również:

• problemy ze snem - niedobór witaminy D może zwiększać ryzyko zaburzeń snu i jest związany z kłopotami z zasypianiem, krótszym czasem snu i nocnymi przebudzeniami zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby w pełni wyjaśnić, w jaki sposób witamina D wpływa na mechanizmy związane ze snem;
• bóle głowy - m.in. z publikacji w "Scientific Reports" wynika, że niedobory witaminy D mogą zwiększać ryzyko przewlekłych bólów głowy. Ci, którzy mieli najniższy jej poziom, dwukrotnie częściej cierpieli na przewlekłe bóle głowy w porównaniu z osobami, które miały największe stężenie tego związku. Zaobserwowano, że dolegliwości częściej występowały u osób badanych w porach roku innych niż lato;
• biegunka - badania wykazały, że niski poziom witaminy D wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia biegunki rotawirusowej;
• problemy ze słuchem - deficyt witaminy D związany jest również z podwyższonym ryzykiem wystąpienia ubytku słuchu. Problemy ze zrozumieniem tego, co mówią inni, mogą nie wynikać z procesu starzenia się, a mogą być wynikiem niedoboru. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Przy śniadaniu pomyśl o witaminie D. Najlepiej sprawdzi się w tym towarzystwie

Owoce nie dostarczają cennej witaminy. Sięgaj po pieczarki, jajka i jogurty

Niedobór witaminy D związany ze zwiększonym ryzykiem demencji