Dermatolog wylicza produkty, które szkodzą skórze z problemami. Pięć jest najgorszych
Jak dieta wpływa na cerę? Czy rzeczywiście składniki pokarmowe mogą zaostrzać choroby manifestujące się na skórze, takie jak: AZS, łuszczyce i trądzik, czy inne choroby skórne? Czy poza owianą złą sławą czekoladą i chipsami, jedzenie może negatywnie odbijać się na zdrowiu i wyglądzie skóry? I jak to sprawdzać? Na pytania Interii ZDROWIE o dietę w służbie zdrowej skórze odpowiada dermatolog lek. Anna Bachleda-Curuś, dermatolog z krakowskiej kliniki SCM estetic.
Tak - zdrowie skóry zależy w dużej mierze od tego, co jemy. Aby skóra odwdzięczyła się zdrowym i promiennym wyglądem, dieta powinna bazować na naturalnej, nieprzetworzonej żywności; w głównej mierze składać się z warzyw, owoców, tłuszczów pochodzenia roślinnego i źródłach pokarmowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Warto zadbać o odpowiednią ilość białka, a także bez wahania sięgać po kiszonki.
Dla kondycji skóry niebagatelne znaczenie ma również właściwe nawodnienie, gdyż nasz organizm składa się w ok. 70 % z wody. Odwodnienie przejawia się m.in. w słabszym napięciu i mniejszej elastyczności skóry, cieniach pod oczami, wrażeniu poszarzałej i zmęczonej cery.
Powinniśmy być świadomi, że niektóre wybory żywieniowe mogą skutkować pogorszeniem się stanu naszej skóry, zwłaszcza gdy dokonujemy ich nagminnie.
Do tej kategorii zaliczymy m.in. alkohol, nikotynę, kofeinę sól, cukier - to zdecydowanie najgorsza piątka. Produkty te mają niekorzystny wpływ na wygląd skóry - staje się ona ziemistoszara, pozbawiona elastyczności, sprawia wrażenie zmęczonej. Pojawia się opuchlizna, podrażnienia, stany zapalne; zaczynamy obserwować utratę jędrności, procesy przedwczesnego starzenia oraz pogłębiającą się tendencję do występowania wyprysków i innych niedoskonałości. Możemy zauważyć nadmierne wysuszenie skóry, lub wręcz przeciwnie - jej przetłuszczenie czy też łuszczenie się.
Ponadto trzeba mieć na uwadze, że zbyt duża ilość sztucznych substancji w pożywieniu (np. konserwantów, barwników, tzw. polepszaczy smaku) może prowadzić do pogorszenia stanu skóry, powstawania alergii skórnych czy nawet nasilać objawy atopowego zapalenia skóry. Dlatego warto wystrzegać się produktów wysoko przetworzonych i wszelkiej żywności typu. fast food. Na czarnej liście produktów, które bez wahania mogą być określone mianem wrogów zdrowej skóry znajdują się również produkty węglowodanowe o wysokim indeksie glikemicznym, oraz tzw. tłuszcze trans. Na cerę niekorzystnie może wpływać też nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych oraz ostrych przypraw w diecie.
Przyjmuje się, że odpowiednio zbilansowana dieta może efektywnie wspomagać terapię trądziku. Chociaż złą sławą - jako nasilające stany zapalne w przypadku tej dolegliwości - zostały owiane m.in. czekolada, cukier, produkty mleczne, to wciąż brak jednoznacznych badań na ten temat, a dyskusja, czy wpływ na nasilenie trądziku ma dieta jako całokształt spożywanego pożywienia czy tylko poszczególne jej składniki, pozostaje otwarta.
