Tak rozpoznasz insulinooporność. Objawy zauważysz na wadze i po jedzeniu

Odżywiasz się prawidłowo, ale nie potrafisz schudnąć? Jesz zdrowy, zbilansowany, domowy obiad, a potem nie potrafisz się na niczym skupić, bo jedyne, o czym myślisz, to słodycze? Starasz się być aktywnym fizycznie, ale bardzo szybko się meczysz? Lekarze ciągle wynajdują ci nowe dolegliwości, być może masz nadciśnienie lub niedoczynność tarczycy? Ale cały czas masz wrażenie, że prawdziwa przyczyna tego wszystkiego leży gdzieś głębiej? Nie jesteś w tym osamotniony - oto jak bardzo często czują się osoby z niezdiagnozowaną insulinoopornością. 

Insulinooporność to choroba, w której komórki ciała uodporniły się na działanie hormonu insuliny (jest on odpowiedzialny za obniżanie poziomu cukru we krwi), w wyniku czego trzustka ciągle musi go wydzielać więcej i więcej. W krwi osoby z insulinoopornością są więc podwyższone stężenia insuliny, a mimo tego ona nie spełnia swojej roli - tzn. nie wspomaga metabolizmu cukrów (węglowodanów), a także białek i cukrów. Organizm jest więc niedożywiony, a osoba chora odczuwa częsty głód i tyje z nadwyżek cukru. Insulinooporność to nie jest to samo co cukrzyca, ale właśnie cukrzycą typu 2 może się zakończyć przewlekła nieleczona IO. 

Skąd wiedzieć, że być może i ty masz insulinooporność? Oto najczęstsze objawy insulinooporności. 

Obniżona wrażliwość komórek ciała na insulinę powoduje problemy z metabolizmem przede wszystkim cukrów (węglowodanów). Insulina to hormon, który daje organizmowi sygnał do zwiększenia transportu glukozy do wnętrza komórek, co obniża poziom glukozy we krwi. Podobnie insulina pełni rolę wspierającą w procesie metabolizmu białek (aminokwasów) i tłuszczów (lipidów). Wszystkie te składniki są niezbędne naszym komórkom do wytwarzania energii i do wzrostu. 

W insulinooporności komórki ciała nie reagują na polecenia insuliny w takim stopniu, w jakim powinny, w efekcie czego, mimo dostarczania pokarmu, organizm jest niedożywiony. Efekt to zmęczenie, senność, brak energii i problemy z koncentracją oraz tzw. mgła mózgowa, czyli obniżona sprawność intelektualna (nasz mózg również potrzebuje cukru). 

Jak już padło - w insulinooporności mimo częstego jedzenia i wysokich poziomów cukru we krwi komórki ciała nie są odpowiednio odżywione. Stąd też mózg osób z insulinoopornością częściej niż u innych osób wysyła sygnał - "jestem głodny". Jakby tego było mało - zwykle ta informacja jest jeszcze bardziej precyzyjna - "chcę zjeść coś słodkiego" - woła mózg. Bo przecież ma na stanie ogromne ilości insuliny, i wie, że przydałby się jej cukier - źródło glukozy do zmetabolizowania. 

Oto przyczyna niepohamowanej ochoty na słodycze, której naprawdę ciężko jest się oprzeć. Jest to właśnie błędne koło insulinooporności i otyłości - bo im więcej jesz słodyczy, tym wyższe masz poziomy insuliny, i tym bardziej - na przestrzeni czasu - twój organizm się na nią uodparnia. 

Insulina nie tylko metabolizuje cukry, ale także pobudza współczulny układ nerwowy (daje organizmowi znać - "mamy materiał do produkowania energii - działajmy na podwyższonych obrotach"), co może objawiać się m.in. wzrostem ciśnienia tętniczego i tętna. Długotrwałe nadwyżki insuliny w organizmie skutkują utrwalającym się nadciśnieniem.

Jeśli więc należysz do pacjentów, którzy mają nadciśnienie z niezdiagnozowaną przyczyną, tzn. notują zbyt wysokie wartości ciśnienia tętniczego, mimo braku problemów z sercem czy nerkami, musisz sprawdzić, czy problem nie leży właśnie w insulinooporności. Swoje objawy kardiologiczne warto skonsultować z diabetologiem lub endokrynologiem. 

