Usprawni trawienie, wesprze stawy, pobudzi. Dodawaj nie tylko do rosołu
Ma wiele wspólnego ma z selerem i pietruszką, ale w porównaniu do tych popularnych warzyw lubczyk nie jest tak chętnie wykorzystywany. Większości kojarzy się z rośliną dodawaną do rosołu i nic poza tym. Tymczasem lubczyk nie tylko nadaje wyjątkowego smaku potrawom, ale wykazuje również właściwości prozdrowotne. Na co pomaga lubczyk? Kiedy i w jakiej postaci warto go stosować?
Lubczyk to dobrze Polakom znana roślina lecznicza i przyprawowa z rodziny selerowatych. Jako tereny, z których się wywodzi, wskazuje się południe Europy i południowo-zachodnią Azję. W Polsce lubczyk stał się znany w średniowieczu za sprawą zakonu Benedyktynów. Zakonnicy uprawiali go w swoich ogrodach, a następnie przygotowywali z niego zdrowotne mikstury. Chętnie stosowany był również w kuchni.
Lubczyk pod wieloma względami (smak, aromat) przypomina seler. Dla innych to nieco większa pietruszka. Ma duże, połyskujące, ciemnozielone liście o ząbkowanych brzegach, jego łodyga jest prosta, rowkowana i pusta w środku. Kwiaty, które pojawiają się na przełomie czerwca i lipca, są drobne, bladożółte, zebrane w wieloszypułkowe baldachy szczytowe. Owoce to suche, brunatne rozłupki. Roślina osiąga od 1,5 do 2 m wysokości.
Części lubczyku wykorzystywane w kuchni, jak i w celach leczniczych, to liście, łodyga, korzeń oraz nasiona.
Na pytanie, do czego potrzebny jest lubczyk, większość odpowie, że przydaje się on przede wszystkim w kuchni. Świeże liście lubczyku dodawane są do zup, wywarów, gulaszów, pikli czy sałatek. Gałązki stanowią świetny dodatek do rosołu - dzięki nim nabiera on głębokiego i wyrazistego smaku. Suszone liście lubczyku wzbogacają smak dań mięsnych, m.in. drobiu czy baraniny.
Pokrojone łodygi lubczyku dodaje się do sosów czy gulaszów. W wersji kandyzowanej, wraz z liśćmi, mogą służyć do dekoracji wypieków. Nasiona lubczyku to ciekawy dodatek do sałatek, tłuczonych ziemniaków czy serów. Korzeń lubczyku natomiast wykorzystywany jest w marynatach i duszonych potrawkach, a mielony - w sosach czy pieczeniach. Można z niego przygotować również nalewkę.
Lubczyk znany jest medycynie ludowej od pokoleń. Lecznicze właściwości zawdzięcza m.in. ftalidom, polifenolom, fitosterolom, związkom kumarynowym, związkom terpenowym, garbnikom i kwasom organicznym. Znajdziemy w nim także witaminę C i witaminy z grupy B. Nie ma wielu badań nad zastosowaniem lubczyku, ale bywa on wykorzystywany w leczeniu wielu dolegliwości.
Lubczyk w przeszłości często był dodawany do ciężkostrawnych potraw. Stosowany był jako środek wspomagający trawienie, łagodzący wzdęcia i inne dolegliwości żołądkowe. Dziś z tych właściwości lubczyku korzystają doświadczone gospodynie.
Badania wykazały, że lubczyk ma znaczący wpływ na różne drobnoustroje i obce czynniki, które mogą powodować choroby. Działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Chociaż badania wciąż trwają, wykazano pozytywny związek między spożyciem lubczyku a zmniejszeniem liczby bakterii E. coli czy Salmonelli. Wskazuje się go również jako składnik, który może pomóc zmniejszyć stan zapalny w drogach moczowych. Działa jako środek moczopędny - pobudza oddawanie moczu, ale nie prowadzi do utraty elektrolitów. Jest polecany osobom cierpiącym z powodu piasku lub kamieni w nerkach.
Korzyści płynące ze stosowania lubczyku tyczą się też chorób układu oddechowego. Naparowi z lubczyku przypisuje się działanie wykrztuśne, pomocne w przypadku uporczywego kaszlu z zalegającą wydzieliną. Substancje występujące w lubczyku sprawiają, że może być stosowany m.in. u pacjentów z zapaleniem płuc.
Lubczyk pozytywnie wpływa także na stan skóry. Liście przykładane bezpośrednio do skóry lub maść z lubczykiem w składzie mogą łagodzić objawy łuszczycy i trądziku. Znajdujące się w nim przeciwutleniacze mogą również zapobiegać zmarszczkom i poprawiać koloryt i wygląd skóry.
Lubczyk przyjmowany na początku miesiączki może łagodzić wiele dolegliwości menstruacyjnych. Korzeń lubczyku wymieniany jest jako jeden z produktów, które mogą okazać się pomocne w przypadku zaburzeń rytmu cyklu.
Regularne stosowanie lubczyku może pomóc na stawy. Przeciwzapalny charakter lubczyku sprawia, że jest idealnym lekarstwem dla osób cierpiących na takie schorzenia jak dna moczanowa czy zapalenie stawów.
Poza tym lubczyk działa antyalergicznie, rozgrzewająco, pobudza apetyt.
Afrodyzjaki to substancje, które pozytywnie wpływają na libido, a tym samym podnoszą jakość życia seksualnego. Do afrodyzjaków zalicza się owoce morza, czekoladę, czerwone wino, szparagi, a także... lubczyk. Lubczyk był popularnym afrodyzjakiem już w starożytnym Rzymie. Przyrządzano z niego coś, co można określić mianem "miłosnego eliksiru". Roślina ta zawiera olejki eteryczne, żywice i kumaryny, które wpływają na rozszerzanie naczyń krwionośnych, co przekłada się na działanie pobudzające. Badania dotyczące tych właściwości lubczyku uznaje się jednak za niewystarczające.
Nie ma doniesień o poważnych skutkach ubocznych stosowania lubczyku. Istnieje możliwość wystąpienia reakcji alergicznych, gdyż zdarzają się one w rodzinie roślin selerowatych.
Ostrożnie z lubczykiem muszą postępować osoby mające problemy z nerkami. Zaleca się, by osoby chore przewlekle oraz osoby na stałe przyjmujące leki, a chcące częściej przyjmować lubczyk lub preparaty z lubczykiem, skonsultowały się z lekarzem lub farmaceutą.
Niektóre furanokumaryny wykazują silne działanie fotouczulające. Furanokumaryny obecne są również w lubczyku. Wrażliwość skóry na światło zwiększają także wodne i alkoholowe wyciągi z lubczyku.
CZYTAJ TAKŻE:
Majeranek od kuchni. Zdrowotne właściwości przyprawy
