Niedobór witaminy B12. Objawy zauważysz także w lustrze

Witamina B12 pełni wiele ważnych funkcji. Wspomaga prawidłową pracę komórek nerwowych, jest potrzebna do tworzenia czerwonych krwinek - erytrocytów (z tego powodu bywa nazywana "czerwoną witaminą") i syntezy DNA. Kiedy organizm nie ma wystarczającej ilości witaminy B12, dochodzi do zaburzenia produkcji czerwonych krwinek, których zadaniem jest, przypomnijmy - dostarczanie tlenu pochodzącego z powietrza do każdej komórki ciała. Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12, ale i kwasu foliowego, lub obu tych substancji, to niedokrwistość megaloblastyczna. Charakteryzuje się ona zaburzoną syntezą DNA i powstawaniem dużych, nieprawidłowych, niedojrzałych czerwonych krwinek. Konsekwencją takiego stanu są zaburzenia w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych oraz układu nerwowego.

Ale na aktywnym udziale w produkcji czerwonych krwinek właściwości witaminy B12 się nie kończą. "Czerwona witamina" reguluje metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów, poprawia pamięć i koncentrację, wpływa również na nasz nastrój. Oddziałuje także na włosy, skórę i paznokcie. Utrzymanie odpowiedniego poziomu witaminy B12 może wspierać zdrowie kości (jej niski poziom w organizmie wiązany jest ze zwiększonym ryzykiem osteoporozy) i zmniejszać ryzyko schorzenia związanego z wiekiem, jakim jest zwyrodnienie plamki żółtej.

"Witamina B12 bierze też udział w przemianie kwasu foliowego do formy aktywnej biologicznie oraz w remetylacji homocysteiny do metioniny, co zapobiega wysokiemu stężeniu homocysteiny we krwi i zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i neurodegeneracyjnych" - zwraca uwagę Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej.

O odpowiedni poziom witaminy B12 powinny szczególnie dbać kobiety w ciąży. Niedobór we wczesnym okresie ciąży zwiększa ryzyko wad wrodzonych u płodu, np. wady cewy nerwowej. Może również przyczynić się do przedwczesnego porodu lub poronienia.

Do grupy zagrożonych niedoborem witaminy B12 zaliczają się:

• osoby starsze (powyżej 50. roku życia);
• osoby z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi (np. z chorobą Leśniowskiego-Crohna, celiakią);
• osoby, które przeszły operacje żołądkowo-jelitowe (operacja bariatryczna, resekcja jelita);
• wegetarianie i weganie (witamina B12 występuje naturalnie wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego);
• osoby, które przyjmują metforminę w celu kontroli poziomu cukru we krwi;
• osoby przyjmujące inhibitory pompy protonowej na przewlekłą zgagę;
• osoby nadużywające alkoholu;
• kobiety w ciąży.

Podstawowe objawy niedobory witamy B12 obejmują:

• brak energii, skrajne zmęczenie,
• osłabienie mięśni,
• bladość skóry,
• utratę apetytu i wagi,
• utratę smaku,
• biegunkę,
• szum w uszach,
• zawroty głowy,
• duszności,
• szybkie lub nieregularne bicie serca,
• zmiany w sposobie chodzenia i poruszania się (również niezdarność, brak koordynacji),
• uczucie mrowienia i kłucia w kończynach (zwłaszcza w dłoniach i stopach), 
• zaburzenia nastroju,
• trudności z koncentracją,
• kłopoty z pamięcią,
• podwyższenie temperatury ciała (rzadko).

Niedobór witaminy B12 może prowadzić do uszkodzenia nerwów. Jeśli problem nie zostanie wykryty odpowiednio wcześnie i nie zostanie wdrożone właściwe leczenie, zmiany mogą być nieodwracalne. Krótkotrwały niedobór nie powoduje poważniejszych zmian.

Niedobór witaminy B12 wiązany jest również z problemami występującymi w obrębie jamy ustnej. Dotyczą one ok. 50-60 proc. pacjentów. Symptomy niedoboru witaminy B12 mogą zidentyfikować dentyści. 

Znakiem ostrzegawczym świadczącym o niskim poziomie witaminy B12 jest czerwony, opuchnięty język (zapalenie języka).

"W badaniu klinicznym jamy ustnej zaobserwować można uogólniony zanik błony śluzowej nabłonka i stan zapalny. W wyniku przewlekłego stanu zapalnego rozwijają się zmiany strukturalne komórek nabłonka, a nieprawidłowe rogowacenie powoduje zanikanie brodawek na języku, co skutkuje jego gładkim wyglądem (język staje się lśniący, przybiera 'mięsisty', czerwony kolor - red.). Powierzchnia grzbietowa i brzegi stają się wrażliwe na bodźce termiczne, chemiczne i mechaniczne, stopniowo utrudniając mówienie i żucie pokarmu. Plamy rumieniowe mogą pojawiać się na błonie śluzowej policzka oraz na krawędziach grzbietowej powierzchni języka" - wskazano w "Journal of Stomatology".

Jak zauważają specjaliści, często jedynym objawem, na który skarżą się pacjenci, jest uporczywe, nasilające się pieczenie jamy ustnej. W niektórych przypadkach ból i/lub pieczenie występuje początkowo tylko na czubku języka, ale stopniowo narasta i obejmuje cały język i/lub jamę ustną.

Deficyt kobalaminy może powodować także suchość w ustach i, jak już wspominaliśmy, zaburzenia smaku. Częstymi objawami niedoboru witaminy B12 są również nawracające owrzodzenia jamy ustnej. Nierzadko osoby z niedoborem tego składnika cierpią na zapalenie kącików ust, czyli zajady.

Sygnałem niedoboru witaminy B12 mogą być również problemy z oczami.

Jednym ze skutków niedoboru witaminy B12 jest neuropatia nerwu wzrokowego. Niedobór tego składnika może spowodować uszkodzenie nerwu wzrokowego, a w konsekwencji zaburzenia widzenia. Jeśli zaobserwowałeś u siebie mroczki przed oczami, podwójne widzenie, nadwrażliwość na światło, jeśli obraz jest niewyraźny, może to być spowodowane niskim poziomem "czerwonej witaminy". W rzadkich przypadkach może dojść do utraty wzroku.

Innym objawem może być zażółcenie oczu. Osoby cierpiące z powodu niedoboru witaminy B12 często wyglądają blado lub mają lekko żółty odcień skóry i białek oczu (to żółtaczka). Niedostateczne wytwarzanie czerwonych krwinek zaburza bowiem poziom bilirubiny, żółtego barwnika pochodzącego z rozpadu erytrocytów.

Deficyt B12 objawiać się może także drganiem powiek lub drganiem występującym w obszarach otaczających oko.

CZYTAJ TAKŻE: 

Grupa krwi a choroby. Sprawdź, na co jesteś narażony

Anemia: Kto choruje i co robić, gdy się pojawi?

Trzy pierwsze oznaki niedoborów witamin i składników mineralnych