Nadciśnienie i insulinooporność lubią iść w parze - obie dolegliwości powodują te same błędy dietetyczne. Zbyt duża ilość produktów wysoko przetworzonych w diecie (np. słonych przekąsek, gotowych zup, dań i sosów i fast foodów) to nie tylko ogromna dawka soli - powodującej nadciśnienie, ale także olbrzymia dostawa cukru do krwi, po którym znów wzrasta poziom insuliny. 

Niektórzy lekarze wskazują obwód w talii jak jeden z pierwszych, najwyraźniejszych efektów insulinooporności. Ale warto podkreślić, że otyłość brzuszna to zarówno objaw, jak i przyczyna insulinooporności. Już tłumaczymy dlaczego. 

Każda kobieta, której obwód w pasie jest większy niż 87 cm, oraz każdy mężczyzna z obwodem w pasie powyżej 97 cm, ma prawdopodobnie insulinooporność. Obwód w talii to parametr graniczny świadczący o otyłości, a otyłość, zwłaszcza brzuszna, w przypadku której tkanka tłuszczowa gromadzi się zwłaszcza w talii i wokół pępka, to nie tylko skutek problemów z metabolizmem cukrów, ale także ich przyczyna. 

Tkanka tłuszczowa zgromadzona w okolicach pępka produkuje substancje działające przeciwstawnie do insuliny, wydziela też bezpośrednio do krwi - wolne kwasy tłuszczowe. Ich nadmiar powoduje, że komórki wykorzystują kwasy tłuszczowe zamiast glukozy do wytworzenia energii. Niezmetabolizowana glukoza nadal krąży więc we krwi, co daje organizmowi sygnał, że trzeba wydzielić jeszcze więcej insuliny. To właśnie twoja oponka w pasie jest więc współodpowiedzialna za to, że nie możesz schudnąć. Ale jest też dobra wiadomość - jeśli raz na zawsze zrzucisz tłuszcz z brzucha, możesz wyleczyć insulinooporność. 

Większość osób cierpiących na insulinooporność, mimo prób przejścia na zdrową dietę, skarży się na brak efektów odchudzania. Jak już wyjaśniliśmy - insulinoooporni szybciej się meczą, częściej odczuwają głód, przez co często mają problemy z zaparciami i wzdęciami - i przez to jeszcze mniejszą ochotę na aktywność fizyczną. 

Na domiar tego ich organizm trudniej i wolniej regeneruje się po wysiłku. Osoby z nadwagą i insulinoopornością decydują się więc zwykle na rzadkie, ale intensywne treningi, licząc, że dzięki nim schudną. Tymczasem taki wysyłek fizyczny w ich przypadku tylko pogłębia stan zapalny organizmu, napędza błędne koło zmęczenia, głodu i problemów z metabolizmem. Rozwiązaniem jest codzienny ruch - spacery i treningi o niskiej intensywności, np. pilates, rower, pływanie. Na efekty odchudzające uprawiania sportu insulinooporni zwykle muszą jednak czekać znacznie dłużej niż zdrowe osoby. 

W skrajnych przypadkach insulinooporności, gdy jest ona niezdiagnozowana latami, a zła dieta tylko pogłębia problem nadmiaru cukru i niewrażliwości na insulinę, pojawia się objaw skórny - rogowacenie ciemne, czyli achantosis nigricans. Są to zmiany skórne mające postać przerostowych, brodawkowatych ognisk o zabarwieniu brunatno-szarym, niekiedy czarnym. Skóra w tych miejscach staje się szorstka, wyraźnie pogrubiona. Wygląda, jakby była brudna i pomarszczona. 

Najczęściej rogowacenie ciemne występuje w pachwinach, na zgięciu szyi oraz pod pachami. Aby odwrócić ten proces rogowacenia skóry, konieczne jest wyleczenie jego przyczyny - w tym wypadku insulinooporności, oraz całkowita zmiana nawyków żywieniowych. Leczenie zaawansowanej insulinooporności nie objedzie się bez wsparcia lekarza endokrynologia lub diabetologa i przyjmowania leków obniżających poziom insuliny. 

CZYTAJ TAKŻE

Dieta w insulinooporności, co jeść, a czego unikać, mając insulinooporność

Stan zapalny organizmu? Insulinooporność? Zmęczenie? To może być Choroba Hashimoto

Jak obniżyć indeks glikemiczny węglowodanów? Sztuczki kulinarne dla insulinoopornych