Dieta w przypadku trądziku z całą pewnością pozostaje kwestią indywidualną i złożoną. Dlatego przy jej komponowaniu warto postawić na samoobserwację reakcji organizmu, w ramach której - w celu wykrycia, jakie produkty powodują lub zaostrzają problemy skórne - zaleca się prowadzić tzw. dzienniczek żywieniowy. Bez wątpienia osoby zmagające się z trądzikiem powinny układać swój jadłospis w oparciu o świeże warzywa i owoce, nasiona roślin strączkowych oraz tłuste ryby morskie. Ważnym elementem diety są również pełnoziarniste produkty zbożowe oraz nasiona, orzechy, pestki i oleje roślinne.
Dodatkowo, taka dieta powinna opierać się na posiłkach o niskim indeksie glikemicznym. Dlatego też, zmagając się z trądzikiem, nie powinno się rozgotowywać warzyw, makaronu i ryżu (rozgotowane produkty mają wyższy indeks glikemiczny niż te, które są ugotowane al dente). Również zaleca się sięgać po jak najmniej rozdrobnione formy posiłków (np. cały owoc ma niższy indeks glikemiczny niż sok, podobnie jest w przypadku całych ziemniaków i purée ziemniaczanego).
Generalnie rzecz ujmując, przy trądziku powinno się wdrożyć ogólne zasady zdrowej diety, o których była mowa powyżej; warto zatem wyeliminować lub znacznie ograniczyć spożycie np. słodyczy, żywności wysokoprzetworzonej, fast-foodów, produktów typu instant, słodzonych napojów.
Warto dodać, że dieta osób zmagających się z trądzikiem powinna obfitować w kwasy tłuszczowe omega-3. Ich główne źródła to: ryby morskie (łosoś, śledź, makrela, tuńczyk, halibut), orzechy włoskie, olej rzepakowy, siemię lniane i nasiona chia. Kluczowym elementem diety na trądzik są oczywiście witaminy i składniki mineralne, a tutaj ogromnie ważną rolę spełniają antyoksydanty, w a szczególności witamina C i E oraz witamina D i witamina PP (niacyna). Antyoksydanty znajdziemy głównie w świeżych warzywach i owocach. Składniki mineralne, które w istotny sposób pomagają w leczenie trądziku to cynk (znajdziemy go w owocach morza, nasionach roślin strączkowych i produktach zbożowych), selen (jego najbogatszym źródłem pokarmowym są orzechy brazylijskie, a także łosoś i tuńczyk), krzem (ananasy, mango, banany, ryż, zboża).
Odpowiednie wybory dietetyczne mogą wspomagać procesy odnowy naskórka, co w dłuższej perspektywie wiąże się z częściowym zminimalizowaniem przykrych dolegliwości skórnych u osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry - pozwala uspokoić stany zapalne, objawiające się na skórze w postaci zaczerwienienia, szorstkości czy drobnych wyprysków. Udowodniono, że właściwa dieta, pozbawiona czynników alergizujących i wspomagająca funkcjonowanie układu odpornościowego, jest w stanie zmniejszyć zmiany skórne u osób z AZS i wyciszyć nadreaktywność skóry.
Po pierwsze, oleje roślinne wyposażone w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe powinny stać się podstawą diety osób z AZS, gdyż działają przeciwzapalnie oraz uzupełniają niedobory lipidów w warstwie rogowej naskórka, dzięki czemu możliwe jest wzmocnienie jego bariery ochronnej. Wpływają też na poprawę wyglądu i elastyczności skóry, na redukcję zmian skórnych oraz minimalizują świąd.
Najbardziej pożądane w diecie osób z atopowym zapaleniem skóry są oleje roślinne zawierające: kwas linolowy, kwas alfa-linolenowy (ALA) oraz gamma-linolenowy (GLA); ich źródłem jest np. olej z wiesiołka i olej z ogórecznika.
U pacjentów zmagających się z AZS wskazane jest także regularne spożywanie tłustych ryb, takich jak łosoś czy makrela, sięganie po rybi olej, np. tran, olej z rekina - ze względu na wysoką zawartość kwasów omega-3, (które mają działanie przeciwzapalne), jak również skwalen oraz alkiloglicerol, stymulujące układ immunologiczny. Ma to służyć zbudowaniu większej odporności, także skórnej, celem zapobieżenia nasileniu się atopowych zmian, i w konsekwencji uzyskaniu korzystnego wyglądu skóry.
