Czy wszyscy będziemy mieć kiedyś alzheimera, czyli o zapominaniu

Według szacunków w Polsce na chorobę Alzheimera cierpi nawet ponad 300 tys. osób, a u aż pół miliona z nas potwierdzono zespół otępienny, czyli demencję. Problemy z pamięcią mają już coraz młodsi ludzie, co jest pokłosiem złego stylu życia, braku snu oraz mgły mózgowej, wynikającej m.in. zaburzeń hormonalnych i chorób autoimmunologicznych. 

Warto wiedzieć, że pamięć, by była sprawna, powinna być ćwiczona i poddawana wyzwaniom każdego dnia. Plaga zapominalstwa jest więc też spowodowana ciągłym wyręczaniem się elektroniką. Nikt już dziś nie wybiera z pamięci numeru telefonu ani nie próbuje zapamiętać daty urodzin przyjaciół, gdy wszystko podpowiadają nam aplikacje w telefonie. Naukowcy i lekarze na całym świecie grzmią, że mózg nieodpowiednio traktowany i niestymulowany - szybciej się zepsuje.

Czynniki leżące u podłoża tej choroby nie są do końca zbadane, ale większość istniejących wniosków ma wspólny mianownik. Jaki? Co wpływa na prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę Alzheimera? 

Oto najczęściej wymieniane czynniki wystąpienia choroby:

• uwarunkowanie genetyczne (wywiad rodzinny - wśród krewnych występował zespół otępienny, ryzyko diagnozy alzheimera wzrasta dwukrotnie),
• nadciśnienie tętnicze,
• niewydolność krążenia,
• otyłość i cukrzyca,
• płeć żeńska.

Do tych czynników dochodzi jeszcze jeden - niskie wykształcenie i brak wyzwań intelektualnych. O tym, że osoby, które nie pracują umysłowo, mogą częściej zapadać na chorobę Alzheimera, mówił już sam Aloisy Alzheimer - niemiecki lekarz psychiatra, który jako pierwszy zbadał i opisał tę chorobę. Objawy otępienia i problemów z pamięcią zaobserwował on u swojej służącej. 

Dlaczego jednak na tę chorobę, choć rzadziej, to jednak zapadają także osoby z wyższym wyksztalceniem, aktorzy czy nawet wykładowcy uniwersyteccy?

Kolejną możliwą przyczynę, a zarazem objaw choroby Alzheimera, opisali niedawno amerykańscy naukowcy z Indiana University School of Medicine. W ramach badań nad chorobą Alzheimera, skoncentrowali się na jądrze półleżącym w mózgu, zwanym również jądrem przyjemności lub motywacji, które stanowi część układu nagrody - systemu odpowiedzialnego za zachowanie. Najprościej mówiąc - odpowiada ono za zadowolenie, odczuwane m.in. po zjedzeniu czekolady, w trakcie słuchania ulubionej piosenki lub podczas orgazmu. Zaburzenia przewodnictwa nerwowego w obrębie jądra półleżącego wiążą się z utraty zdolności odczuwania przyjemności. Ale nie tylko.

Okazało się, że u osób z chorobą Alzheimera zmniejsza się zarówno jądro półleżące, jak i obszary korowe mózgu oraz hipokamp. Ponadto w jądrze znaleziono receptory CP-AMPA, które przyczyniają się do wnikania jonów wapnia w strukturę komórek nerwowych. Ich nadmiar prowadzi więc do odkładania się złogów wapnia i zaburzeń funkcjonowania neuronów. Osoby ze zwapnieniami w jądrze motywacji stają się kimś innym, zaczynają inaczej się zachowywać, tracą chęć do życia, stają się negatywnie nastawione do świata. Utrata motywacji oraz idąca za nim nierzadko depresja są więc zdaniem naukowców jednymi z czynników ryzyka lub wręcz wczesnymi sygnałami nadchodzącej choroby Alzheimera. Z pewnością nagłych, znaczących spadków nastroju i chęci do działania nie wolno więc lekceważyć. 

