Spis treści:
- Czym właściwie jest czkawka?
- Znane i mniej znane przyczyny czkawki
- Czkawka jako objaw raka. Jakie nowotwory na liście?
Czym właściwie jest czkawka?
Czkawka to odruch wywołany mimowolnymi, powtarzającymi się skurczami przepony (głównego mięśnia oddechowego) i mięśni międzyżebrowych przy zamkniętej głośni (środkowej część krtani, w której powstaje głos). Objawia się nagłym drgnięciem całego ciała i charakterystycznym odgłosem, a wyzwala ją stymulacja lub podrażnienie zakończeń nerwu błędnego, przeponowego - sięgającego aż do wątroby, opłucnej, osierdzia i pęcherzyka żółciowego, i nerwów współczulnych. Ośrodek kontrolujący czkawkę znajduje się w mózgu.
Czkawka na ogół trwa kilka, kilkanaście minut, występuje sporadycznie i ustępuje samoistnie. W takim przypadku nie świadczy o niczym groźnym. Każdy z nas choć raz w życiu czkawki doświadczy. Częściej występuje ona jednak u dzieci, mężczyzn i pacjentów ze współistniejącymi chorobami (m.in. tymi wpływającymi na przewód pokarmowy). Jeśli jednak czas trwania czkawki się wydłuża lub stała się ona przewlekła, powinna nam się zaświecić czerwona lampka - może być to objaw choroby, z której nie zdajemy sobie sprawy.
Czkawka ostra to czkawka trwająca do 48 godzin, czkawka przetrwała utrzymuje się ponad 48 godzin, ale nie dłużej niż miesiąc, a czkawka przewlekła trwa ponad miesiąc. Ciężka i długotrwała czkawka może skutkować wyczerpaniem, niedożywieniem, depresją czy bezsennością. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do zachłystowego zapalenia płuc będącego powikłaniem aspiracji treści pochodzącej z przewodu pokarmowego do dróg oddechowych.
Zobacz również:
Znane i mniej znane przyczyny czkawki
Najczęstsze przyczyny krótkotrwałej czkawki to: przejadanie się, jedzenie w pośpiechu, spożywanie pikantnych potraw, nagła zmiana temperatury spożywanego pokarmu, spożywanie napojów gazowanych, nadużywanie alkoholu, nagły stres, lęk, podekscytowanie oraz palenie tytoniu. Na nawracającą czkawkę najczęściej skarżą się osoby cierpiące na chorobę refluksową przełyku.
Czkawka może mieć również związek m.in. z:
- chorobą wrzodową,
- zapaleniem trzustki,
- astmą oskrzelową
- zapaleniem gardła,
- zapaleniem oskrzeli i płuc,
- mocznicą (ostatnie, schyłkowe stadium niewydolności nerek),
- hiperglikemią,
- niedoborem potasu,
- niedoborem wapnia,
- niedoborem sodu,
- ciążą,
- operacją w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej,
- zapaleniem mózgu,
- urazem ośrodkowego układu nerwowego,
- chorobą Parkinsona,
- stwardnieniem rozsianym,
- zapaleniem osierdzia,
- tętniakiem aorty,
- przyjmowaniem niektórych leków (do tej grupy zalicza się np. benzodiazepiny, chemioterapeutyki, glikokortykosteroidy, opioidy, barbiturany).
Czkawka jako objaw raka. Jakie nowotwory na liście?
Rzadko wspomina się o tym, że utrzymująca się czkawka może być także objawem nowotworów. Należy ona co prawda do rzadszych sygnałów raka, ale też tych najczęściej bagatelizowanych. Do chorób nowotworowych, w przebiegu których może występować czkawka, zalicza się przede wszystkim: raka przełyku, raka trzustki, raka żołądka, guzy mózgu czy guzy śródpiersia. Jak też już wspomnieliśmy, czkawka może być wywołana przez niektóre leki stosowane w leczeniu raka.