Osobną kategorię stanowią probiotyki, pomagające w zmniejszeniu u osób z AZS zmian skórnych, których podłożem jest alergia pokarmowa.
Cierpiąc na AZS, warto unikać produktów o wątpliwej wartości odżywczej, takich jak: słodycze, żywność wysoko przetworzona, fast foody, a także - w nadmiernych ilościach - pokarmów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe pochodzenia zwierzęcego. Żywność tego rodzaju może przyczyniać się do obniżenia odporności, a zawarte w nich barwniki i konserwanty potrafią zaostrzyć zmiany skórne.
Łuszczyca to przewlekła choroba zapalna, dlatego część chorych może obserwować poprawę po wprowadzeniu do diety produktów o właściwościach przeciwzapalnych. Oczywiście, reakcja organizmu, a tym samym uzyskane korzyści, mają tutaj charakter indywidualny, w zależności od stopnia przestrzegania zaleceń żywieniowych oraz od czynników genetycznych.
Z pewnością niezdrowy styl życia, w tym sposób odżywiania, może nasilać procesy zapalne, a w konsekwencji pogarszać przebieg kliniczny choroby i wpływać na skuteczność wdrożonego leczenia.
Produkty żywnościowe, których spożywanie może przyczyniać się do nasilenia procesów zapalnych w organizmie to np. mięso, nabiał, żywność wysoko przetworzona, cukry rafinowane.
Po drugiej stronie możemy wskazać produkty działające przeciwzapalnie, takie jak: tłuste ryby morskie (śledź, makrela, łosoś, sardynka), nasiona lnu i olej lniany, oliwa z oliwek, nasiona dyni, orzechy włoskie (roślinne źródła kwasów omega-3), warzywa i owoce (w szczególności: marchew, szpinak, dynia, jarmuż, brokuły, jagody, truskawki, mango).
Poza wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3, istotna jest także odpowiednia podaż witaminy D oraz antyoksydantów, które chronią organizm przed nadmiarem wolnych rodników tlenowych (ich źródła to głównie: świeże warzywa i owoce, orzechy, pełnoziarniste produkty zbożowe, oleje roślinne, ryby morskie).
Podobnie jak w przypadku większości schorzeń o charakterze przewlekłym, dieta w łuszczycy powinna być oparta o zasady racjonalnego żywienia, właściwie zbilansowana, i przede wszystkim dopasowana indywidualnie do każdego pacjenta oraz współistniejących jednostek chorobowych. Bezwarunkowo natomiast należy wystrzegać się palenia tytoniu oraz najlepiej także spożywania alkoholu, gdyż używki nasilają zmiany skórne i mogą zaostrzać przebieg choroby.
W razie jakichkolwiek wątpliwości co do diety w kontekście chorób skóry, zawsze warto wybrać się po fachową poradę do specjalisty, który pomoże skomponować plan żywieniowy zgodnie ze stylem życia i codziennym zapotrzebowaniem na poszczególne składniki odżywcze. Wówczas zyskujemy pewność, że dieta będzie odpowiednia, a zarazem w pełni bezpieczna.
Warto pamiętać, że problemy ze skórą często odzwierciedlają stan zdrowia, dlatego należy być czujnym i uważnie obserwować swój organizm. Każdorazowo w przypadku nagłego pogorszenia stanu skóry, dobrze jest skonsultować się z dermatologiem, który w razie konieczności pokieruje także do innych specjalistów, na przykład do lekarza endokrynologa.
CZYTAJ TAKŻE:
Najzdrowsze i najmniej zdrowe tłuszcze. Gdzie się kryją?
Najlepsza maść na stan zapalny skóry. Zawsze miej w apteczce
