Spis treści:
- Udar mózgu - najważniejszy jest czas
- Typowe objawy udaru mózgu
- Nietypowy objaw udaru mózgu: czkawka
- Czynniki ryzyka udaru u kobiet
Udar mózgu - najważniejszy jest czas
W przebiegu udaru niedokrwiennego mózgu dochodzi do zamknięcia światła naczynia krwionośnego i zatrzymanie dopływu krwi do danej części tego narządu. Niedokrwienie, a co za tym idzie niedotlenienie mózgu, prowadzi do trwałych, nieodwracalnych zmian, które dla pacjenta mogą zakończyć się inwalidztwem, a nawet śmiercią.
Po wystąpieniu pierwszych objawów udaru najważniejszy jest czas, w jakim pacjent zostanie przekazany do szpitala, w którym wprowadzone zostanie specjalistyczne leczenie, mające na celu udrożnienie zablokowanego naczynia krwionośnego.
Typowe objawy udaru mózgu
Większość pacjentów (prawie 75 proc. przypadków udaru niedokrwiennego) w trakcie udaru niedokrwiennego mózgu ma podobne objawy, świadczące o uszkodzeniu układu nerwowego. Do typowych zwiastunów zalicza się:
- utrudnioną lub bełkotliwą mowę,
- nagły i przeszywający ból głowy,
- opadanie kącika ust,
- osłabienie kończyn po jednej stronie ciała,
- zaburzenia widzenia,
- chwiejny chód.
Nie wszystkie objawy muszą występować naraz, a czasem tylko jeden z nich jest sygnałem alarmowym, że dochodzi do udaru mózgu.
Nietypowy objaw udaru mózgu: czkawka
Kliniczny przebieg udaru nie zawsze jest typowy, a czasem jego objawy łatwo przeoczyć zwłaszcza, jeśli dochodzi do przemijającego udaru niedokrwiennego, tzw. TIA (z ang. transient ischemic attack).
Do nietypowych objawów udaru zaliczyć można:
- nudności i wymioty z towarzyszącym bólem głowy,
- osłabienie niepozwalające podnieść się z łóżka,
- bóle w klatce piersiowej i uczucie duszności,
- mgłę mózgową (zdezorientowanie, problem ze skupieniem uwagi).
Naukowcy przeprowadzili również badania, z których wynika, że u kobiet objawem zwiastującym udar mózgu może być czkawka.
Występująca czkawka w udarze ma charakter uporczywy, nieprzerwany, mogący prowadzić do nudności oraz wymiotów treścią pokarmową. Oprócz tego pacjenci skarżą się na silny ból gardła.
Czkawka pojawia się na skutek uszkodzenia rdzenia przedłużonego, który odpowiada w mózgu za kontrolowanie oddychania. W przypadku uszkodzenia kory nadnamiotowej u pacjentów również zaobserwowano czkawkę.
Czynniki ryzyka udaru u kobiet
Badania epidemiologiczne jasno wskazują, że płeć jest czynnikiem ryzyka w kontekście udarów. Kobiety częściej doświadczają udaru, obserwuje się u nich większe ubytki neurologiczne po udarze, a także wśród płci żeńskiej jest wyższa śmiertelność w ciągu 14 dni od wystąpienia udaru mózgu.
Do 55. roku życia kobiety rzadziej niż mężczyźni doświadczają udaru, jednak po 55. roku życia częściej dotyczy on kobiet, niż mężczyzn.
Wspólnym czynnikiem ryzyka dla obu płci jest otyłość, cukrzyca, migotanie przedsionków oraz nadciśnienie tętnicze. Migrena również może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia udaru, z czego cierpi na nią dwa razy więcej kobiet, niż mężczyzn.
Niektóre czynniki dotyczą tylko kobiet i bezpośrednio wpływają na zwiększone ryzyko.
Doustna antykoncepcja
U kobiet przyjmujących doustną antykoncepcję hormonalną obserwuje się wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zmianę metabolizmu lipidów oraz cukrów w organizmie. Estrogeny wpływają na układ krążenia i krzepnięcie krwi. Ryzyko wzrasta u kobiet, które palą papierosy, cierpią z powodu migreny i notuje się u nich podwyższone ciśnienie tętnicze.
Ciąża i połóg
U kobiet w ciąży, pomiędzy 15. a 39. rokiem życia notuje się aż 13-krotnie wyższe ryzyko wystąpienia udaru mózgu. W III trymestrze ciąży dochodzi do zmian w układzie krzepnięcia i fibrynolizy, co bezpośrednio wpływa na zwiększone ryzyko.
Kobiety w ciąży są bardziej skłonne do zakrzepicy, a u kobiet w połogu częściej występują udary żylne.
Menopauza
W czasie menopauzy zauważalny jest spadek estrogenu, co prowadzi do zmian metabolicznych w całym organizmie. Niski poziom tego hormonu sprzyja rozwojowi miażdżycy, prowadzi do zmniejszenia wrażliwości na insulinę, co w połączeniu ma wpływ na układ krzepnięcia.
Badania dowodzą, że stosowanie zastępczej terapii hormonalnej również zwiększa ryzyko udaru u kobiet. Uzupełnianie estrogenu ma na celu zmniejszać ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych, jednak zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego terapii hormonalnej nie powinno stosować się u kobiet, które już przebyły zawał serca lub udar mózgu.
Przeprowadzone badania udowodniły, że u kobiet przyjmujących estrogeny potwierdza się wyższe ryzyko wystąpienia udaru mózgu zakończonego zgonem.
Źródła:
R. Itabashi, K. Endo i in.,Supratentorial infarcts accompanying hiccup, Brain Behav. 2019 Nov; 9(11): e01439, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6851807/ [dostęp 16.02.2024];
E. Stróżyńska, D. Ryglewicz, Czynniki ryzyka udaru mózgu u kobiet, Polski Przegląd Neurologiczny, 2013, tom 9, nr 4.
CZYTAJ TAKŻE:
Udar niedokrwienny, czyli "zawał mózgu". Te objawy go zwiastują
Wake-up stroke, czyli udar po przebudzeniu. Po czym go poznać?
Niebezpieczna zakrzepica żył głębokich. Jeden objaw nasila się w nocy
