Zespół pieczenia jamy ustnej. Co może za nim stać?
Uczucie pieczenia, oparzenia, mrowienia w jamie ustnej składają się na dolegliwość znaną jako zespół pieczenia jamy ustnej. Dokuczliwe objawy mogą występować codziennie, przez miesiące, a nawet dłużej, bez widocznych zmian błony śluzowej. Przyczynę tego stanu nierzadko trudno zdiagnozować. Wyjaśniamy, skąd nieprzyjemne uczucie w ustach i na języku oraz zdradzamy sposoby na to, jak sobie z nim radzić.
Zespół pieczenia jamy ustnej (z ang. burning mouth syndrome, w skrócie BMS) to termin, który w medycynie odnosi się do ciągłego lub nawracającego pieczenia w jamie ustnej bez oczywistej przyczyny. Dyskomfort może dotyczyć języka, dziąseł, warg, wnętrza policzków, podniebienia lub rozległych obszarów jamy ustnej. Uczucie pieczenia może być silne, jak po oparzeniu. Niektórym przywodzi na myśl uczucie, które pojawia się w wyniku poparzenia jamy ustnej kawą.
Zespół pieczenia jamy ustnej pojawia się nagle, bez wyraźnego powodu, i może utrzymywać się przez miesiące, a nawet lata. Większość osób z BMS stwierdza, że uczucie pieczenia pogarsza się w ciągu dnia - rano objawy mogą nie występować, ale w miarę upływu czasu są coraz bardziej odczuwalne. Następnego dnia cykl się powtarza. Objawy z reguły stają się mniej dokuczliwe podczas jedzenia i picia.
Rozróżnia się dwa typy zespołu pieczenia jamy ustnej. Pierwotny zespół pieczenia jamy ustnej występuje, gdy nie stwierdza się ani obecności czynnika miejscowego, ani żadnej choroby, która mogłaby odpowiadać za ten stan. Eksperci uważają, że spowodowany jest on uszkodzeniem nerwów kontrolujących ból i smak. Wtórny zespół pieczenia jamy ustnej z kolei może być wywołany np. chorobą.
Polecamy: Siedem problemów zdrowotnych, o których informuje nas stan jamy ustnej
Możliwych przyczyn zespołu pieczenia jamy ustnej jest wiele. Jedną z nich jest kserostomia - uczucie suchości w jamie ustnej, które występuje, gdy gruczoły ślinowe nie wytwarzają wystarczającej ilości śliny, aby utrzymać odpowiednią wilgotność wewnątrz ust. Przewlekła suchość w ustach może przyczyniać się do pieczenia, mrowienia, może wywoływać również ból. Często występuje u osób starszych (to jeden z objawów starzenia się organizmu) i odwodnionych. Często jest też wynikiem choroby lub infekcji. Może świadczyć m.in. o cukrzycy, infekcji drożdżakowej, chorobie Alzheimera, zespole Sjögrena czy anemii.
Pieczenie w ustach może być spowodowane niedoborami. Wymienia się niedobory: żelaza, cynku, kwasu foliowego, witaminy B1, witaminy B2, witaminy B6 czy B12. Z bardziej prozaicznych przyczyn - nieprzyjemne uczucie w jamie ustnej może pojawić się na skutek spożywania kwaśnych napojów, gorących, pikantnych potraw, nadgorliwego szczotkowania języka oraz nadmiernego stosowania płynu do płukania jamy ustnej. Tkanki jamy ustnej mogą też podrażniać źle dopasowane protezy.
Pewne leki mogą wywoływać uczucie pieczenia w jamie ustnej. Do tej grupy zalicza się m.in. leki na nadciśnienie i leki przeciwdepresyjne.
BMS pojawia się też u osób z kandydozą, chorych na cukrzycę, mających problemy z tarczycą, u kobiet w okresie menopauzy i po menopauzie (prawdopodobnie ma to związek z obniżonym poziomem estrogenów), w chorobie refluksowej przełyku oraz przy alergiach. Lekarze wymieniają również czynniki psychologiczne - lęk, stres, depresję.
Typowe objawy zespołu pieczenia jamy ustnej to:
- uczucie pieczenia lub oparzenia (najczęściej dotyczą języka, ale mogą też wpływać na usta, dziąsła, podniebienie, gardło, a nawet całą jamę ustną),
- mrowienie, drętwienie w ustach,
- uczucie suchości w ustach połączone ze zwiększonym pragnieniem,
- trudności z połykaniem,
- gorzki lub metaliczny posmak w ustach.
Ważne - zespół pieczenia jamy ustnej nie powoduje zwykle żadnych zmian w wyglądzie języka czy ust.
Jeśli odczuwasz dyskomfort, pieczenie lub bolesność języka, warg, dziąseł lub innych obszarów jamy ustnej, które nie mają oczywistej przyczyny, skontaktuj się z lekarzem lub dentystą.
Leczenie wtórnego zespołu pieczenia jamy ustnej koncentruje się na leczeniu choroby podstawowej. Mogą okazać się konieczne zarówno leki, jak i suplementy.
Aby złagodzić objawy pieczenia w ustach, zaleca się m.in. spożywanie dużej ilości wody czy też ssanie kostek lodu - pomogą zmniejszyć uczucie suchości w ustach i tymczasowo złagodzić dziwny smak. Produkcję śliny pobudzi np. żucie gumy bez cukru. Można również, w porozumieniu ze specjalistą, sięgnąć po produkty zastępujące ślinę.
Nie należy sięgać po produkty o silnym lub ostrym smaku, które mogą dodatkowo podrażnić jamę ustną. Nieodpowiednie będą np. owoce cytrusowe, a także kawa. Najlepiej unikać również palenia tytoniu i produktów zawierających tytoń.
Warto zmienić pastę do zębów na delikatniejszą. Wskazane jest również ograniczenie stosowania płynu do płukania jamy ustnej.
CZYTAJ TAKŻE:
Przebarwienia na zębach - o czym świadczą?