Czytaj także: Alzheimer. Jak zmniejszyć ryzyko choroby i łagodzić jej skutki

Podobnie jak choroba Alzheimera, wszelkie zaburzenia mózgu dają o sobie znać lata wcześniej. Warto wiedzieć, jakie są możliwe przyczyny zaburzeń pamięci oraz sposoby na radzenie sobie z nimi. 

Mózg może pracować gorzej z wielu powodów, część z nich to - tylko i aż - niehigieniczny tryb życia, zła dieta, nałogi. Przyczyną kłopotów z pamięcią może być przemęczenie, stres i niedobór snu. Pamięć poprawi się, jeśli zaczniesz spać co najmniej 7-8 godzin dziennie, zwolnisz i zregenerujesz cały organizm. 

Jeśli zapominanie wynika z niedoborów pierwiastków wpływających na funkcje mózgu, takich jak cynk, selen, miedź, żelazo, a także witamina B6, lecytyna i kwasy omega, wówczas wystarczy, że zmienisz dietę i wspomożesz mózg odpowiednią suplementacją - a problemy wynikające ze słabej pamięci powinny zniknąć. W dbaniu o higienę pamięci niezastąpiona będzie bardzo modna ostatnio dieta MIND, czyli jedzenie dla mózgu, dieta bogata w zielone warzywa, orzechy, ryby i pełne ziarno.

Problemy z pamięcią i charakterystyczne otępienie, spowalniające pracę mózgu i sprawiające, że z trudem przychodzi kojarzenie i łączenie faktów, to mgła mózgowa - jest to skutek uboczny wielu chorób, często spotykany m.in. przy zaburzeniach pracy tarczycy, w przebiegu choroby Hashimoto, a także jako długofalowy skutek przechorowania COVID-19. Objawy mgły mózgowej są odwracalne, jednak zwykle wymaga to czasu i odpowiedniej suplementacji. 

Upośledzenie pamięci może być także wynikiem zaburzenia psychogennego. Towarzyszy ono m.in. nerwicy, stanom lękowym, atakom paniki. Zapominanie może być także efektem przebytego udaru lub ataku padaczki. 

Jeśli zapominane jest faktycznym objawem choroby, a nie tylko skutkiem ubocznym, najczęściej mamy do czynienia z demencją, sklerozą, afazją i wspominaną już chorobą Alzheimera. Czym się one różnią?

Alzheimer to choroba neurodegeneracyjna, która rozwija się latami, stopniowo odbierając choremu umiejętność komunikacji, orientacji w miejscu i czasie. Problemy z pamięcią są tu specyficzne  - zwykle najpierw pojawiają się trudności w zapamiętywaniu nowych rzeczy. Co ciekawe, chorzy zwykle nie mają problemów z przypomnieniem sobie wydarzeń czy osób sprzed wielu lat. Z czasem kontakt z osobą chorą na alzheimera jest całkowicie uniemożliwiony, traci on również umiejętność wykonywania podstawowych czynności, np. higienicznych. 

Skleroza - choć objawowo może przypominać chorobę Alzheimera - ma zupełnie inne podłoże. Przyczyna choroby leży w problemach kardiologicznych, a konkretnie w miażdżycy tętnic, która, zmniejszając światła naczyń krwionośnych, ogranicza ilość tlenu dostarczanego do mózgu, osłabiając jego funkcje. Choroba objawia się przede wszystkim zmianą zdolności poznawczych i zaburzeniami pamięci. 

Demencja objawia się sporadycznymi zaburzeniami pamięci, ale kontakt z chorym nie jest utrudniony. W odróżnieniu od choroby Alzheimera może pojawiać się u osób przed 60. rokiem życia i młodszych. 

Afazja jest z kolei chorobą, w której pierwszymi objawami będzie mylenie słów, zapominanie nazw przedmiotów i miejsc lub ich przekręcanie. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Mylisz słowa lub przekręcasz nazwy? To może być afazja 

Demencja to nie choroba starców. Tak ją rozpoznasz

Psychobiotyki. Co jeść, by wspomóc pracę mózgu