Boli w tym miejscu? Tak objawiają się angina, odra, a nawet rak

Ból gardła należy do jednych z najczęstszych objawów chorobowych, ponieważ patogeny atakujące organizm dostają się do niego głównie przez nos i gardło. Chociaż ten objaw kojarzony jest najczęściej z anginą lub przeziębieniem, może świadczyć także o ospie, odrze, śwince, alergii, mononukleozie i wielu innych infekcjach. Zakażeniom dróg oddechowych, poza bólem gardła, towarzyszą zwykle: gorączka, katar i ogólne osłabienie, dlatego dopiero całkowity obraz kliniczny, na który składają się wszystkie objawy występujące u danego pacjenta, pozwala lekarzowi postawić właściwe rozpoznanie.

Ból gardła nie należy do przyjemnych i istotnie potrafi zaburzyć codzienne funkcjonowanie, ale o ile nie towarzyszą mu inne poważne dolegliwości, a leczenie domowe przynosi poprawę, raczej nie trzeba konsultować się z lekarzem. Ze specjalistą warto skonsultować się, gdy leczenie nie daje pożądanego efektu, objawy nasilają się bądź są nietypowe. 

Za najczęstszą przyczynę bólu gardła uznaje się zapalenie błony śluzowej gardła, które w większości przypadków wywoływane jest przez wirusy. Znacznie rzadziej odpowiadają za nie bakterie. Jeśli u pacjenta zostanie rozpoznane zakażenie o etiologii bakteryjnej, najpewniej będzie musiał przyjmować antybiotyk. Co więcej, objawy zakażeń bakteryjnych utrzymują się dłużej. 

W jakich chorobach pojawia się ból gardła? Wymieńmy te najczęstsze: 

• angina - to choroba najczęściej wywołana przez paciorkowce. To, że za chorobę odpowiadają wirusy, można podejrzewać, gdy objawy nasilają się powoli, ewentualnie ustępują samoistnie po kilku dniach. Angina przebiega z: bólem gardła, powiększeniem węzłów chłonnych i migdałków podniebiennych (paciorkowcowa), gorączką, chrypką, katarem i kaszlem;
• przeziębienie - atakuje przede wszystkim w sezonie jesienno-zimowym, kiedy warunki pogodowe są niesprzyjające, a organizm osłabiony. W znacznej większości przypadków spowodowane jest wirusami. Ból gardła w przeziębieniu często łączy się z katarem i nieznacznym kaszlem. Gorączka występuje rzadko lub jest niewielka;
• grypa - często bywa nazywana "intensywnym przeziębieniem". W przebiegu tej choroby ból gardła występuje tylko czasami, gorączka jest wysoka, a bóle mięśniowo-stawowe są szczególnie odczuwalne;
• alergia - dostające się do organizmu alergeny sprawiają, że układ odpornościowy uwalnia substancje chemiczne wywołujące: przekrwienie błony śluzowej nosa, kichanie, łzawienie oczu i produkcję nadmiernej ilości śluzu, która, spływając po tylnej ścianie gardła, może powodować jego ból; 
• mononukleoza - to zakaźna choroba zwana również "chorobą pocałunków" ze względu na to, że wirus EBV, który ją wywołuje, wnika do organizmu przez ślinę. Do typowych objawów mononukleozy należą: złe samopoczucie i spadek apetytu, potem dochodzą dreszcze, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych i migdałków, a nawet powiększenie wątroby i nerek;
• odra - choroba powodująca wysypkę i gorączkę. Ból gardła występujący w przebiegu odry jest na tyle silny, że może utrudniać jedzenie i picie;
• ospa wietrzna - poza bólem gardła infekcja wiąże się z gorączką i swędzącą wysypką wystającą ponad linię skóry;
• świnka-  to wywołane przez wirus świnki schorzenie dotyczy głównie dzieci i powoduje widoczne powiększenie się ślinianek przyusznych. Chorzy skarżą się na ból gardła, złe samopoczucie niewysoką gorączkę, tkliwość ślinianek, a nawet powiększenie jąder.

Ból gardła może pojawić się również u osób eksponowanych na zanieczyszczenia powietrza (dym papierosowy, chemikalia i środki czystości), a także, gdy powietrze na zewnątrz jest suche i zimne. Chłód sprzyja obkurczaniu naczyń krwionośnych w gardle, co przekłada się na osłabienie krążenia w błonie śluzowej i zmniejszoną odporność na wnikanie patogenów. Do innych, rzadszych przyczyn bólu gardła, zalicza się: uraz gardła, chorobę refluksową przełyku i guz gardła.

Ból gardła jest kojarzony jako jeden z głównych objawów COVID-19, aczkolwiek jego nasilenie i częstość występowania u pacjentów jest inna w zależności od wariantu wirusa infekującego organizm. Na przykład w odmianie brytyjskiej występował rzadziej niż w innych, chociaż był silniejszy, a przy Omikronie jest drapiący i przypomina ból występujący przy przeziębieniu. Warto mieć na uwadze, że koronawirus uległ już tak wielu mutacjom, że trudno o jednoznaczne sprecyzowanie jego typowych objawów. Aby potwierdzić chorobę, należy wykonać testy. Ostatnio specjaliści zachęcają do wykonywania testów antygenowych dostępnych w każdej aptece.

Ból gardła może powodować problemy z przełykaniem. Najczęściej wynikają one z zapalenia błony śluzowej gardła, jamy ustnej lub przełyku. Ze względu na to, że w przełykanie zaangażowanych jest wiele struktur, zaburzenia połykania mogą być spowodowane również problemami z żołądkiem, a konkretnie z wydostawaniem się z niego kwaśnej treści podrażniające przełyk. Zaburzenia połykania, które nie ustępują po wyleczeniu choroby podstawowej, wymagają konsultacji lekarskiej.

Jak już zostało zaznaczone, nie każda infekcja, w której przebiegu występuje ból gardła, wymaga interwencji lekarskiej. Jeżeli nie zauważysz u siebie innych niepokojących i nietypowych objawów (np. duszności, ślinotoku, sztywności karku), możesz postarać się zminimalizować dokuczliwe objawy, stosując leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym dostępne bez recepty. 

Do domowych sposobów przynoszących ulgę w bólu gardła należą przede wszystkim:

• picie dużej ilości płynów - jest szczególnie ważne u dzieci, które łatwo się odwadniają. Poleca się picie herbat ziołowych, bulionów i dużej ilości wody;
• płukanie gardła roztworem soli - wystarczy rozpuścić łyżeczkę soli w szklance ciepłej wody. Płukanie gardła taką mieszanką, powtarzane kilka razy dziennie, powinno szybko przynieść poprawę. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Lody jako środek przeciwbólowy. Czy pomagają na ból gardła? 

Domowy kisiel na ból gardła. Wystarczą trzy składniki

Jak szybko wyleczyć chrypkę?