Masz wrażenie ucisku na głowie? Organizm wysyła ważny sygnał
Masz czasem wrażenie, że ktoś założył ci kask na głowę? Albo że ktoś zawiązał ci zbyt ciasno opaskę wokół głowy? To napięciowy ból głowy, opisywany przez pacjentów jako obustronny, bez pulsowania, o charakterze uciskającym. Na ogół jest za niego odpowiedzialny stres, ale czynnikiem wyzwalającym atak może być też odwodnienie, głód czy niewyspanie. Wyjaśniamy, po czym poznać, że mamy do czynienia z napięciowym bólem głowy, a także, jakie są na niego sposoby.
Napięciowy ból głowy to najczęstszy samoistny ból głowy. Szacuje się, że w postaci epizodycznej występuje u blisko 85 proc. populacji ogólnej. Epizody bólu głowy trwają od kilkudziesięciu minut do nawet kilku dni. W przeważającej większości przypadków ból jest obustronny (u niewielkiej części pacjentów jest jednostronny), nie jest odczuwany jako pulsujący lub tętniący, ma charakter uciskający. Dlatego że najczęściej przyjmuje postać obustronnego ucisku, bywa porównywany do uczucia, jakie wywołuje założona zbyt ciasno opaska. Gdy dokucza, można mieć również wrażenie kasku na głowie.
Napięciowy ból głowy częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Występuje u osób w każdym wieku, ale jest rzadszy w populacji osób starszych. Pierwsze epizody napięciowego bólu głowy nierzadko mają miejsce w wieku nastoletnim.
Wyróżnia się kilka podstawowych typów napięciowego bólu głowy:
- rzadki epizodyczny napięciowy ból głowy - ataki bólu pojawiają się rzadziej niż w jeden dzień w miesiącu (to mniej niż 12 epizodów w roku);
- częsty epizodyczny napięciowy ból głowy - objawy pojawiają się przez 1-14 dni w miesiącu, przez ponad trzy miesiące (to od 12 do 180 dni z bólem głowy w ciągu 12 miesięcy);
- przewlekły napięciowy ból głowy - objawy dokuczają przez co najmniej 15 dni w miesiącu przez ponad trzy miesiące i istotnie ograniczają funkcjonowanie.
Dokładny mechanizm powodujący napięciowy ból głowy nie jest znany. Niegdyś uważano, że główną rolę w jego powstawaniu odgrywają zaburzenia sfery psychicznej. Wskazywano też, że jego przyczyną jest wzmożone napięcie mięśni. Dziś sugeruje się udział: dziedziczenia, napięcia emocjonalnego, czynników środowiskowych, a także nieprawidłowo funkcjonującego obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego.
Stres jest najczęściej zgłaszaną przez pacjentów przyczyną ataku napięciowego bólu głowy. Inne czynniki, które mogą sprowokować atak, to: zmęczenie, deprywacja snu, odwodnienie, pomijanie posiłków i głód, nadmierny wysiłek fizyczny, przebywanie w dusznych pomieszczeniach czy praca przed komputerem.
Napięciowy ból głowy:
- to ból obustronny (najczęściej),
- nie jest odczuwany jako pulsujący lub tętniący, ale jako ciągły, tępy i uciskający (pojawia się wrażenie kasku na głowie lub założonej zbyt ciasno opaski),
- ma nasilenie łagodne lub umiarkowane,
- trwa od kilkudziesięciu minut do kilku dni,
- pojawia się w trakcie czuwania i często narasta z biegiem dnia,
- nie nasila się przy zwykłej aktywności fizycznej,
- to ból, któremu nie towarzyszą nudności i wymioty (łagodne nudności mogą wystąpić jedynie w przebiegu przewlekłego napięciowego bólu głowy),
- to ból, który może występować z fotofobią, czyli nadwrażliwością na światło, lub fonofobią, czyli nadwrażliwością słuchową (współwystępowanie obu tych objawów sugeruje migrenę).
Rozpoznanie napięciowego bólu głowy stawia się na podstawie cech bólu głowy stwierdzonych na podstawie badania podmiotowego (wywiadu lekarskiego) i braku odchyleń w badaniu przedmiotowym. Lekarz w trakcie wywiadu zbiera informacje m.in. na temat tego, kiedy pojawiają się bóle głowy, jaka jest ich lokalizacja, jak długo trwają, jakie jest ich natężenie i jakie objawy im towarzyszą. Niektórzy pacjenci z napięciowym bólem głowy podczas badania zgłaszają występowanie punktów o podwyższonej wrażliwości na ucisk, które najczęściej zlokalizowane są w okolicach skroni.
Jeśli wywiad sugeruje napięciowe bóle głowy, w badaniu przedmiotowym pacjent nie prezentuje odchyleń, nie stwierdza się też cech deficytu neurologicznego, dalsze badania mogą nie być konieczne.
Nie jest dostępne leczenie przyczynowe napięciowego bólu głowy. W wielu przypadkach ból ustępuje po przyjęciu leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty. W przypadku przewlekłego napięciowego bólu głowy stosuje się różne grupy leków, głównie leki przeciwdepresyjne.
Niebagatelne znaczenie mają metody niefarmakologiczne. Warto prowadzić dziennik bólu głowy - pomoże on zidentyfikować czynniki wywołujące ból głowy i wprowadzić zmiany w stylu życia, aby zmniejszyć liczbę epizodów napięciowego bólu głowy. Do metod niefarmakologicznych, które znajdują tu zastosowanie, zalicza się też: trening radzenia sobie ze stresem, trening technik relaksacyjnych, EMG biofeedback (pozwala na uzyskanie świadomej kontroli nad napięciem mięśni), a także akupunktura.
Osobom, które zmagają się z napięciowym bólem głowy, zaleca się: regularny sen, regularne ćwiczenia, przestrzeganie harmonogramu posiłków, picie odpowiedniej ilości wody, ograniczenie alkoholu, kofeiny i cukru, a także niepalenie papierosów.
CZYTAJ TAKŻE:
Budzikowy ból głowy. Dlaczego w nocy boli głowa?
Osiem rzeczy, które dzieją się przez migrenę. Tak ból zmienia życie chorych
