Przełom nadciśnieniowy - kiedy wysokie ciśnienie staje się niebezpieczne?
Przełom nadciśnieniowy nie jest tym samym co nadciśnienie tętnicze. Według NFZ w Polsce żyje prawie 10 mln dorosłych osób z nadciśnieniem tętniczym, którzy stanowili ponad 30 proc. dorosłej populacji osób. To bardzo duży procent społeczeństwa, biorąc pod uwagę ile przypadków pozostaje niezdiagnozowanych. Jednak mało u którego chorego na nadciśnienie tętnicze dojdzie do przełomu nadciśnieniowego. Ten stan nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Jakie są jego przyczyny i objawy? Jak leczy się przełom nadciśnieniowy?
Przełom nadciśnieniowy, znany także jako kryza nadciśnieniowa, to stan nagłego skoku ciśnienia tętniczego. U większości pacjentów wartości ciśnienia w momencie przełomu nadciśnieniowego przekraczają: 180 mmHg dla ciśnienia skurczowego i 120 mmHg dla rozkurczowego (według niektórych źródeł 220/120 mmHg). Problem staje się coraz mniej powszechny, ze względu na popularyzację profilaktyki nadciśnienia tętniczego i wdrażania skutecznej farmakoterapii u chorych. Nie powinno się go jednak bagatelizować, ponieważ może nieść za sobą poważne konsekwencje zdrowotne.
Kardiolodzy wyróżniają dwa stany nagłego wzrostu ciśnienia krwi: pilny i nagły. Stan pilny cechuje się nagłym, dużym wzrostem ciśnienia tętniczego. W przeciwieństwie do niego, stan nagły niesie za sobą powikłania narządowe, które mogą być zagrożeniem dla życia i wymagają leczenia szpitalnego.
Kryza nadciśnieniowa może mieć różne przyczyny w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta. Wykazano, że na przełom nadciśnieniowy bardziej narażone są kobiety, osoby otyłe i przyjmujące wiele leków jednocześnie. U dzieci nagły wzrost ciśnienia jest zwykle spowodowany chorobami nerek, guzami czynnymi hormonalnie albo zwężeniem aorty. U dorosłych do przełomu nadciśnieniowego, dochodzi zwykle w efekcie:
- stosowania glikokortykosteroidów;
- przebytej operacji;
- stanów lękowych;
- urazu;
- zażycia narkotyków.
Przełomowi nadciśnieniowemu zwykle towarzyszą: szumy uszne, silny ból głowy (zwłaszcza w okolicy potylicznej), zawroty głowy, zaburzenia równowagi, nudności i wymioty. Pacjent może odczuwać silny niepokój, występują drgawki, może również dojść do zaburzenia widzenia i dezorientacji co do miejsca i czasu w jakim chory się znajduje. Niebezpieczne objawy przełomu to:
- silny ból w klatce piersiowej,
- duszność,
- utrata przytomności,
- objawy udaru mózgu,
- objawy obrzęku płuc.
Jeśli dochodzi do nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, pojawiają się wyżej wymienione objawy, chory powinien przyjąć pozycję półleżącą. Należy zapewnić dostęp świeżego powietrza, wyeliminować ewentualne czynniki stresogenne i wezwać pogotowie ratunkowe lub udać się do najbliższej izby przyjęć lub oddziału ratunkowego, o ile stan chorego na to pozwala. Jeżeli pacjent leczy się na nadciśnienie, może zażyć leki, jakie doraźnie stosuje przy wzroście ciśnienia.
W przypadku ciężkich objawów, jak ból w klatce piersiowej czy utrata przytomności - niezwłocznie należy wezwać zespół ratownictwa medycznego, a choremu zapewnić drożność dróg oddechowych i obserwować jego stan.
Diagnostyka przełomu nadciśnieniowego opiera się na wywiadzie i wykonaniu podstawowych badań: morfologii krwi, oceny elektrolitów i parametrów nerkowych. W leczeniu nadciśnienia tętniczego nie można zapomnieć, o tym, że zbyt nagły spadek ciśnienia również może być niebezpieczny - dlatego ciśnienie należy obniżać stopniowo, biorąc pod uwagę ogólny stan pacjenta. Zbyt szybki spadek ciśnienia zaburza przepływ mózgowy, co może prowadzić do udaru niedokrwiennego mózgu. Jak już zostało wspomniane, to czy ciśnienie będzie obniżane w warunkach szpitalnych, czy ambulatoryjnych zależy od obecności powikłań narządowych.
Do szpitala kierowani będą pacjenci z: krwawieniem wewnątrzczaszkowym, obrzękiem płuc, rozwarstwieniem aorty, encefalopatią nadciśnieniową i rzucawką. W doraźnym obniżeniu ciśnienia podawane są leki doustne (kaptopryl, labetalol). Celem jest obniżenie ciśnienia o 25 proc. w ciągu pierwszej godziny. W kolejnych 6 godzin należy obniżyć ciśnienie do 160/100 mmHg. Wartość prawidłową uzyskuje się w ciągu 24 do 48 godzin.
W przypadku, kiedy konieczne jest leczenie szpitalne, oprócz leków hipotensyjnych, stosuje się leki diuretyczne podawane dożylnie, monitoruje się stan pacjenta pod kątem powikłań narządowych.
U kobiet ciężarnych, u których dochodzi do kryzy nadciśnieniowej, rozważa się przedterminowe rozwiązanie ciąży, by nie dopuścić do wystąpienia rzucawki.
CZYTAJ TAKŻE:
Objawy świadczące o zbliżającym się udarze mózgu