Według naukowców przewlekła czkawka występuje u ok. 15-40 proc. chorych na nowotwory. Pacjenci cierpiący na nowotwór opisują czkawkę jako uciążliwy objaw.
Czkawka a rak przełyku
Utrzymująca się czkawka, wraz z utratą masy ciała i trudnościami w połykaniu, może wskazywać na raka przełyku. W badaniu 99 pacjentów z rakiem przełyku 27 proc. osób stwierdziło, że doświadczyło uporczywych napadów czkawki. Zaledwie 6 proc. chorych z powodu uporczywej czkawki zgłosiło się do lekarza. Kolejne 9 proc. uznało czkawkę za dominujący objaw choroby. Więcej o raku przełyku piszemy TUTAJ.
Czkawka a rak trzustki
Uporczywa czkawka jest wymieniana również wśród objawów raka trzustki, który należy do nowotworów o najwyższej śmiertelności. Czkawka może pojawić się też w przebiegu ostrego i przewlekłego zapalenia tego narządu. Pierwsze objawy raka trzustki to wzdęcia, ból i uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, nagły spadek apetytu, utrata masy ciała oraz uczucie "przelewania się w brzuchu". Więcej o tym, jak objawia się rak trzustki, piszemy TUTAJ.
Czkawka a rak żołądka
Częste czkawki mogą sygnalizować raka żołądka. Jest to nowotwór, który zwykle przez długi czas nie daje żadnych objawów lub są one niecharakterystyczne i przypominają inne dolegliwości, np. refluks czy chorobę wrzodową. U chorych na raka żołądka mogą występować: niestrawność, ból/dyskomfort w nadbrzuszu, utrata apetytu, chudnięcie, uczucie wczesnej pełności czy sytości po jedzeniu, nudności, wymioty czy właśnie czkawka. Więcej o raku żołądka piszemy TUTAJ.
Czkawka a guzy mózgu
Czkawka może być też objawem guza mózgu. W literaturze medycznej można znaleźć opisy wielu takich przypadków. Jeden z nich przytoczono w czasopiśmie "BMJ Case Reports". Mężczyzna po 30. roku życia skarżył się na trzy objawy - uporczywą czkawkę, która utrzymywała się u niego ok. cztery miesiące, dotkliwy ból głowy, a także wymioty występujące nawet do trzech razy dziennie. Czkawka była pierwszym objawem. W końcu stała się ciągła i wpływała zarówno na jego sen, jak i przyjmowanie pokarmów. Mężczyzna próbował znaleźć przyczynę czkawki, jednak bezskutecznie. Odpowiedź przyniosły dopiero tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny, zlecone przez lekarzy z powodu zgłaszanego przez niego bólu głowy. Okazało się, że pacjent cierpi na rozlanego glejaka pnia mostka, który jest bardzo agresywnym i trudnym do leczenia typem guza mózgu. Czkawka zaczęła ustępować po rozpoczęciu leczenia. Wiadomo, że mężczyzna zmarł, jednak nie wiadomo dokładnie, czy śmierć miała związek z jego chorobą.
Czkawka a guzy śródpiersia
Mówiąc o śródpiersiu, lekarze mają na myśli przestrzeń położoną w centralnej części klatki piersiowej i zawierającą wszystkie jej narządy poza płucami. Guzy tam zlokalizowane często nie dają żadnych objawów i wykrywane są przypadkowo za sprawą RTG klatki piersiowej. Oprócz czkawki do możliwych symptomów guzów śródpiersia zalicza się: kaszel, świsty w czasie oddychania, trudności z połykaniem, chrypkę czy ból i kłucie w klatce piersiowej.
W przypadku, gdy czkawka nie ustępuje, należy zgłosić się do lekarza.
CZYTAJ TAKŻE:
Wczesne objawy nowotworów. Tak ciało daje znać o rozwijającym się raku
